حال ناخوش بانکداری

35 و 46

هر ساعت بانک‌های ایران 35 میلیون تومان برای تراکنش‌های پرداخت به شاپرک می‌دهند و 46 میلیون تومان هم برای تراکنش‌های شتابی به بانک مرکزی. هر فعالیتی که به کمک ابزارهای بانکداری و پرداخت انجام می‌دهیم یک تراکنش است. مثلا گرفتن موجودی یک تراکنش است. برداشتن پول از عابربانک یک تراکنش است. در ایران چون هنوز کارمزد جا نیفتاده و مردم به صورت رایگان از خدمات بانکداری و پرداخت استفاده می‌کنند، این هزینه را بانک‌ها می‌دهند. این هزینه در سال حدود 5000 میلیارد تومان می‌شود.

این روزها حتما شنیده‌اید بانک‌های بزرگ ایرانی ضررهای چند هزار میلیارد تومانی می‌دهند. بانک‌ها هر ساعت 75میلیون تومان بابت کارمزد تراکنش‌های پرداخت به شرکت‌های پرداخت الکترونیکی می‌دهند. برداشت وجه از عابربانک‌ها در حال حاضر هزینه‌ای برای مردم ندارد، اما برای بانک‌ها هزینه دارد. بانک‌ها هر ساعت 180 میلیون تومان بابت تراکنش‌های برداشت وجه به هم پرداخت می‌کنند.

34

هر ساعت در ایران 34 دستگاه کارتخوان نصب می‌شود. در ایران سال‌هاست که با مشکل تعداد زیاد دستگاه‌های کارتخوان در واحدهای صنفی روبه‌رو هستیم. یکی از دلایل شکل‌گیری شاپرک حذف این تعداد دستگاه در یک واحد صنفی بود. نه تنها شاپرک موفقیتی در این زمینه پیدا نکرده، بلکه این روند مانند گذشته ادامه دارد و به 5.5 میلیون دستگاه موجود هر ساعت 34 دستگاه اضافه می‌شود. این در حالی است که تعداد کسب‌وکارهای ایران با این سرعت زیاد نمی‌شود.

8000

باور کردنی نیست هر ساعت در ایران 8000 کارت توسط دستگاه‌های عابربانک ضبط می‌شود؛ این یعنی در هر ساعت هزاران نفر به شعبه‌های بانکی مراجعه می‌کنند که کارت بانکی‌شان را تحویل بگیرند. عمق فاجعه بانکداری در ایران را تا زمانی که پایتان را در شعبه نگذاشته‌اید درک نمی‌کنید و هنوز همه راه‌ها به شعبه ختم می‌شود. هنوز در ایران برای افتتاح حساب یا انتقال مبالغ نسبتا بالا باید به شعبه مراجعه کرد.

بانکداری در ایران بشدت شعبه‌محور است، در حالی که حتی 82 درصد کسانی که شعبه برایشان مهم است در ماه فقط یک بار پایشان را درون شعبه می‌گذارند. بانک‌های ما شعبه زیاد دارند. 40 درصد هزینه‌های بانک‌ها در شعب مصرف می‌شود. سال 94 بین 16هزار تا 20هزار میلیارد تومان هزینه شعب بانک‌ها شده است. بانکداری الکترونیکی 90 درصد تراکنش‌ها را به بیرون شعبه برده و مدل‌های کسب‌وکار به گونه‌ای است که هزینه‌های زیادی را بر بانک‌ها تحمیل می‌کند. 5 درصد هزینه بانک‌ها مربوط به کارمزدها است که احتمالا سال 95 حدود 10درصد خواهد شد.

72 هزار

در ادامه مورد قبلی این هم باور کردنی نیست که در ایران هر ساعت 72هزار تراکنش خطای رمز اتفاق می‌افتد. همین‌طور در هر ساعت 76هزار تراکنش موجودی کافی نیست و 35هزار تراکنش خطای سیستمی. کیفیت سرویس‌های بانکداری و پرداخت در ایران در سال‌های گذشته به شدت افزایش یافته، اما باید توجه داشت که کیفیت 99.9 بسیار متفاوت با کیفیت 99.99 است. در مواردی مانند بانکداری حتی یک خطا ممکن است آثار مخرب زیادی داشته باشد.

60000 و 17200

حیف است در این متن فقط نیمه خالی لیوان را ببینیم. هر ساعت در ایران 60 هزار تراکنش انتقال وجه انجام می‌شود که این تراکنش برای مردم رایگان نیست. البته در ایران برای انتقال وجه روش کارت به کارت مرسوم است که در هیچ کجای دنیا چنین تراکنشی وجود ندارد. در دنیا برای انتقال پول کارت به کارت نمی‌کنند و این تراکنش من‌درآوردی است که فقط در ایران وجود دارد. با این حال این تراکنش کار خیلی از مردم را راه انداخته و امیدواریم در سال‌های آینده و با رشد استارت‌آپ‌های فین‌تک و نوآوری در ایران شاهد ابزارهای بهتری برای انتقال پول باشیم.

در ایران هر ساعت 172هزار تراکنش برداشت وجه از طریق دستگاه‌های عابربانک هم انجام می‌شود که در حال حاضر برای مردم رایگان است و مردم برای برداشت پول از عابربانک هزینه‌ای نمی‌دهند.

کیفیت فناوری‌های بانکداری در ایران در سال‌های گذشته از 98 درصد به 99 درصد رسیده است. قبلا هر 50 تراکنش یک تراکنش خطا اتفاق می‌افتاد، حالا هر صد تراکنش. در وضعیت مطلوب 99/99 درصد هر ده هزار تراکنش یک خطا اتفاق می‌افتد. طبیعی است که هرچه کیفیت بانکداری افزایش یابد هزینه‌هایی که بر بانک‌ها و مردم تحمیل می‌شود هم کاهش خواهد یافت. با حلوا حلوا کردن دهان شیرین نمی‌شود و بد نیست گاهی مدیران بانک‌ها نگاهی به این آمارها بیندازند. در مواردی مانند بانکداری حتی یک خطا ممکن است آثار مخرب زیادی داشته باشد.

رضا قربانی

ضمیمه کلیک جام‌جم