آمادگی‌ برای‌ خداحافظی با کپسول‌های‌ گاز

به گزارش خبرنگار اعزامی جام‌جم، این روزها، همهمه و سروصدای خودروهای خاکبرداری، لودرها و بولدزرها از اجرای پروژه‌ای بزرگ در سطح استان سیستان و بلوچستان خبر می‌دهد. عملیات تسطیح و آماده‌سازی زمین بین ایرانشهر و زاهدان (مرکز استان) به سرعت در حال اجراست و مهندسان و کارگران، مسیر را برای لوله‌گذاری آماده می‌کنند. قرار است در گام اول، خط لوله‌ای به طول 265 کیلومتر احداث شود تا گاز را پس از سال‌ها انتظار به این شهر منتقل کند.

تنها استان بی‌بهره از گاز

سیستان و ‌بلوچستان تنها استانی است که مرکز آن (زاهدان) گاز ندارد و تا قبل از دولت یازدهم، عزم و برنامه جدی برای گازرسانی به شهرهای آن وجود نداشته است.‌ شهرستان ایرانشهر تنها شهر در این استان بوده که از گاز برخوردار است و البته فقط نیمی از مردم این شهر توانسته‌اند از سال 1389 تاکنون از نعمت گاز بهره‌مند شوند.‌اغلب مردم این استان برای پخت و پز ناچار بوده‌اند از کپسول‌های گاز استفاده کنند. بر این اساس، هفته‌ای یک بار به ایستگاه‌های عرضه گاز کپسولی مراجعه کرده و مدت‌ها در صف می‌ایستند تا کپسول گاز خود را پر کنند.

استان سیستان و بلوچستان در یک نگاه

استان سیستان و بلوچستان طبق تغییرات کشوری تعداد ۱۸ شهرستان، ۴۳ بخش و ۳۶ شهر دارد و با مساحت 181 هزار کیلومتر مربع، حدود 11 درصد از مساحت ایران را تشکیل می‌‌دهد. این استان بیش از 1300 کیلومتر مرز مشترک (آبی و خاکی) دارد و به دلیل قرار گرفتن در موقعیت راهبردی و ترانزیتی از اهمیت فراوانی برخوردار است.

همچنین تنها بندر اقیانوسی ایران در منطقه‌ چابهار قرار دارد که بهترین راه دسترسی کشورهای آسیای میانه به آب‌های آزاد است. منطقه آزاد تجاری ـ صنعتی چابهار در سال 1370 با رسالت و ماموریت ترانزیت کالا، تجارت منطقه‌ای و مبدل شدن به بارانداز کالاها و مواد اولیه منطقه‌ای تاسیس شد.

آغاز گام نهایی برای تکمیل شبکه گازرسانی کشور

مهر ماه سال جاری را باید سرآغاز توسعه‌ای دوباره در استان سیستان و بلوچستان تلقی کرد. در این ماه، عملیات اجرایی پروژه‌ گازرسانی به استان با حضور وزیر نفت و مقامات کشوری و استانی آغاز شد و به این ترتیب آرزوی گازرسانی به شهرهای زاهدان، زابل، خاش و چابهار و پنج نیروگاه این استان، رنگ ‌و ‌بوی واقعیت گرفت. با آغاز طرح پیوستن شهرهای استان سیستان و بلوچستان به شبکه انتقال گاز کشور در مهرماه، گام نهایی برای تکمیل شکبه گازرسانی کشور برداشته شد.‌

مجری این طرح با تشریح جزئیات این طرح به خبرنگار جام‌جم، گفت: پروژه‌ گازرسانی به شهرهای زاهدان، چابهار، خاش و زابل طی مدت دو سال انجام می‌شود.

وی با بیان این‌که برای اتصال شهرهای استان به شبکه گازرسانی، در مجموع حدود 950 کیلومتر خط لوله احداث خواهد شد، اظهار کرد: برای تحقق این هدف، 265 کیلومتر خط لوله برای مسیر ایرانشهر به زاهدان، 85 کیلومتر برای مسیر ایرانشهر به خاش، 280 کیلومتر برای مسیر ایرانشهر به چابهار و 260 کیلومتر برای مسیر زاهدان به زابل احداث می‌شود.

