حاشیه‌نشینان زیر چتر نظام سلامت

دو سال و 9 ماه اخیر را می‌توان نقطه عطفی در ساختار بهداشتی و درمانی حاشیه شهرها دانست. در این مدت بیش از 3200 پایگاه سلامت و 980 مرکز جامع خدمات سلامت در حاشیه شهرها به بهره‌برداری رسید.

همچنین برای هر 2000 تا 3000 نفر جمعیت هم یک نفر به عنوان مراقب سلامت، در نظر گرفته شده است. مجموع این اقدامات موجب شده چهره بهداشتی حاشیه شهرها دگرگون شود و فرآیند «عدالت در سلامت» جانی تازه بگیرد.

90 درصد حاشیه‌نشین‌ها امکانات گرفتند

اگرچه توسعه‌یافتگی حاشیه شهرها فقط منوط به ارائه خدمات بهداشتی و درمانی به ساکنان این مناطق کم‌برخوردار نیست، اما بی‌شک یکی از مهم‌ترین محورهای توسعه در حاشیه شهرها، دسترسی این قشر محروم به خدمات بهداشتی و درمانی است. پیشتر علی‌اکبر سیاری، معاون بهداشت وزیر بهداشت هم از برخوردار شدن بیش از 90 درصد مردم مناطق حاشیه‌نشین از خدمات بهداشتی طرح تحول سلامت خبر داده و تاکید کرده بود که با عملیاتی کردن مراقبت‌های اولیه سلامت در حاشیه شهرها و شهرهای کوچک، سنگ بنای توسعه پایدار در این مناطق ایجاد خواهد شد.

دکتر اسماعیل ایدنی، رئیس شورای عالی نظام پزشکی کشور و رئیس دانشگاه علوم پزشکی جندی‌شاپور اهواز هم در گفت‌وگو با جام‌جم به ضرورت در دسترس بودن خدمات بهداشتی در حاشیه شهرها اشاره می‌کند و می‌گوید: در اوایل انقلاب، حدود 70 درصد مردم ما روستانشین و 30 درصد آنها شهرنشین بودند، اما حالا این نسبت برعکس شده است که یکی از تبعات این اتفاق، افزایش جمعیت حاشیه‌نشین شهرها بود که به دلیل در دسترس نبودن امکانات بهداشتی و درمانی و همچنین ناآگاهی از اهمیت مراقبت‌های بهداشتی، مراجعه کمتری به مراکز بهداشتی و درمانی داشتند.

به گفته این مقام مسئول، بعد از اجرای طرح تحول سلامت ورق برگشت و ارائه خدمات به شکل «فعال» پیگیری شد؛ یعنی مراقب سلامت در حاشیه شهرها مثل بهورز در روستاها، منتظر نمی‌ماند که فردی به او مراجعه کند بلکه خودش به شکل فعال به جمعیت هدفش سر می‌زند و خدمات بهداشتی و درمانی را به آنها ارائه می‌کند.

تغییر الگوی بیماری‌ها از واگیر به غیرواگیر هم دلیل دیگری است که به گفته ایدنی موجب شد نوع ارائه خدمات به مناطق شهری و حاشیه‌نشین عوض شود؛ زیرا زیرساخت‌ها و سیاستگذاری‌های قبلی دیگر نمی‌توانست پاسخگوی تغییر الگوی بیماری‌ها در جامعه باشد.

این که زیرساخت‌هایی مثل آب، برق و مخابرات در حاشیه شهرها توسعه یابد، اتفاقی است که به گفته ایدنی موجب می‌شود شبکه بهداشتی در حاشیه شهرها با سرعت بیشتری در تمام نقاط کشور تجهیز شود.

ترمز حاشیه‌نشینی ‌کشیده شد

شکی نیست که کشیده شدن ترمز حاشیه‌نشینی، اتفاقی پیشگیرانه است که هزینه‌های آن بسیار کمتر از هزینه‌های تجهیز مناطق حاشیه‌ای به امکانات بهداشتی، رفاهی و درمانی به این مردمان مناطق کم‌برخوردار است.

احمد حمزه، عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس در گفت‌وگو با جام‌جم به همین مساله اشاره می‌کند و می‌گوید: در وهله اول باید تلاش شود تا از گسترش حاشیه‌نشینی جلوگیری شود، اما حالا که با 11 میلیون حاشیه‌نشین مواجه‌ایم، از منظر اخلاقی و قانونی موظف هستیم که به این افراد، خدمات بهداشتی و رفاهی مطلوب اراده بدهیم.

این نماینده مجلس عنوان می‌کند که با توسعه شبکه بهداشت و درمان در حاشیه شهرها، باید اجرای نظام ارجاع و برنامه پزشک خانواده هم در اولویت قرار بگیرد تا بتوانیم از زیرساخت‌های بهداشتی و درمانی در مناطق حاشیه‌ای، به شکلی مطلوب‌تر بهره‌مند شویم.

نباید از خاطر برد که از منظر حضور نیروی انسانی متخصص در حوزه سلامت هم مناطق حاشیه شهرها با رشد چشمگیر تعداد نیروی انسانی متخصص روبه‌رو بوده است؛ به گونه‌ای که بیش از 15 هزار نیروی جدید به شبکه بهداشت و درمان حاشیه شهرها اضافه شده که همین مساله به رشد اشتغال در کشور هم منجر شده است.

حرکت به سوی خودکفایی در تولید سرم

وزیر بهداشت گفت: شرکت‌های دانش‌بنیان و انستیتو پاستور برای ادامه فعالیت نیاز به حمایت هر چه بیشتر بخش خصوصی و دولت دارند.

به گزارش جام‌جم، حسن قاضی‌زاده‌هاشمی، وزیر بهداشت دیروز در حاشیه مراسم افتتاح استقرار زیرساخت‌های تولید واکسن و فرآورده‌های دارویی و تشخیصی در انستیتو پاستور ایران در جمع خبرنگاران افزود: موسسه انستیتو پاستور دارای حدود یک قرن خدمت در جهت پیشرفت علمی کشور است.

وی ادامه داد: هم‌اکنون بخشی از واکسن‌های انسانی در موسسه واکسن‌سازی رازی که متعلق به جهاد کشاورزی است، تولید می‌شود و بخش دیگری از این واکسن‌ها در انستیتو پاستور در حال تولید است که قرار است کار تولید واکسن‌ها به طور کامل به وزارت بهداشت سپرده شود و شخص رئیس‌جمهور دستور خودکفایی در زمینه تولید واکسن را صادر کرده است.

به گفته وزیر، با افتتاح تولید زیرساخت واکسن‌ها، تعداد واکسن‌های تولیدی از ده عدد بیشتر می‌شود و در توافق‌نامه‌ای که دیروز امضا شد، کار تولید واکسن تزریقی فلج اطفال در کنار واکسن هاری و هپاتیت از مقدمه تا محصول نهایی در این موسسه و با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی انجام می‌شود.

وی عنوان کرد: در این مجموعه، شرکت‌های دانش‌بنیان اقدامات خوبی انجام داده‌اند و در قالب 40 شرکت دانش‌بنیان در این مجموعه در حال فعالیت هستند.