من به رضاشاه شبیه‌ترم

دهقان در سریال معمای شاه در قالب و شمایل رضاشاه پهلوی ظاهر شده است؛ نقشی که پیش از او بازیگران دیگری هم ایفاگرش بوده‌اند. با این حال دهقان اعتقاد دارد در مقایسه با این بازیگران، بیشترین شباهت ظاهری را به رضاشاه دارد و به گواه مخاطبان و بینندگانی که سریال را دیده‌اند بهترین رضاشاه تمام آثار نمایشی؛ چه تلویزیونی و چه سینمایی است.

پخش مجموعه معمای شاه آغاز شده است و شما هم رضاشاه این سریال هستید؟

این نقش را قبل از من بازیگران دیگری هم ایفا کرده بودند. رضاشاه همیشه از آن نقش‌هایی بود که دوست داشتم اگر موقعیتش پیش بیاید بازی کنم. البته در سریال «سرزمین کهن» هم در حد یک سکانس نقش رضاشاه را بازی کرده بودم.

غیر از نقش اصلی‌ای که داشتید؟

بله، علاوه بر نقش‌اصلی‌ام که ناصر قصاب نام داشت. بعد از این سریال همیشه مایل بودم اگر فرصتی پیش بیاید این نقش را مفصل‌تر بازی کنم که البته این مجال حتی با وجود سریال معمای شاه هنوز به طور کامل فراهم نشده است. به هر حال آقای ورزی و دوستان این نقش را پیشنهاد کردند و من هم پذیرفتم. تمام تلاشم را هم به کار بستم تا رضاشاهی را بازی کنم که قابل باور باشد و مردم او را به عنوان شاه اسبق ایران بپذیرند. این نقش را قبل از من دوستان دیگری هم بازی کرده بودند که همگی استادانم هستند، اما احساس می‌کنم من بیشترین شباهت را از نظر چهره به رضا شاه داشتم. با این حال حضور رضاشاه در سریال معمای شاه کمرنگ است. این شخصیت فقط در پنج، شش قسمت از یک سریال 80 قسمتی حضور دارد. اگر در آینده کاری ساخته شود که محور قصه‌اش رضاشاه باشد آن‌گاه شاید بتوانم هر چه را از دستم برمی‌آید برای این نقش خرج و صرف کنم.

همان طور که اشاره کردید با توجه به این‌که نقش رضاشاه را قبلا سه هنرپیشه دیگر، داوود رشیدی، سعید راد و احمد نجفی بازی کرده‌اند، چقدر تلاش کردید نوع بازی‌تان متفاوت باشد و مردم شاهد یک رضاشاه جدید باشند؟

من اصلا سعی نکردم تکنیک خاصی را به کار بگیرم که حاصل کار، متفاوت شود. هر سه بازیگری که اسم بردید، استادان من هستند و برایشان احترام خاصی قائلم. هر کدام از آنها رضاشاه را یک جوری دیده‌اند و من هم با نگاه خودم او را دیدم و بازی کردم. من رضاشاه را همان‌طور که بود و فیلمنامه به من اجازه می‌داد، دیده‌ام. اصلا هم سعی نکردم بازی کنم؛ من با رضاشاه زندگی کردم. سعی کردم او را همان‌گونه نشان دهم که بوده است.

از همان ابتدا، نقش رضاشاه به شما پیشنهاد شد؟

بله، از اولش قرار بود رضاشاه را بازی کنم.

چقدر از این شخصیت شناخت داشتید؟ زمانی هم که بازی‌تان در سریال جدی شد، برای شناخت بیشتر و ارتباط بهتر با این شخصیت چقدر مطالعه و تحقیق کردید؟

به هر حال نسل ما به چشم خود رضاشاه را ندیده اما چیزهای زیادی درباره او شنیده است. در عین حال کتاب‌هایی هم درباره شخصیت و دوران سلطنت او نوشته شده و اسنادی هم در این زمینه وجود دارد. اتفاقا منابع در این زمینه زیاد است. در هر صورت، من هم مانند هر بازیگر دیگری که می‌خواهد در نقش شخصیتی ظاهر شود، درباره رضاشاه مطالعاتی داشتم. این وظیفه ذاتی هر بازیگری است. در حد توانم کارهایی را برای ارتباط برقرار کردن با این شخصیت انجام دادم.

