جرثقیل‌های غول‌آسا؛ خطری که جدی گرفته نمی‌شود

به گزارش جام جم آنلاین ، فرقی نمی کند حوالی میدان ولی عصر باشید یا بلوار میرداماد، خیابان ایرانشهر باشید یا کمی آن طرف‌تر خیابان خیام یا بزرگراه همت و نیایش تهران؛ این غول‌های آهنی، اینجا و آنجا برفراز شهر سایه انداخته‌اند؛‌ حضوری که بدون حاشیه هم نبوده و هرچند وقت یک بار با حادثه‌های بزرگ و کوچکشان، آنها را به تیتر صفحات حوادث روزنامه‌ها تبدیل کرده است.

حادثه سقوط تاورکرین در بزرگراه نیایش، فعلا آخرین حادثه‌ای است که پای این غول‌های آهنی را به میان کشیده و یک قربانی دیگر به فهرست قربانیان تاورکرین‌ها اضافه کرده است.

اتفاقی که دیروز به جلسه غیرعلنی شورای شهر تهران هم کشیده شد و رئیس شورای شهر را بر آن داشت تا در ابتدای دویست و یکمین جلسه شورا بر لزوم استانداردسازی تاورکرین‌ها تاکید کند و از برنامه‌های شورا برای تدوین طرح یک فوریتی یا دوفوریتی برای شهرداری خبر بدهد تا در نهایت این جرثقیل‌ها به شکل مطلوب‌تری استانداردسازی شوند.

مهدی چمران با اشاره به این که این بالابرها عمدتا از کشورهای حاشیه خلیج فارس خریده شده و به‌دلیل شرایط آب وهوایی عمر بیشترشان به پایان رسیده و باید از رده خارج شوند، سازمان ملی استاندارد، شهرداری و سازمان نظام مهندسی را به عنوان سه نهاد مسئول در این قضیه خطاب قرار داد و گفت : موسسه استاندارد موظف است این جرثقیل‌ها را استاندارد سازی کند و شهرداری‌ها و سازمان نظام مهندسی نیز موظف است تائیدیه استاندارد این بالابرها را از پیمانکاران طلب کنند تا آنان براساس استاندارد کار انجام دهند.

استاندارد 21 درصدی تاورکرین‌ها

بحث درباره تاورکرین‌ها در صحن شورا البته موضوع جدیدی نیست، صفحات تقویم را که ورق بزنیم و به جلسه غیرعلنی شورا در 26 مهر برسیم، باز هم تاورکرین‌ها به موضوع مورد مناقشه اعضای شورا تبدیل می شوند.

مخصوصا وقتی که پژمان پشمچی‌زاده، معاون شهردار تهران در این جلسه از وضعیت نابسامان تاورکرین‌ها خبر می‌دهد و می‌گوید: فقط ٢١‌ درصد تاورکرین‌های تهران گواهی کیفیت دارند.

به گفته معاون شهردار تهران، از ٩٧٨ بالابری که در تهران فعالیت می‌کند تنها ٢١‌درصد گواهی کیفیت، ٢٧‌درصد تائیدیه صلاحیت اپراتور و ١٣‌درصد تائیدیه گزارش از مهندس ناظر دارند.

این آمار و ارقام وقتی در کنار حوادث اخیر قرار می گیرد، ناخواسته توجه عموم مردم را به بحث فعالیت و استاندارد بودن تاورکرین‌ها می برد.

مردمی که تا چند وقت پیش با خیال راحت در محدوده فعالیت این جرثقیل‌های آهنی بزرگ تردد می کردند حالا با استرس از نزدیکی تاورکرین‌ها می گذرند.

نگرانی مردم از سقوط جرثقیل‌ها

نگرانی و استرس مردم از نظر رئیس کمیته عمران شورای شهر تهران بی‌دلیل هم نیست. اقبال شاکری با اشاره به حادثه سقوط تاورکرین بزرگراه نیایش به جام جم می گوید: درباره این اتفاق شورا بررسی‌های لازم را انجام داده است. طبق مدارک موجود این جرثقیل سال 1975 ساخته شده ، علت شکستن آن هم بلند کردن بار هشت تنی به‌رغم ظرفیت شش تنی‌اش بوده. البته این جرثقیل مجوز بازرسی استاندارد داشته اما مهلت این مجوز تمام شده و تمدید نشده بود؛ مدتی قبل از حادثه هم از طرف سرپرست ناحیه 7 منطقه 5 شهرداری به مالک پروژه تذکر داده شده اما مسئول پروژه به کارش ادامه داده بود البته مسئولیت حادثه هم صرفا با مسئولان پروژه است.

