پالنگان؛ روستایی بکر در کردستان

این روستا در دامنه کوه و در دو طرف دره قرار گرفته و خانه‌های آن با سنگ و عموماً به حالت پلکانی ساخته شده و پشت بام منزل پایین حیاط منزل بالا محسوب می‌شود.

این روستا علاوه بر داشتن معماری زیبا، دارای چشمه‌ها، آبشارها و طبیعتی سرشار از زیبایی منحصر به فرد در استان کردستان است و در کنار رودخانه تنگی ور قرار گرفته که به رودخانه سیروان می‌پیوندد. رودخانه خروشان تنگی ور که از میان آبادی می‌گذرد آن را به دو قسمت تقسیم کرده است و خانه‌های روستا با سنگ و بیشترشان به صورت خشکه چینی ساخته شده است.

این ناحیه از مراکز مهم استان کردستان در دوره سلجوقی به بعد بوده است و قلعه پالنگان که مجاور روستا و در بالای کوه قرار دارد بیانگر این مطلب است. با توجه به بقایای مساجد، منازل قدیمی و باغ‌های زیبای این روستا به نظر می‌رسد که شالوده اصلی آن به دوره سامانی بازمی‌گردد.

روستا دارای گورستان قدیمی است که چند سنگ قبر با خط کوفی مربوط به سده ششم و هفتم در آن وجود دارد، اما از همه مهم‌تر بافت معماری پلکانی روستاست که ارزش فراوان دارد.

روستای پالنگان افزون بر 20 چشمه جوشان در دره تنگی ور دارد که آب زلال و خنک خود را به رودخانه تنگی ور می‌ریزند و آبشارهای حاصل از ریزش آب این چشمه‌ها بسیار دیدنی است.

رودخانه تنگی ور که از میان آبادی می‌گذرد، بخش اعظم آب خود را از این چشمه‌ها که در فاصله 700 تا 800 متری جنوب شرقی آبادی قرار دارند تأمین می‌کند و از همین رو آب رودخانه بسیار گوارا و خوش طعم است.

رودخانه تنگی ور بعد از گذر از آبادی در حدود 300 متری غرب پالنگان به رودخانه پرآب سیروان می‌پیوندد.

به واسطه خصوصیات آب رودخانه تنگی ور و این چشمه‌ها، بزرگ‌ترین مجتمع‌های پرورش ماهی در کنار این روستا ساخته شده است که بیشتر گردشگران به علت تازگی و نوع ماهی‌ها و همچنین قیمت مناسب آن برای غذا و همچنین دستاورد سفر به پالنگان، اقدام به طبخ ماهی در محل می‌کنند و اهالی این روستا بخشی از نیازهای خود را از این رودخانه تأمین می‌کنند.

روستای پالنگان بسیار سرسبز و دارای آب و هوای بسیار مطلوب و دل‌انگیز در فصل‌های بهار، پاییز و زمستان است و از این لحاظ از دیدنی‌ترین نقاط استان کردستان به شمار می‌رود.

روستای پالنگان نزدیک به هزار نفر جمعیت دارد که مذهب آنها سنی است و به لهجه اورا می صحبت می‌کنند.

با این که پالنگان در یک منطقه کوهستانی قرار دارد اما به دلیل آسفالت بودن مسیر، در تمام طول سال امکان بازدید از این روستا وجود دارد. فعالیت یک واحد شیلات در کنار روستا نیز باعث شده تا بهترین خوراکی پذیرایی از گردشگران طبخ انواع ماهی باشد.

عمده محصولات تولیدی مردم این روستا، گندم، جو و انواع مواد لبنی است. گیوه بافی، جاجیم بافی و موج بافی از مهمترین صنایع دستی پالنگان محسوب می‌شود. همچنین کشک محلی، گیوه، روغن و عسل طبیعی جزو سوغات پرطرفدار پالنگانی هاست.

از میان اینها عسل طبیعی روستا جایگاه ویژه ای دارد. در چند سال اخیر بخش غربی روستا که به روستای تفین منتهی می شود به همت نهاد های مربوطه به باغستان هایی تبدیل شده که سرسبزی روستا را دو چندان کرده است و میوه هایی از جمله انار، توت فرنگی، هلو، زردآلو و انجیر از تولیدات این باغستان ها هستند.

تابستان گرم و بهار معتدل پالنگان باعث شده که کوچ بهاری عشایر به ارتفاعات این روستا که با اجرای بسیاری از مراسم سنتی عشایر کرد مانند اجرای موسیقی گریان، چپله و سیاچمانه همراه است گردشگران زیادی را به این روستا جذب کند.

اسب سواری، گرزبازی، غل غلان، بارباران، کوشه کوشه و چاک چاک از بازی های محلی پالنگان است که در ایام غیر کاری مانند پاییز و زمستان در اکثر کوچه‌ها و چشم اندازهای روستا برگزار می‌شود.

پالنگان یکی از 7 روستای هدف در گردشگری استان کردستان است که پس از انجام مطالعات کارشناسی بدون هیچ تغییری در بافت خود به روستای گردشگری تبدیل می‌شود.

در فاصله 800 متری جنوب شرقی روستای پالنگان در دره تنگی ور و در محل چشمه‌های پرآب، قلعه‌ای به نام قلعه پالنگان قرار دارد که آتشکده‌ها و پل‌های قدیمی آن نمایان است.

هره نادری مقدم - جام‌جم