اما و اگرهای واردات ریل و واگن‌ دست دوم

از آنجا که مصرف‌کننده اصلی واگن و ریل، شرکت‌ها و ارگان‌های دولتی و عمومی کشور هستند طبعا واردات واگن و ریل دست دوم نیز توسط همین دستگاه‌ها صورت می‌گیرد.

بی‌توجهی به اقتصادمقاومتی

پس از ابلاغ سیاست‌های اقتصادمقاومتی از سوی مقام معظم رهبری در بهمن 92 همواره ایشان نسبت به اجرایی شدن این سیاست‌ها تاکید کرده‌اند تا جایی که امسال در پیام نوروزی خود سال 1395 را «اقتصادمقاومتی؛ اقدام و عمل» نام‌گذاری فرمودند.

یکی از مصادیق اقتصادمقاومتی که بارها رهبری تاکید کرده‌اند، جلوگیری از واردات کالاهایی است که در داخل کشور امکان تولید آنها وجود دارد؛ این مهم در دیدار عیدانه جمعی از مسئولان کشور با مقام معظم رهبری و تذکر ایشان نسبت به واردات کالاهای استراتژیک رنگ و بوی دیگر یافت. در آن دیدار رهبر انقلاب فرمودند: «اقتصادمقاومتی یک کل فراگیر است که از عرصه علمی تا عرصه فعالیت‌های فنی، تا عرصه خدمات، تا عرصه بازرگانی و صادرات و واردات، تا عرصه آموزش در دانشگاه‌ها و دبیرستان‌ها همه را شامل می‌شود. اگر ما جدی بگیریم، الان مثلا فرض بفرمایید گزارش می‌آید، حالا من نمی‌دانم، فلان دستگاه را یا فلان ابزار را یا فلان قطعه را که خیلی هم مهم است و کاربرد زیادی دارد، فرض کنید فلان دستگاه فنی ما دارد می‌سازد، خوبش هم می‌سازد، مپنا، آقای علی‌آبادی اینجا نشسته، من‌باب مثال؛ بعد همین را ما وارد کنیم. خب این بد است. این ضد آن جهتگیری اقتصادمقاومتی است. اقتصادمقاومتی این چیزها را نفی می‌کند. اقتصادمقاومتی اثباتی دارد و نفی‌ای. اثباتش همین است که ما یاد بگیریم که به سمت تولید داخلی رو بیاوریم. عمده تولید است.»

اشاره مقام معظم رهبری به شرکت مپنا تیزبینی و نگاه ویژه ایشان را نسبت به تولید کالاهای استراتژیک نشان می‌دهد که واگن و ریل نیز جزو همین دسته از اقلام به شمار می‌رود. حال پرسش اصلی این است که با وجود توان تولید داخلی این اقلام بخصوص درباره ریل قطار و در حالی که طرح ریل ملی سال گذشته کلید خورد، چگونه مسئولان بدون توجه به اقتصاد مقاومتی نسبت به صدور مجوز واردات این کالاها اقدام کرده‌اند؟

به همین منظور در گفت‌وگو با کارشناسان و مسئولان، ابعاد واردات ریل و واگن دست دوم را مورد بررسی قرار داده‌ایم.

حرکت برخلاف اقتصادمقاومتی

سیدمهدی هاشمی، عضو کمیسیون عمران مجلس شورای اسلامی با تاکید بر این‌که مجوز واردات ریل و واگن دست‌دوم برخلاف سیاست‌های اقتصادمقاومتی صادر شده، به جام‌جم گفت: همه می‌دانیم مقام معظم رهبری بارها بر موضوع اجرای سیاست‌های اقتصادمقاومتی تاکید فرموده‌اند؛ بنابراین این‌که مسئولان این مجوز را صادر کرده‌اند واقعا جای تعجب دارد و باید بررسی شود که چطور این مجوز صادر شده است؟ وی افزود: همه می‌دانیم واگن و ریل به نوعی با سلامت جامعه سروکار دارد و باید در این زمینه استانداردهای قابل توجهی رعایت شود تا سلامتی مسافران در قطارهای مسافری و سلامتی کالاهای اقتصادی در واگن‌های باری تأمین شود.

این در حالی است که اگر نسبت به واردات واگن و ریل دست‌دوم اقدام شده باشد یعنی این نکات کاملا نادیده گرفته شده و سلامتی جامعه به خطر خواهد افتاد.

