ناکامی ائتلاف ضد نفوذ ایران در منطقه

یکی از ویژگی‌های نظام سیاسی برآمده از انقلاب اسلامی این است که این نظام وارداتی نیست بلکه مبتنی بر الگوسازی بومی است و این الگو برخاسته از نظام فرهنگی و باورهای دینی و اعتقادی و پیوندهای تاریخی جامعه است.

این الگو نسبت به خواست سیاسی مردم منطقه نیز نزدیک‌ترین الگو محسوب می‌شود چون از اشتراکات فرهنگی، تمدنی، تاریخی و دینی فراوانی برخوردار است. از این‌رو است که می‌بینیم الگوپذیری از چنین نظامی باعث شد کشورهایی مثل لبنان، سوریه، فلسطین و عراق اعضای محور مقاومت را تشکیل دهند.

به عبارت دیگر محور مقاومت نتیجه طبیعی انقلاب اسلامی ایران بوده است. این محور به صورت کاملا طبیعی و بر اساس یک ائتلاف ایدئولوژیکی شکل گرفته است. نیرویی که از حزب‌الله برای جنگ به سوریه می‌رود، کاملا این حرکت خود را نه براساس دستور سازمانی بلکه به نوعی تبعیت از نظام ولی فقیه می‌داند.

این الگوی موفق در منطقه‌ای پدید آمده که کشورهای به‌وجود آورنده محور مقاومت هر کدام تفاوت‌هایی با هم دارند و در عین حال ممکن است براساس مقتضیات و شرایط اجتماعی، ‌فرهنگی و سیاسی خود، این الگو را بومی سازی کنند اما جهت و استراتژی این کشورها از یک روش پیروی می‌کند. در نقطه مقابل محور مقاومت، محورهای رقیب قرار دارند که شامل کشورهای غربی و در راس آنها آمریکا، عربستان، قطر و برخی دیگر از کشورهای منطقه هستند. مبنای ائتلاف محور رقیب براساس دشمنی با ایران شکل گرفته است.

به عبارت دیگر این محور بر این مبنا به‌وجود آمده است تا در برابر آنچه که به عنوان تهدید نفوذ ایران در منطقه نامیده می‌شود مانع ایجاد و از توسعه نفوذ ایران جلوگیری کند.

با این وصف این ائتلاف که در محور رقیب شکل گرفته از اتحاد بسیار شکننده‌ای برخوردار است. بحران‌زایی در این اتئلاف به خاطر اختلاف موجود موج می‌زند.

یکی از عوامل اختلافی در بین اعضای ائتلاف رقیب، وجود داعش و گروه‌های تکفیری و حمایت عربستان از این جریان‌ها است که عامل اصلی اختلاف میان اعضای محور اتئلاف علیه نفوذ ایران محسوب می‌شود.

کشورهای محور ائتلاف در حال حاضر با این مساله و چالش اصلی مواجه هستند که آیا به این همکاری ادامه بدهند یا بواسطه بروز ناکامی در ادامه مسیر این ائتلاف آن را متوقف کنند.

در کنار ناکامی ائتلاف ضد ایرانی، اخبار و گزارش‌های موجود حاکی از پیروزی و پیشرفت محور مقاومت است. پیروزی‌های محور مقاومت در فلوجه و بخش‌هایی از سوریه از یک همگونی داخلی میان اعضای این محور حکایت دارد. تجربه نشان داده است که هر چه کشورهای محور ائئلاف علیه نفوذ ایران دچار اختلاف و واگرایی می‌شوند در نقطه مقابل محور مقاومت روز به روز موفق‌تر عمل می‌کند.

حسین رویوران - کارشناس مسائل منطقه