رئیس کمیته عمران شورای شهر به فعالیت‌های صورت گرفته در زمینه استانداردسازی تاورین کرین‌ها اشاره کرده و می گوید: سال گذشته با مشارکت اداره استاندارد و شورا، چهارشرکت برای بازرسی و ارائه گواهی سلامت و استاندارد به تاورکرین‌ها تعیین شدند، اما در این مدت فقط 10 درصد جرثقیل‌های موجود این گواهینامه را گرفته‌اند که این آمار اصلا قابل قبول نیست. راه‌حل هم این است که شهرداری وارد موضوع شده و مانع کار بقیه شود؛ ‌این اتفاق هم در صورتی رخ می دهد که ناظر نظام مهندسی به شهرداری گزارش بدهد و شهرداری هم مانع کار شود.

استاندارد تاورکرین‌ها اجباری نیست

ورود مدیریت شهری به بحث ایمنی تاورکرین‌ها، بحث جدیدی نیست. هربار با رخ دادن یک حادثه نگاه‌ها به سمت مسئولان شهری برمی‌گردد.

غلامرضا عبدی، مهندس کارشناس استاندارد تاورکرین‌ها و دبیرعلمی همایش استاندارد و ایمنی جرثقیل‌ها و صنایع وابسته هم با اشاره به این موضوع، به جام‌جم می‌گوید: متاسفانه بحث استاندارد اجباری برای تاورکرین‌ها در کشور ما لحاظ نشده است؛ یعنی با این‌که محصولی مثل چای در کشور ما استاندارد اجباری دارد، اما تاورکرین هنوز به اجباری بودن استاندارد نرسیده است. مشکل هم اینجاست که بحث اجباری شدن استاندارد برای هر موضوع یک بحث زمانبر است و باید از طریق جامعه یا نهاد‌های تخصصی به سازمان ملی استاندارد گفته شود تا سازمان آن را در اولویت استانداردسازی و اجباری شدن قرار بدهد البته در استاندارد شدن یک محصول فقط سازمان استاندارد دخیل نیست، وزارت دادگستری و قوه قضاییه هم دخیل هستند. همه این نهادها باید در شورای عالی استاندارد لزوم اجباری بودن یک استاندارد را تائید کنند که حالا با توجه به نگرانی‌های به وجود آمده در جامعه امیدواریم به این موضوع در تاورکرین‌ها هم اهمیت بدهند.

عبدی در ادامه با اشاره به آمارهای غیررسمی از وجود 1200 تاورکرین در سطح شهر تهران خبر می دهد و می‌گوید از این تعداد 978 تاورکرین فعال است اما چون استاندارد برای اینها اجباری نیست، از سه مرحله نظارت استاندارد عبور نمی‌کنند؛ یعنی نه نظارت قبل از نصب نه حین نصب و نه بعد از نصب.

کارشناس استاندارد تاورکرین‌ها درباره دلایل افزایش تعداد تاورکرین‌ها در سطح شهر می گوید: در این قضیه چند عامل دخیل است.

یکی این که واردات جرثقیل‌های متحرک در چند سال گذشته محدود شد و در نتیجه واردکننده‌ها به واردات جرثقیل‌های برجی روی آوردند. دلیل دوم هم به‌خاطر اعتماد سازی و جلب مشارکت سرمایه گذارها در پروژه‌های ساختمانی است؛ به عبارتی افرادی که مجری این پروژه‌ها بودند ترجیج دادند با نصب یک تاورکرین، حتی بدون این که توجیه منطقی در روند کار داشته باشد، سرمایه گذار جلب کنند.

مشکلات موجود بر سر راه استاندارد‌سازی

از آنجا که نصب تاورکرین‌ها برای کارفرماها بین پنج تا 30 میلیون هزینه در بردارد، برخی مدیران می گویند اگر حادثه‌ای پیش آمد، مسئولیت آن با ماست. مشکل دیگر این است که در بیشتر پروژه‌ها، جرثقیل‌های باری را بیش از اندازه باربرداری شان بلند می‌کنند و از آنجا که متوسط عمر اینها بالای 20 سال است، به مرور مشکل ساز می شوند.

مینا مولایی - روزنامه جام جم

برای مطالعه اخبار بیشتر از جام جم آنلاین به اینجا کانال تلگرام این سایت مراجعه کنید.