از نتیجه کار راضی هستید؟ شخصیت رضاشاه کمی تک بعدی از آب درنیامده است؟

اینها به فیلمنامه سریال بازمی‌گشت. من فقط بازیگر بودم و نمی‌توانستم چیزی از خودم به نقش اضافه کنم. به هر حال خود را نسبت به فیلمنامه‌ای که نوشته شده بود متعهد می‌دانستم. باید شخصیتی را که بر اساس فیلمنامه سریال از رضاشاه برای خودم تعریف کرده بودم، ارائه می‌دادم. تنها می‌توانستم در حوزه بازی خودم مانور بدهم. رضاشاه آدم قدرتمندی بوده و در زمان خودش زیاد از او حساب می‌بردند. کارهایی هم کرده است. در مجموع از نتیجه کار راضی هستم، فقط ای کاش حضور این شخصیت در سریال کمی پررنگ‌تر بود.

این روزها بازخوردی هم از مردم می‌گیرید؟

بله، همه تعریف می‌کنند. هر کسی که سریال را دیده، بدون اغراق می‌گوید شاید بهترین رضاشاهی که تا به امروز در آثار و مجموعه‌های نمایشی دیده، رضاشاه «معمای شاه» باشد. برای مردم خیلی باورپذیر بوده است.

ایفای نقش رضاشاه در سریال معمای شاه چه جایگاهی در کارنامه بازیگری‌تان دارد؟ آیا این نقش هم در ادامه سلسله نقش‌آفرینی‌های شما در آثاری مانند «حانیه» و «تیرباران» و در قالب شخصیت‌های نظامی است؟

نه، رضاشاه یک شخصیت ویژه است. من در کارهایی که اسم بردید فقط یک نظامی بودم؛ اما اینجا نقش پادشاه را دارم؛ پادشاهی که صاحب قدرت هم هست. این خیلی تفاوت دارد با شخصیت‌های معمولی. سرهنگ سریال حانیه در جامعه فراوان است، سرگرد فیلم تیرباران هم همین‌طور؛ اما رضاشاه فقط یکی است. نمونه او را دیگر نداشتیم. من باید نقش کسی را بازی می‌کردم که صاحب قدرت بود و می‌خواست کشورداری کند. این نقش از هر جهت با دیگر نقش‌ها متفاوت بود.

من همه تلاش خود را به کار بستم. فقط بحث نقش رضاشاه هم نیست؛ همیشه کوشش کرده‌ام شخصیت‌هایی که بازی می‌کنم متفاوت باشند. درست است در چند اثر نقش‌هایی نظامی ایفا کرده‌ام که شباهت‌هایی هم به یکدیگر داشته‌اند، اما همه تلاشم را به کار گرفته‌ام تا نتیجه کار متفاوت باشد. در نقش رضاشاه هم همه سعی‌ام را کرده‌ام که متفاوت باشم؛ دیگر قضاوت نهایی درباره نتیجه کار با بینندگان است.

چکمه 8 کیلویی به پایم بود

نباید از چهره‌پردازی هنرمندانه شهرام خلج بگذریم که سنگ تمام گذاشت و چهره مرا به رضاشاه نزدیک‌تر کرد. ورزی هم وسواس‌ها و ریزبینی‌های خاص خودش را داشت. او حتی برای قد من هم فکر کرده بود که نزدیک به قامت رضاشاه باشد. برای من چکمه‌ای طراحی شده بود که پاشنه 15 سانتی‌متری داشت. طبیعتا این چکمه خیلی سنگین بود، وزنش شاید به 8-7 کیلو می‌رسید. پوشیدن این چکمه‌ها در سر صحنه واقعا انرژی زیادی از من می‌گرفت و خسته‌ام می‌کرد. با این حال همه تلاشم را کردم تا نقش را درست بازی کنم.

محسن محمدی