به گفته مجری این طرح، گازرسانی به زاهدان (مرکز استان) در قالب یک انشعاب از محل کیلومتر 839 خط لوله سراسری هفتم (یعنی همان خط لوله‌ موسوم به «صلح» که گاز ایران را به پاکستان منتقل می‌کند) انجام می‌شود.

مشاهده خبرنگار جام‌جم، نشان می‌دهد در حد فاصل بین ایرانشهر و زاهدان، عملیات تسطیح و مسیرسازی برای حدود 180 کیلومتر از خط لوله انجام شده است که البته مهندسان حاضر در منطقه می‌گویند قرار است به زودی این عملیات، شتاب بیشتری به خود بگیرد.

انتقال بزرگ‌ترین میدان دنیا به جنوب شرق ایران

توسعه پارس جنوبی این امکان را برای کل کشور فراهم آورد که قسمت‌های زیادی از کشور، تحت پوشش شبکه گاز طبیعی قرار بگیرند.

طرح گازرسانی به استان سیستان و بلوچستان، بخشی از عملیات اجرایی خط لوله‌ هفتم سراسری (موسوم به خط لوله صلح) بود که از سال 1384 از عسلویه آغاز شده و به ایرانشهر می‌رسد.‌ فاز اول خط سراسری هفتم به طول حدود 908 کیلومتر، گاز را از پارس جنوبی به استان‌های بوشهر، فارس، کرمان، هرمزگان، ایرانشهر و فاز دوم آن (به طول 400 کیلومتر) نیز به منظور صادرات گاز از ایران به پاکستان طراحی شده که در مسیر خود، گاز ایرانشهر و چابهار را نیز تامین می‌کند.

عملیات اجرایی این فاز از سال ٨٥ آغاز و پس از عبور از مناطق سخت‌گذر و حل معضلات و مشکلات پروژه در سال ٨٩ با اعتبار 3/17 هزار میلیارد ریال به بهره‌برداری رسید (بهره‌مندی ایرانشهر هم نتیجه‌ این فاز است.) پس از اجرای فاز نخست، احداث فاز دوم خط انتقال گاز هفتم سراسری در دستور کار قرار گرفت. اهداف فاز دوم عمدتا ناظر بر پوشش حداکثری گازرسانی به شهرها و روستاهای باقیمانده استان سیستان‌وبلوچستان و تامین کامل گاز مورد نیاز نیروگاه‌ها و صنایع این استان بود که البته در این راه از پشتوانه‌ فرصت‌های سرمایه‌گذاری در بند (ق) تبصره (2) برخوردار بود.

خداحافظی 350 هزار خانوار استان با کپسول‌های گاز

با بهره‌برداری از پروژه، حدود 350 هزار خانوار شهری و روستایی در شهرهای زاهدان، چابهار، خاش و زابل به شبکه‌ گاز کشور متصل می‌شوند. با اتمام این طرح، صف‌های طولانی شهروندان استان برای پرکردن کپسول‌های گاز جمع می‌شود.

رشید، پیرمرد بلوچی که در صف، منتظر گرفتن کپسول گاز است به خبرنگار جام‌جم می‌گوید: هفته‌ای یکبار برای پرکردن پیک نیک و کپسول به ایستگاه مراجعه می‌کند.

به گفته این پیرمرد زاهدانی که در دهه 70 عمر خود به سر می‌برد، از گاز بیشتر برای پخت و پز استفاده می‌کنند و معمولا هوای منطقه به حدی گرم است که نیاز به بخاری گازی و یا نفتی ندارند.

زن میانسالی هم که سه کپسول گاز را پر کرده و به گوشه دیوار تکیه زده و منتظر پسرش است تا با وانت، کپسول‌ها را به خانه خود و دخترش برساند، از شنیدن خبر گازرسانی به شهرشان خوشحال است و امیدوار است که لوله‌های گاز زودتر به خانه‌اش وصل شود تا دیگر مجبور نشود که چند ساعت در هفته در صف گاز، منتظر بنشیند.

