جوانان، ازدواج را به چشم ریسک می‌بینند

گرچه همین مبلغ وام ازدواجی هم که در اختیار جوانان قرار می‌گیرد، تاثیر چندانی در تامین هزینه‌های ازدواج ندارد و جوانان نمی‌توانند برای ازدواج، به این پول‌ها امید ببندند، اما باید مراقب باشیم که ارائه انواع تسهیلات رفاهی مثل وام و استخدام هم نباید خودش تبعیض جدیدی در جامعه ایجاد کند، زیرا در عمل هم تاثیری در افزایش آمار ازدواج نخواهد داشت.

در تحلیل بی‌میلی جوانان به ازدواج باید در نظر داشت که امروزه فضاهای اجتماعی سالم برای پدیدآوردن شرایط ازدواج کمتر شده است. در گذشته دایره ارتباطات خویشاوندی، فامیلی و همسایگی خیلی بیشتر بود و حتی ساختار اجتماعی محله ها امکان ازدواج را فراهم می‌آورد، اما حالا شبکه‌های فامیلی، دوستی‌های خانوادگی و همسایگی کوچک‌تر شده است.

از سوی دیگر، امید اجتماعی و امید به آینده در بین بسیاری از جوانان کاهش پیدا کرده است. به همین دلیل، خیلی از جوانان ترجیح می‌دهند در وضعیتی که آینده باثباتی برای خود متصور نیستند، وارد تعهدات اجتماعی جدید نشوند؛ آن هم تعهدات خانوادگی امروز که هم از جنبه مالی و هم از جنبه غیرمالی، سنگین تر شده است. این اتفاق باعث شده ازدواج که قبلا مایه آرامش بود، حالا برای خیلی از جوانان، تبدیل به انتخاب یک ریسک شود. نباید فراموش کرد که جاذبه فرهنگی ازدواج هم کاهش پیدا کرده و ما در مرحله گذار از شرایط پدرسالارانه به جامعه‌ای مدنی‌تر هستیم. امروزه، دختر نگران است که آزادی و حقوقش با ازدواج پایمال شود و پسر هم از انتظارات بالای همسر در زندگی مشترک واهمه دارد. در شرایط بی هنجاری فعلی که این دوره گذار به‌وجود آورده، مناسبات جدید خانواده‌ها تعریف نشده است. گرچه این شرایط معلق گونه تداوم نخواهد داشت، اما خود جامعه باید هنجارهای نو و کارآمد را برای زندگی‌های امروزی تعریف کند تا هم میل ازدواج به روال طبیعی‌اش برگردد و هم آمار طلاق کاهش پیدا کند.

دکتر محمدامین قانعی راد

رئیس انجمن جامعه‌شناسی ایران