براساس برنامهریزیهای صورت گرفته، صادرات گاز ایران از طریق خاک عراق به سوریه و لبنان و از طریق دریای مدیترانه به اروپا در دستور کار قرار گرفت و به همین منظور، قرار داد صادرات روزانه 25 میلیون مترمکعبی گاز به نیروگاههای بغداد منعقد شد.
پس از انعقاد این قرارداد، کار اح
داث خط لوله صادراتی از منطقه نفت شهر به خاک عراق نیز آغاز و همچنین مقرر شد، این خط لوله صادراتی نیز در خاک عراق توسط یک پیمانکار بخش خصوصی ایرانی و با مشارکت طرف عراقی احداث شود.
براساس برنامهریزی صورت گرفته توسط دولتهای عراق و ایران، گرچه کار احداث این خط لوله صادراتی به دلیل مشکلاتی از جمله عملیات تروریستی و به شهادت رساندن تنی چند از متخصصان صنعت نفت کشورمان با تأخیر مواجه شده بود، اما تا پایان سال 94 این خط لوله به منظور صادرات گاز پارس جنوبی به عراق آماده شد.
دی ماه سال گذشته، مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران از اتمام عملیات احداث خط لوله و عملیات پشتیبانی و تست این خط لوله خبر داد و گفت تا پایان سال 94 و حد اکثر تا ابتدای سال 95، کار صادرات گاز به عراق آغاز خواهد شد.
اما با اتمام سال 94 و پایان فروردین نیز خبری از صادرات گاز ایران به عراق نشد. به همین منظور حمیدرضا عراقی، مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران و برخی دیگر از مسئولان این شرکت اعلام کردند، صادرات گاز ایران به این همسایه غربی تا اردیبهشت یا اوایل خرداد نهایی خواهد شد و اگر شاهد تأخیر در عملیات صادرات گاز به عراق هستیم، به دلیل ناامنی ایجاد شده توسط گروهک تروریستی داعش است.
با این حال خرداد ماه نیز به پایان رسید، اما خبری از روشن شدن مشعل صادرات گاز ایران به عراق نشد. به این ترتیب مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران این بار به جای آن که تاریخ جدیدی را به منظور صادرات گاز به عراق اعلام کند، گفت: ما آماده صادرات هستیم و هروقت طرف عراقی آمادگی خود را اعلام کرد، گاز به عراق وصل خواهد شد.
با این شرایط رسانههای داخلی و خارجی همواره اعلام میکردند، داعش مانع اصلی صادرات گاز ایران به عراق است اما ظاهرا به غیر از داعش علل دیگری نیز مانع از وصل شدن گاز ایران به عراق بود.
مشکل مالی عراق
مشاهدات خبرنگار جامجم از نیروگاه بغداد و همچنین خط لوله صادرات گاز ایران به این نیروگاه حاکی است، در حال حاضر کمترین خطر تروریستی این خط لوله را تهدید نمیکند و نیروهای داعش صدها کیلومتر نسبت به این خط لوله فاصله دارند. از طرفی این خط لوله مستقیم به نیروگاه بغداد رسیده است.
یک مقام مسئول در نیروگاه بغداد نیز اعلام کرد، این نیروگاه روزانه به منظور تولید برق روزانه میلیونها لیتر مازوت میسوزاند که به آلودگی شهر بغداد و شهرهای اطراف آن منجر شده است. به همین دلیل با اعلام نظر وزارت نفت عراق و ایران، گاز ایران باید هرچه سریعتر به این نیروگاه برسد که علاوه بر استفاده نیروگاههای بغداد از این گاز، بخشی از خانوار عراقی نیز از این گاز به منظور استفاده در بخش حرارتی و سوخت بهرهمند خواهند شد.
همانطور که گفته شد، ظاهرا مشکل عدم اتصال گاز ایران به عراق تنها داعش نیست، بلکه حمیدرضا عراقی، مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران مشکلات مالی عراق را دلیل وصل نشدن گاز ایران به نیروگاههای بغداد عنوان کرده است.
وی در گفتوگویی با بیان این که هماکنون مشکلات مالی عراق مانع صادرات گاز است، گفته است: ماههاست عراقیها پرداخت پول را به تأخیر انداختهاند و از آنجا که مجری این طرح صادرات گاز، پیمانکار بخش خصوصی است، نمیتوانیم بدون مشخص شدن شیوه پرداخت و دریافت پول، گاز را صادر کنیم.
مدیرعامل شرکت ملی گاز ایران با بیان این که در مراودههای بینالمللی تعارف نداریم، تصریح کرد: ایران برای صادرات گاز به بغداد آمادگی کامل دارد و منتظر اعلام آمادگی دولت عراق است.
وی چندی پیش اعلام کرده بود، تیم کارشناسی و متخصصان صنعت نفت عراق در سفر به ایران در حال آموزش هستند و به محض پایان این مرحله و همچنین تعیین تکلیف شدن نحوه پرداخت پول گاز ایران به عراق وصل خواهد شد.
به این ترتیب باید گفت، هم اکنون گاز ایران به منطقه نفتشهر رسیده و بزودی مشعل گاز در منطقه نفتشهر روشن خواهد شد که نشاندهنده آماده بودن ایران برای صادرات گاز به بغداد است.
براساس مذاکرات صورت گرفته بین ایران و عراق قرار است، در 9 ماه اول آغاز صادرات گاز، روزانه 7 میلیون مترمکعب گاز به عراق بدهیم که به مرور زمان و طی تقریبا دو سال بعد به روزانه 25 میلیون مترمکعب میرسد. باید تاکید کرد، مدت زمان اجرای این قرارداد شش سال است.
به گفته امانالله زارع، مجری احداث این خط لوله صادراتی، احداث پروژه خط لوله انتقال گاز ایران از پارس جنوبی به بغداد برای تأمین سوخت نیروگاههای برق این شهر به پایان رسیده است، طول خط لوله 98 کیلومتر، با قطر 48 اینچ و فشار 1050 PSI است که به خط لوله ششم سراسری کشور متصل خواهد شد.
این خط لوله شامل یک ایستگاه لانچر (تقویت فشار)، یک ایستگاه رسیور (دریافتکننده)، سه شیر بینراهی و یک ایستگاه اندازهگیری (میترینگ) است.
به گفته مدیرعامل گروه تخصصی نیروگستر، ارزش پروژه 70 میلیون یورو ارزی و 160 میلیارد تومان ریالی است و کارفرمای پروژه شرکت توسعه مهندسی گاز و پیمانکار قرارگاه سازندگی خاتمالانبیاست.
ایران غیر از قرارداد صادرات گاز به بغداد، قرارداد دیگری نیز به منظور صادرات گاز به شهر بندری بصره دارد که قرار است گاز این منطقه نیز تاپایان سال وصل شود.
قرارداد صادرات گاز به منطقه بصره به عنوان دومین قرارداد فروش گاز به عراق سال 2015 میلادی امضا و بر اساس آن، در فصول گرم 35 و در فصول سرد 20 میلیون مترمکعب و در مجموع سالانه 9 میلیارد مترمکعب گاز به این منطقه ارسال خواهد شد.
با عملیاتی شدن صادرات گاز ایران به عراق، این کشور به بزرگترین خریدار گاز ایران با حجمی معادل روزانه 50 تا 70 میلیون مترمکعب تبدیل خواهد شد و تراز تجارت گازی ایران تا مدتها مثبت میشود.
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگوی «جامجم» با نماینده ولیفقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران عنوان شد