اختصاص 8/1 میلیارد دلار برای گازرسانی به سیستان و بلوچستان

هزینه اجرای این طرح به مرز 8/1 میلیارد می‌رسد و به غیر از گازرسانی به مناطق مسکونی روستایی و شهری؛ به پنج نیروگاه در شهرهای ایرانشهر، زاهدان و چابهار نیز گازرسانی خواهد شد. شورای اقتصاد بر اساس بند «ق» تبصره (2) بودجه، اجرای خطوط انتقال گاز استان سیستان و بلوچستان، از جمله ایرانشهر به زاهدان و ایرانشهر به چابهار را تصویب کرده است.‌ بخش عمده‌ای از سرمایه‌گذاری و هزینه‌های این پروژه، طی سنوات بعد از اجرا از محل منافع آتی پروژه، برگشت پیدا می‌کند.

منافع اقتصادی گازرسانی به استان

مطلوبیت گازرسانی، منحصر به روستاها (یعنی خانوارها) نیست؛ بلکه شامل صنایع کوچک و بزرگ، نیروگاه‌ها و دیگر مصرف‌کننده‌ها نیز می‌شود.

از جمله دستاوردهای گازرسانی به سیستان و بلوچستان؛ جلوگیری از مصرف سوخت‌های مایع است. به این ترتیب در بخش نیروگاهی استان، از مصرف سالانه 4/1 میلیارد لیتر گازوئیل و بیش از نیم میلیارد لیتر نفت‌کوره جلوگیری خواهد شد.‌ در حال حاضر این استان در مجموع نزدیک به دو میلیارد لیتر سوخت مایع مصرف می‌کند که با اجرای گازرسانی چیزی حدود بیش از 200 میلیون لیتر از این مقدار کاهش می‌یابد و به تدریج کمتر هم خواهد شد.

همچنین با اجرای این طرح، از تولید و انتشار سالانه 8/1 میلیون تن دی‌‌اکسیدکربن، هزار تن منوکسیدکربن 8000 تن اکسیدهای نیتروژن و ٢٤ هزار تن اکسید‌های گوگرد جلوگیری خواهد شد.‌ در یک نگاه اقتصادی، گازرسانی به استان سیستان‌و‌بلوچستان، منافعی نزدیک به 660 میلیون دلار صرفه‌جویی از طریق جایگزینی گاز با سوخت‌های مایع به همراه خواهد داشت. لذا با احتساب هزینه‌ برآوردی پروژه، می‌توان امیدوار بود که سرمایه‌گذاری فوق طی سه سال بازگشت داشته باشد.

دو قطب‌پتروشیمی در جنوب‌شرقی‌کشور

این استان، باوجود ظرفیت‌های گسترده‌ای که برای رشد دارد، به دلایل مختلف، آن‌گونه که باید توسعه نیافته است. اما با رسیدن گاز به این استان و تعریف چند پروژه و طرح بزرگ وابسته به گاز، به زودی شاهد رشد و توسعه این استان خواهیم بود. برنامه‌ریزی برای ایجاد دو هاب (قطب) بزرگ پتروشیمی در این استان یعنی چابهار و ایرانشهر با هدف صادرات و ایجاد زنجیره پایین دستی صنعت پتروشیمی به زودی، چهره این استان را دگرگون خواهد کرد. سرمایه‌گذاران خارجی به دلیل قرارگرفتن استان سیستان و بلوچستان در جوار آب‌های عمان، از سرمایه‌گذاری در مجتمع‌های پتروشیمی این استان استقبال کرده‌اند. برنامه دولت برای تخفیف در خوراک مجتمع‌های پتروشیمی استان، انگیزه سرمایه‌گذاران برای حضور در پتروشیمی‌های استان را افزایش خواهد داد.

ناصر حکیمی

جام‌جم