اضطراب‌های دانش‌آموزی

رقابت‌های بیش از حد و فشاری که روی دانش‌آموز وارد می‌شود باعث می‌شود در نهایت، فردی مضطرب و نگران باشد و کم‌کم به سمت از بین رفتن سلامت روان خود حرکت کند. انسان سالم انسانی است که توانمندی‌های خود را بشناسد و توانایی مقابله با استرس‌های روزمره را داشته باشد و به شکل مفید و موثری در جامعه مشارکت و فعالیت کند.

چنانچه هدف اصلی از ادامه تحصیل و درس خواندن در گروی کسب بهترین نمره و رتبه قرار بگیرد، دانش‌آموز دچار استرس‌های روزمره می‌شود و از سلامت روان فاصله می‌گیرد.

برای بررسی سلامت روان لازم است فرد این ویژگی‌ها را داشته باشد:

آرامش: آرامش اولین شرط روان سالم است و در سایه آن می‌توان به شکل متعادلی به سایر امور زندگی و پیشرفت هم رسید.

کنترل هیجان: توانایی کنترل و بروز مناسب احساسات و هیجان‌ها با توجه به شرایط

ادراک مناسب: ادراک محیط پیرامون با استفاده از حواس پنجگانه به صورتی که با واقعیت بیرونی هماهنگ است؛ چیزی نه بیشتر و نه کمتر از آن.

توانمندی مغز: مجموعه‌ای از توانایی‌های مغز شامل هوشیاری، توجه و تمرکز، حافظه، زبان و... است که هر فردی با توجه به شرایط خود از آن بهره‌مند است.

تجربه کردن اضطراب‌ها و از بین رفتن مقطعی آرامش تا حدی طبیعی است، اما زمانی دانش‌آموز بیمار محسوب می‌شود که علاوه بر صدمه در موارد بالا این علائم را نیز تجربه می‌کند:

ـ اضطراب مداوم

ـ بی‌قراری و کنترل نداشتن بر حرکات دست و پا

ـ اشکال در خوابیدن و خواب ناآرام

ـ کاهش یا افزایش شدید اشتها

ـ رفتارهای تکرارشونده (درس خواندن بیش از حد علی‌رغم بلد بودن)

ـ دل دردهای مداوم و دردهای جسمی

ـ رفتارهای پرخاشگر و عدم کنترل هیجانات

گام اول درمان، شناسایی عوامل استرس‌زاست و برای درمان علاوه بر درمان فردی، خانواده درمانی نیز نیاز است. در بخش درمان فردی، درمان‌های ترکیبی (دارودرمانی و درمان‌های روان‌شناختی) توصیه می‌شود. برای تغییر نگرش دانش‌آموزی که از حالت سلامت روان خارج شده، لازم است جلسات درمان هفتگی و گاهی هفته‌ای دوبار برای او تشکیل شود. ثبت افکار و اهدافی که برای آینده دارد و استفاده از شیوه‌های حل مساله به تغییر نگرش دانش‌آموز کمک می‌کند. همچنین تقویت عزت‌نفس و اعتماد به نفس کمک می‌کند تا رفته رفته دانش‌آموز آرام شود. کنترل و حذف عواملی که فشار روحی دانش‌آموز را تشدید می‌کند نیز جزو درمان‌های حمایتی است که باید صورت بگیرد و حتی در مقاطع تحصیلی بالاتر با تعویض مدرسه می‌توان به سازگاری دانش‌آموز کمک کرد. به‌خصوص در مدارسی که بشدت درس‌محور هستند و فشار روحی دانش‌آموز به دلیل رقابت بالاتر می‌رود.

دکتر مهرنوش دارینی

‌ روان‌شناس و مشاور