عینک‌های تدریجی یعنی چه؟

افرادی که چهل سالگی را پشت سر می‌گذارند، بتدریج با پدیده‌ای به نام پیر چشمی روبه‌رو می‌شوند، به طوری که دیگر نمی‌توانند مثل سال‌های قبل اجسام را در فاصله نزدیک دقیق ببینند.

هنگامی که ما به فاصله نزدیک نگاه می‌کنیم، عضلات داخلی چشم ما منقبض می‌شود و شکل عدسی چشم را محدب‌تر می‌کند و با افزایش قدرت انکساری چشم، امکان رویت دقیق اجسام را در فواصل خیلی نزدیک فراهم می‌کند.

این عمل تطابق نامیده می‌شود و بتدریج با افزایش سن، قدرت تطابق چشم‌ها کم می‌شود، به طوری که حدودا در چهل سالگی علائم پیرچشمی خود را نشان می‌دهد و فرد برای رویت دقیق اجسام مجبور می‌شود آنها را اندکی از چشم‌ها دور تر نگه دارد.

مثلا برای خواندن روزنامه باید فاصله مطالعه دورتری را انتخاب کند. زمانی که پیر چشمی اتفاق می‌افتد، فرد برای دیدن دقیق هنگام فعالیت بینایی نزدیک نیاز به عینک مطالعه خواهد داشت.

کسانی که از سال‌های پیش از پیرچشمی دارای عینک دائم بوده‌اند، مجبور می‌شوند یک عینک مناسب و مطابق دید دور و یک عینک مناسب و مطابق دید نزدیک استفاده کنند.

این کار در اغلب موارد برای افراد سخت است به طوری که دائم باید عینک‌های دور و نزدیک خود را با هم عوض کنند.

گاهی شرایط شغلی فرد و احتیاجات بینایی وی طوری است که می‌خواهد در آن واحد هم دید دور خوبی داشته باشد و هم از دید نزدیک لازم برخوردار باشد. در این مواقع است که عینک‌های تدریجی بسیار کاربرد خواهد داشت.

عینک‌های تدریجی، ترکیبی از چند عینک مناسب برای فواصل مختلف است که همگی با هم در یک عدسی تعبیه شده‌اند.

این عدسی‌ها یک فضای کوچک مشخص دارند که بهترین دید دور را برای بیمار فراهم می‌کنند. اپتومتریست‌ها قبل از ساخت چنین عینک‌هایی اندازه گیری دقیقی برای شما انجام می‌دهند که پس از ساخت عینک، منطقه دید دور عدسی عینک شما در برابر محورهای بینایی شما قرار گیرد.

این اندازه‌گیری دقیق تنها مربوط به دید دور شما نیست، بلکه برای دید نزدیک شما نیز در این عدسی‌ها یک منطقه دید کوچک در نظر گرفته شده است که آن منطقه نیز هنگام چرخش چشم‌های شما برای انجام یک فعالیت بینایی دقیق در فاصله نزدیک باید مقابل محور‌های بینایی شما قرار گیرد تا بتوانید دید راحت، خوب و کارآمد داشته باشید.

اندازه‌گیری دقیق به این دو ناحیه ختم نمی‌شود، بلکه در ساخت عینک‌های تدریجی نکات ریز حرفه‌ای وجود دارد که تنها یک اپتومتریست با تجربه یا یک عینک‌ساز دوره دیده ماهر دارای مجوز از وزارت بهداشت می‌تواند عدسی‌ها و فریم عینک را آن گونه برای شما فیت کند تا با رعایت نکات تخصصی لازم، بتوانید از این عینک خود خوب استفاده کنید.

عدسی عینک‌های تدریجی به دلیل داشتن این شرایط تخصصی، گران تر از عدسی‌های معمولی هستند. اگر قصد استفاده از این نوع عدسی‌ها را دارید، در موسسه‌ای اقدام به تهیه عینک کنید که استاندارد‌های لازم را برای ساخت این گونه عینک‌ها تحت نظارت یک اپتومتریست مسئول فنی موسسه رعایت کند.

مدت زمان لازم برای عادت به عینک‌های تدریجی قدری طولانی‌تر از عینک‌های معمولی است، زیرا فناوری ساخت این عینک‌ها طوری است که هر نقطه از عدسی این عینک‌ها قدرت اپتیک متفاوتی دارد و فضای دید از طریق این عینک‌ها قدری متفاوت از عینک‌های معمولی است و بیمار باید با آموزش‌های لازمی که برای استفاده از این عینک‌ها داده می‌شود، آشنا گردد و با صبری که به خرج می‌دهد زمان لازم را برای عادت به این عینک‌ها طی کند.

همیشه در شروع استفاده از این نوع عینک‌ها افراد قدری دچار مشکل می‌شوند که البته با ساخت صحیح عینک و آموزش‌های لازم ارائه شده به آنها این زمان عادت به عینک تا حد قابل قبولی کاهش خواهد یافت.

دکتر علی میرزاجانی - دانشیار دانشگاه علوم پزشکی ایران