درد دست و پا در دیابتی‌ها

یکی از دلایل درد در میانسالان و افراد مسن، وجود دیابت و نوروپاتی دیابتی است: نوروپاتی به معنای آسیب به رشته‌های عصبی است. علائم این آسیب به صورت درد طولانی، بی‌حسی، گزگز و ضعف شدید خود را نشان می‌دهد.

تقریبا نیمی از بیماران دیابتی به نوروپاتی دچار می‌شوند. ابتلا به این عارضه دیابت به چند عامل بستگی دارد.

1 ـ مثل همه عوارض دیگر دیابت، این عارضه نیز وابسته به میزان کنترل قند خون و مدت زمان دیابت است. به این ترتیب با کنترل دقیق قند خون عارضه نوروپاتی به تعویق می‌افتد.

2 ـ سیگار کشیدن باعث تسریع روند نوروپاتی می‌شود.

3 ـ هر چه فرد چاق‌تر باشد، احتمال بروز عارضه نوروپاتی بیشتر است.

4 ـ بالا بودن تری‌گلیسیرید خون نیز روند نوروپاتی را تشدید می‌کند.

5 ـ بالا بودن فشار خون نیز از عوامل تشدید این بیماری است.

شایع‌ترین فرم نوروپاتی دیابتی، درگیری دست‌ها و پاهاست که به صورت مشکل گزگز کردن، مورمورشدن و کم شدن حس هر دو دست و هر دو پا در قسمت انتهایی است یعنی قسمتی که داخل دستکش یا جوراب می‌رود. این نوع نوروپاتی به بیماری دستکش ـ جوراب معروف است.

با پیشرفت بیماری، اکثر بیماران از سوزش شدید بخصوص در پاها آن هم در ساعات استراحت شبانه شکایت دارند.

نوع دیگری از نوروپاتی به صورت درد در اندام‌ها بخصوص ران‌ها و ساق پاها تظاهر می‌کند. این دردها گاهی خیلی شدید و آزاردهنده هستند ولی خوشبختانه برخلاف نوع قبلی موقت بوده، پس از چند ماه برطرف می‌شوند.

نوع دیگر نوروپاتی به صورت مجموعه‌ای از ضعف و درد تظاهر می‌کند.

بیمار دچار درد در ناحیه کپل و ران و ضعف شدید عضلات این ناحیه می‌شود.

این نوع نوروپاتی نیز موقت است و بعد از چند ماه برطرف می‌شود.

از انواع دیگر نوروپاتی باید به درگیری اعصاب مربوط به عضلات چشم اشاره کنیم که می‌تواند به صورت انحراف یک چشم، دوبینی و افتادگی پلک تظاهرکند. گاهی نیز فلج بلز که فلج یکطرفه صورت است، نشانه تظاهر نوروپاتی دیابتی است.

متاسفانه درمان نوروپاتی دیابتی آسان نیست. بهترین راه درمان، کنترل قند خون، فشار خون و چربی خون و اجتناب از سیگار است که در بهبود علائم موثر خواهد بود. گاهی کمبود برخی ویتامین‌ها باعث تشدید نوروپاتی است که با درمان آنها بهبود نسبی ایجاد می‌شود.

یک نکته مهم درباره نوروپاتی این است که درگیری رشته‌های عصبی پاها باعث بی‌حسی و عدم درک موقعیت پاها شده و این مشکل باعث می‌شود پاها در معرض انواع آسیب‌ها قرار گیرند که به ایجاد زخم دیابتی در پاها منجر می‌شود.

دکتر رضا کریمی

‌ فوق‌تخصص بیماری‌های غدد و متابولیسم