تجلیل از «باربد»های موسیقی ایران

سی‌ویکمین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر، مثل هر سال در چنین روزهایی به خانه آخر رسید. شنبه‌شب تالار وحدت میزبان اهالی موسیقی بود که علاوه بر شرکت در آیین پایانی جشنواره منتظر شنیدن نتایج جایزه موسیقی باربد هم بودند؛ باربدی که قرار بود برای نخستین دوره برگزاری خود 260سکه بهار آزادی به آلبوم‌ها و هنرمندان برتر اهدا کند.

معرفی بهترین‌های موسیقی

داوران از چندی پیش آلبوم‌های موسیقی منتشر شده را از تاریخ مهر 92 تا 94 بررسی کرده و مورد داوری قرار دادند و نهایت هم برگزیدگان در بخش‌های مختلف معرفی شدند. در بخش موسیقی کلاسیک، جایزه بهترین آهنگسازی به شهرداد روحانی برای آلبوم «باغ ایرانی» و امین هنرمند برای آلبوم «شکوه‌های بی‌کلام» اهدا شد.

در موسیقی تلفیقی جایزه بهترین آهنگسازی برای گروه دارکوب به سرپرستی همایون نصیری برای آلبوم «نوکوب» و جایزه بهترین آلبوم به «ماه و ماهی» اثر حجت اشرف‌زاده و امین و آرش بیات رسید.

در بخش موسیقی پاپ، محمد اصفهانی برای آلبوم «شکوه» عنوان بهترین خواننده را از آن خود کرد. جایزه بهترین آهنگسازی به گروه چارتار برای آلبوم «باران تویی» رسید و همچنین «عشق یعنی» اثر فریدون آسرایی و بهروز صفاریان به عنوان بهترین آلبوم معرفی شد.

در بخش ایران فرهنگی هم سه آلبوم جایزه دریافت کردند؛ سهراب پورناظری برای «شبگرد کولی باد»، سعید نائب محمدی برای «ری تا روم» و افشار نامور و فیروز ویسانلو برای «هزارتوی قفقاز.»

در بخش موسیقی ایرانی «یقین گمشده» اثر اردشیر کامکار به‌عنوان بهترین آلبوم انتخاب شد. جایزه بهترین خواننده هم به علیرضا قربانی برای آلبوم «قطره‌های باران» رسید و هوشنگ کامکار برای آلبوم «کوچ بنفشه‌ها» بهترین آهنگساز لقب گرفت. جایزه 60 سکه‌ای بهترین آلبوم با کلام را همایون شجریان و تهمورس پورناظری برای آلبوم «نه فرشته‌ام، نه شیطان» از آن خود کردند.

حذف بخش رقابتی به چه قیمت؟

اما شاید برای شما که کنسرت‌ها و اجراهای جشنواره را در روزهای گذشته پیگیری کردید این سوال پیش بیاید که چگونه این نام‌ها انتخاب شدند؟ امسال برای نخستین بار بخش رقابتی جشنواره موسیقی فجر حذف شد و جایزه باربد جایگزین آن شد. هر چند باربد با حضور چهره‌های شناخته شده موسیقی ویترین زیبا و جذاب‌تری را در برابر مخاطبان نهاد، اما معرفی برگزیدگانی که اغلب طی دو سال گذشته برای انتشار همین آلبوم‌ها تجلیل شده بودند چه اتفاق تازه‌ای را رقم زد؟ بخشی از این آلبوم‌ها در جشن سالانه موسیقی ما هم تجلیل شده بودند و همه آثار هنرمندان شناخته شده‌ای بودند که جامعه آنها را می‌شناسند و موسیقی دوستان آثارشان را دنبال می‌کنند.

هر چند حضور بزرگان موسیقی و چهره‌های شناخته شده می‌تواند به جذابیت جشنواره بیفزاید، اما تنها فرصت معرفی چهره‌های جوان و شناخته نشده موسیقی که تا پیش از این در جشنواره موسیقی فجر و در بخش رقابتی میسر بود از دست رفت تا افراد شناخته شده دوباره در یک ویترین و نمایش جذاب جایزه بگیرند. از طرف دیگر حضور پررنگ موزیسین‌هایی که به نوعی برنامه‌ریز، سرمایه گذار یا مسئول جذب حامی مالی برای جشنواره بوده اند در میان برگزیدگان، شائبه‌هایی را ایجاد کرده است.

«ماه و ماهی» حجت اشرف زاده اگر به‌عنوان قطعه برگزیده جایزه می‌گرفت دور از انتظار نبود، اما انتخابش به‌عنوان آلبوم برگزیده در شرایطی که آثار به مراتب قوی‌تری در این عرصه تولید شده‌اند، اتفاق عجیبی بود. «نه فرشته‌ام نه شیطان» هم هر چند آلبوم موفقی بود و مردم با آن همراه شدند اما از نگاه یک اثر مردمی، موسیقی سنتی محسوب می‌شود.

در هر صورت آنچنان که شواهد و قرائن نشان می‌دهد، جشنواره امسال بر خلاف نظر آقای جنتی وزیر ارشاد ارتقا پیدا نکرده و تنها ویترینی جذاب آن هم تنها برای مردم و نه منتقدان و اهالی موسیقی ارائه کرده است؛ ویترینی رها شده و بدون برنامه‌ریزی که ظاهرا جز موسیقی موارد مهم دیگری هم در آن لحاظ شده است. موسیقی فجر امسال از هر سال پررنگ‌تر اما بی‌فروغ تر برگزار شد و در اهدای جوایز هم هیچ خبری از فجر نبود!

زینب مرتضایی‌فرد - فرهنگ و هنر