تهدید داعش و فرصت برادری در عراق

با وجود این حقایق وحشتناک، پنجره‌های جدیدی برای آشتی مذهبی در این کشور گشوده شده است.

از یک سو در میان اهل تسنن که طعم تلخ زندگی تحت حاکمیت داعش را تجربه کرده بودند و ظلم‌ها و ستم‌های این گروه تروریستی ـ تکفیری را از نزدیک مشاهده کرده‌اند، آمادگی برای همکاری با حکومت شیعه مستقر در بغداد وجود داشت. از سوی دیگر بزرگان و رهبران شیعه هم از این اعلام آمادگی استقبال کرده و در صدد بازگشایی راه‌هایی برای دستیابی به این مهم هستند.

تشکیل و پیشروی داعش در عراق برای مناطق سنی‌نشین بیشتر از همه فاجعه‌بارتر بوده است. به طوری که سنی‌ها هر روز شاهد کشته شدن بستگان خود توسط این گروه تروریستی بودند. بسیاری از این شهرها و روستاها هم در اثر جنگ تخریب و هم با قطع ارتباط با دیگر مناطق شیعه نشین عراق از نظر اقتصادی در تنگنا و مضیقه قرار گرفته‌اند.

یکی از افراد سنی ساکن در این مناطق می‌گوید: «قبایل سنی که در اینجا سکونت دارند از افرادی که با داعش همکاری می‌کنند، نفرت شدیدی پیدا کرده‌اند.» وی از جمله افرادی است که واحد نیروهای بسیج مردمی را برای مقابله و انتقام از داعش ایجاد کرده است.

از همه مهم‌تر، خواسته بحق و اصلی سنی‌ها بازگشت به مناطق، خانه و کاشانه خود و زندگی در آرامش، صلح و دوستی و کمک در روند نوسازی و مشارکت در ساختار حکومت برای ساخت آینده‌ای بهتر است. در حقیقت شوک روانی گسترده از فعالیت داعش این روابط نزدیک همکاری داوطلبانه را میان دو مذهب اسلامی ایجاد کرده است.

سطح مقاومت و مبارزه با داعش در مناطق سنی‌نشین به طور موثری ارتقا یافته به طوری که همکاری داوطلبانه قبایل سنی با نیروهای بسیج مردمی علیه داعش به مانند همتایان شیعه به آن درجه از پختگی رسیده است که تصور می‌شود اینها تجربه‌ای بسیار طولانی در حل مسالمت‌آمیز چالش‌های سیاسی داشته‌اند. از جمله مقامات محلی، استانداران و مدیران میانی همه با حکومت مرکزی و نیروهای بسیج مردمی با میل و رغبت همکاری می‌کنند. البته نزدیکی با مردم سنی مذهب بسیار سهل‌تر از ایجاد ارتباط با رهبران قبایل است.

این مساله سرچشمه تفکر ایجاد «آشتی ملی» است که رهبران شیعه به طور فزاینده‌ای خواهان تحقق آن هستند. در میان شیعیان،‌ رهبران آنها از بی‌ثبایی و جنگ خسته شده و به این نتیجه رسیده‌اند که امنیت کافی برای مذاکره با مخالفان وجود دارد و بعضی از این رهبران به طور خوشبینانه‌ای زمان را عصر پسا مذهبی می‌دانند که باید با دید ملی‌گرایی به سنی‌ها با دید شرکای سیاسی نگاه کرد.

یکی از رهبران شیعه در این رابطه عنوان می‌کند ؛ مهم نیست چه تعداد شیعه در ساختار سیاسی حضور دارند بلکه باید به دنبال تشکیل یک دولت وحدت ملی فراگیر مبنی بر ملیت عراقی بود. البته بزرگان و رهبران شیعی در عراق در پی حفظ تمامیت ارضی این سرزمین و نیز اجتناب از جدایی بخش‌هایی از مناطق سنی به مانند کردستان بوده و درصدد راهیابی مسیری هستند که نظر جمعیت سنی مذهب را هم تامین کنند.

در نهایت امروز وضعیت عراق به گونه‌ای است که صدها و هزاران خانواده پناهجوی سنی در مناطق شیعه‌نشین مانند کربلا استقرار یافته و شیعیان برای آنها منازل و مامن‌هایی فراهم کرده اند و فرزندانشان در کنار شیعیان به مدارس شیعه رفته و در کنار آنها به تحصیل و آموزش مشغول هستند. این مساله گشایش راهی روشن را برای زندگی بهتر همه اقوام و مذاهب بر مبنای ملیت عراقی با حفظ هویت خود نوید می‌دهد.

الجزیره انگلیسی

مترجم: انیسی تهرانی