خود مراقبتی در سرطان پستان

بله. البته آمار آن دو سه درصد و در خانم‌ها 98 درصد است.

عوامل خطر بروز سرطان پستان چیست؟

برخی عوامل خطر، دستِ ما نیست؛ مانندِ افزایش سن، جنس (خانم‌ها)، سابقه فامیلی مثبت، مسائل هورمونی، سن شروع قاعدگی، سن یائسگی و سبک زندگی. البته نقش انسان در نوع سبک زندگی موثر است. به‌عنوان مثال، پیشگیری از چاقی، مصرف نکردن بی‌رویه هورمون‌ها، تغذیه خوب، مصرف نکردن فست‌فود، پرهیز از سیگار و دخانیات و الکل و ورزش و فعالیت بدنی منظم به افراد توصیه می‌شود.

نقش عوامل ژنتیک و محیطی در بروز سرطان پستان چقدر است؟

10 تا 15 درصد زمینه ژنتیک و 85 درصد عوامل محیطی که موجب جهش ژنی می‌شود، در این خصوص نقش دارد.سابقه سرطان پستان در مادر یا دختر زیر40سالگی، ریسک سرطان را در فرد،‌ چهار پنج برابر افراد عادی جامعه افزایش می‌دهد.

معاینات شخص و معاینه پزشک از چه زمانی توصیه می‌شود؟

خانم‌ها لازم است از 30ـ20سالگی معاینه پستان را از روز پنجم و ششم پریود انجام دهند و پستان خود را لمس کنند و از نظر وجود توده، ظاهر پوست و نوک آن را بررسی کنند و از 30سالگی، سالی یکبار توسط پزشک معاینه شوند. ایده‌آل است که خانم‌ها به جراح پستان مراجعه کنند و اگر این متخصص در دسترس نباشد،‌ به جراح عمومی که در جراحی پستان تجربه دارد، مراجعه کنند و در برخی جاها که جراح عمومی نداریم، به ماما مراجعه نمایند.

روش‌های تشخیص سرطان پستان کدام است‌؟‌

یکی از روش‌های استاندارد تشخیص سرطان پستان، ماموگرافی است. خانم‌ها نباید نگران ماموگرافی باشند. ماموگرافی براساس سن بیمار درخواست می‌شود و روش جایگزین ندارد. سونوگرافی و ام‌آر‌آی براساس ضرورت، مکمل ماموگرافی است و جایگزین آن نمی‌شود. در سنین پایین از سونوگرافی و ام‌آر‌آی استفاده می‌شود و از 45 سالگی بسته به شرایط ماموگرافی انجام می‌گیرد.

کسی که سابقه سرطان پستان در مادر و خواهر دارد، از 40 تا 45 سالگی به ماموگرافی نیاز دارد. از 55 سالگی به بعد هم ماموگرافی دو سال یکبار انجام می‌شود ولی همه این موارد با توجه به شرایط بیمار تعریف می‌شود. ممکن است در یک خانم 35 ساله که توده‌ای در پستان لمس کرده، ابتدا یک سونوگرافی درخواست شود. اگر سونوگرافی وجود توده را مشخص کند، نیاز به ماموگرافی خواهد بود .

به خانم 45-40 ساله که کیست سینه دارد، چه توصیه‌ای دارید؟

برای این فرد سونوگرافی انجام می‌دهیم. اگر سونوگرافی توده خوش‌خیم نشان بدهد، نیازی به ماموگرافی ندارد، اما کسی که سابقه خانوادگی سرطان پستان دارد، مجبوریم در فواصل معین ماموگرافی انجام بدهیم. اگر بافت پستان بدون تراکم باشد، فواصل را بیشتر می‌کنیم.

آیا در خانم‌های 75-70 ساله ماموگرافی انجام می‌شود ؟

اگر حداقل طول عمر 10ساله داشته باشد، باید ماموگرافی انجام شود اما در خانم 80 ساله توصیه نمی‌کنیم سالی یکبار ماموگرافی انجام شود. برای خانم 60-55 ساله که حداقل 10 سال زنده می‌ماند، ماموگرافی انجام می‌دهیم.

منظور از فیبروزکیستیک و کیستیک سالید چیست؟

فیبروز کیستیک، ضایعه خوش‌خیم است و نگران کننده نیست، اما اگر پزشک ضرورت آن را تشخیص دهد، لازم است سونوگرافی و از ضایعات نمونه برداری شود .

تورمِ دست بعد از شیمی‌درمانی چگونه درمان می‌شود؟

فرد باید به کلینیک لنفوم مراجعه کند. این کلینیک‌ها در مورد شکل ورمِ دست فعالیت می‌کنند‌. در این مراکز لنفوتراپیست‌ها، روش‌های درمانی را برای دست این افراد اتخاذ می‌کنند.

دکتر عصمت‌السادات هاشمی

متخصص زنان