این روند کاملا طبیعی است

عباس ‌قربانعلی‌بیک، رئیس هیات مدیره شرکت آذرخش ریل، درباره این مجوز به خبرنگار ما گفت: به‌طور کلی موضوع خرید ریل و واگن دو بخش مجزاست که باید مورد توجه قرار گیرد، اما این روند کاملا طبیعی است و در گذشته نیز ریل و واگن دست دوم خریداری می‌شد.

وی افزود: ریل‌های دست دوم برای خطوط داخلی کارخانه‌ها و خطوط فرعی کاربرد دارند و واگن‌های مستعمل یا همان دست دوم دوباره بازسازی خواهند شد؛ بنابراین اتفاق خاصی در این زمینه روی نداده که نگران باشیم فقط باید شرایط به‌گونه‌ای مدیریت شود که تولیدکننده داخلی زیان نبیند.

این تولیدکننده ریل با اشاره به حجم مورد نیاز ریل برای هر کیلومتر خطوط آهن به خبرنگار ما گفت: به‌طور میانگین برای هر یک کیلومتر خطوط آهن چیزی حدود 120 تن ریل موردنیاز است که هنوز به دلیل ناتوانی در تولید ریل ملی مجبور به خریدهای خارجی هستیم و تا زمانی که خطوط تولید ریل ملی کشورمان که اعلام شده ظرفیتی معادل 200 هزار تن دارند، فعال شده و تأمین‌کننده نیازهای داخلی ایران باشند، باید وارد کنیم.

قربانعلی‌بیک، اصلی‌ترین عامل واردات واگن دست دوم را تفاوت قیمتی آنها اعلام و تصریح کرد: باتوجه به قیمت‌های بین‌المللی درباره واگن‌ها بعضا واردات واگن دست دوم حتی با هزینه‌های بازسازی، آنچنان سودآور است که شرکت‌ها علاقه‌مندند واردات انجام دهند؛ به‌عنوان مثال اکنون هزینه‌ واردات واگن دست دوم تقریبا 30 درصد تولید یک واگن نو در داخل ایران است.

تولید داخل با 20 درصد ظرفیت

حسن رضایی، قائم مقام و مدیربازرگانی خارجی واگن‌سازی پارس درباره مجوزهای واردات واگن دست دوم به خبرنگار ما گفت: یکی از مهم‌ترین نکاتی که همواره تولیدکنندگان داخلی از مسئولان تقاضا دارند، این است که ابتدا ظرفیت‌های داخلی را تکمیل کرده و سپس مازاد نیاز را از طریق واردات تأمین کنند، در حالی که امروز خلاف این روند انجام شده است.

وی با تاکید بر این‌که تولیدکنندگان واگن در ایران اکنون می‌توانند بخش قابل‌توجهی از نیاز کشور را تأمین کنند، افزود: شاهد صدور مجوزهایی برای واردات واگن باری یا واگن‌های مسافری از سوی مسئولان هستیم، آن‌هم دقیقا زمانی که تولیدکنندگان تنها با 20 درصد ظرفیت خود به دلیل رکود بازار تولید دارند و باقی ظرفیت‌هایشان خالی مانده است. حال پرسش این است که چرا مسئولان به توانمندی داخلی بی‌توجه بوده و دنبال خریدهای خارجی رفته‌اند.

تا ماه آینده ریل ملی وارد بازار می‌شود

یکی از متخصصان تولید ریل در ذوب‌آهن اصفهان که نخواست نامش در گزارش منتشر شود، به خبرنگار ما در این زمینه گفت: به‌طور کلی ریل یکی از کالاهای استراتژیک برای اقتصاد کشورهاست و همواره بسیاری از کشورهای پیشرفته نسبت به تأمین نیازهای خود از تولیدات داخلی در صورت امکان اقدام می‌کنند و ایران نیز در این زمینه نزدیک به 1.5 سال پیش اقدام به راه‌اندازی خط تولید ریل ملی کرد که تقریبا تا ماه آینده وارد بازار خواهد شد. این متخصص افزود: این‌که برخی عنوان می‌کنند مجوزهای واردات به دلیل ضرب‌الاجل صادر شده بسیار اشتباه است چون فعلا با توجه به شرایط اقتصادی، ضرب‌الاجلی در کار نیست که بخواهیم سرمایه‌گذاری قابل‌توجهی را که در کشورمان برای تولید ریل ملی صورت گرفته، نادیده بگیریم و ریل وارد کنیم، بنابراین واقعیت امر چیز دیگری باید باشد.

عماد عزتی - اقتصاد