ماهواره و سبک زندگی در مناطق مرزی

پایان‌نامه‌های تحصیلی ازجمله تولیدات علمی قابل استناد هستند که به‌رغم ارائه پژوهش‌های عمیق، جزئی‌نگر و کاربردی کمتر مورد توجه قرار می‌گیرند.

کد خبر: ۸۴۸۲۸۵

این ستون مجالی است برای معرفی پایان‌نامه‌های فـارغ‌التحصیلان‌گـرایش‌های مختلف رشته علوم ارتباطات و ارائه چکیده‌ای از پژوهش‌های انجام شده به پژوهشگران، برنامه‌سازان، دانشجویان و علاقه‌مندان به مباحث علوم ارتباطات. فارغ‌التحصیلان گرایش‌های مرتبط با علوم ارتباطات می‌توانند پایان‌نامه‌های خود را برای معرفی به گروه رسانه روزنامه جام‌جم ارسال کنند.

«بررسی رابطه تاثیر سریال‌های کانال‌های ماهواره ترکیه بر سبک زندگی»، عنوان پژوهشی است که با تلاش محمد عباس‌زاده، کمال کوهی و معصومه درخشان تاثیر سریال‌های ترکیه‌ای در تغییر نگرش مخاطبان ایرانی را بررسی کرده‌ است. نویسندگان در این پژوهش با استفاده از نظریات مربوط به رسانه همچون کاشت، برجسته‌سازی، استفاده و رضامندی به نقش مهم رسانه‌ها در تاثیرگذاری بر مخاطب به‌ویژه رسانه تلویزیون پرداخته‌اند.

براساس نظریه کاشت، تلویزیون میان رسانه‌های مدرن جایگاه محوری در زندگی روزمره پیدا کرده، پیام‌های آن در مورد واقعیت جای تجربه شخصی را گرفته و به عنصر اصلی خانواده تبدیل شده است. براساس نظریه استفاده و رضامندی انگیزه مخاطبان در مصرف محصولات رسانه‌ای و ارضای برخی نیازهای تجربه شده آنان است. اساس رویکرد این نظریه ارضای نیازهای اجتماعی و روان‌شناختی مخاطبان در مصرف محصولات رسانه‌ای است و رسانه‌های جمعی از این طریق با دیگر منابع قدرت رقابت می‌کنند. همچنین برجسته‌سازی به معنای آن است که رسانه‌ها با ارائه خبرها، موضوعاتی را که عامه مردم راجع به آن می‌اندیشند، تبیین می‌کنند.

درباره سبک زندگی نیز جامعه‌شناسان معتقدند سبک زندگی براساس فعالیت‌ها و رفتارهای مصرفی فرد تعریف می‌شود و سبک زندگی هر فرد معرف ثروت، قدرت و موقعیت اجتماعی اوست و مجموعه‌ای از ارزش‌ها، نگرش‌ها، شیوه زندگی و انتظارات او را در بر می‌گیرد.

نویسندگان این تحقیق عنوان می‌کنند در سال‌های اخیر بنگاه‌های بزرگ رسانه‌ای به دنبال ایجاد شبکه‌های ماهواره‌ای درصدد افزایش مخاطبان خود در ایران هستند و حضور متعدد و متنوع کانال‌های تلویزیونی ماهواره‌های اروپا و آمریکا در آسیا و به تبع آن در ایران نشانگر وجود مخاطبان مشتاقی است که حاضر به پرداخت هزینه‌های بیشتر برای دریافت برنامه‌های کانال‌های ماهواره‌ای هستند.

بمباران رسانه‌ای به وسیله سریال‌های متعدد، زمینه جذب فرهنگ را برای مخاطبان فراهم می‌کند و در نهایت سبک زندگی تحت تاثیر سریال‌های ماهواره‌ای تغییر می‌کند. این آثار خواسته یا ناخواسته بر شیوه زندگی همچون آرایش، پوشش، بهداشت، رفتار، گفتار و کردار مخاطبان تاثیر می‌گذارد. میزان اثرپذیری مردم از رسانه‌ها در هر جامعه‌ای با نوعی احساس حقارت و محروم شدن یا کمبود در بیننده در ارتباط است. مخاطب با تماشای این آثار، احساس نارضایتی از زندگی می کند و می‌پندارد زندگی او در مقایسه با آنچه در تلویزیون می‌بیند، بسیار پایین‌تر و ناقص‌تر است.

با توجه به نقش ماهواره در تغییر الگوهای رفتاری مخاطبان، وجود اقوام ترک زبان، نزدیکی مرزهای جغرافیایی استان آذربایجان شرقی و شهر تبریز به کشور ترکیه و دسترسی آسان به شبکه‌های ماهواره‌ای این کشور و قرابت و نزدیکی فرهنگی بین آنها و تاثیرپذیری شهروندان تبریزی از آداب و رسوم کشور ترکیه و ضریب نفوذ بالای ماهواره در استان‌های مرزی پژوهش فوق با در نظر گرفتن شاخص‌های مطرح شده، نقش ماهواره را بررسی و تبیین کرده است.

این پژوهش بر ضرورت تبیین سیاست‌ها و راهکارهایی متناسب با دنیای جدید و شرایط روز تاکید دارد و با پذیرش اصل تکثر رسانه‌ای افزایش توان فکری و تقویت ارزش‌های درونی را از طریق گسترش نهضت سواد رسانه‌ای پیشنهاد می‌کند.