فرار از ازدواج در سایه ترک فعل‌ها

ازدواج اصلی‌ترین، اصیل‌ترین و مستحکم‌ترین سازوکار تشکیل خانواده در جوامع است و به‌دلیل تأثیر مستقیم خانواده بر استحکام جامعه و جایگاه فرهنگ‌سازی آن، سازوکار شکل‌گیری و تداوم خانواده از اهمیت بالایی برخوردار است. به ‌عبارتی «نحوه ازدواج و به‌نوعی شکل ازدواج، نرخ ازدواج، الگوهای ازدواج در جوامع و نگرش‌هایی که در مورد ازدواج وجود دارد، در انحطاط و تعالی جوامع تأثیر بسزایی دارد».

کد خبر: ۱۴۷۱۰۲۰

ازاین‌رو، سیاست‌گذاران و قانون‌گذاران در طول تاریخ و در جوامع مختلف توجه ویژه‌ای به این موضوع داشته‌اند. ازدواج و آداب آن متأثر از فرهنگ بومی و دینی جوامع مختلف، اشکال متفاوتی به ‌خود گرفته و دولت‌ها سعی کرده‌اند مبتنی‌ بر نیازهای فرهنگی (عرفی ــ دینی) جوامع مسیر شکل‌گیری این نهاد را تسهیل کنند. ایران نیز در اسناد سیاستی مختلف از جمله اصل دهم قانون اساسی، ‌سیاست کلی خانواده، بر اهمیت موضوع ازدواج تأکید داشته و در راستای تسهیل ازدواج در جامعه و حمایت از تشکیل این نهاد فرهنگی ــ اجتماعی قانون «تسهیل ازدواج جوانان» را در سال ۱۳۸۴ به تصویب رساند اما به دلایلی از جمله عدم تنظیم آیین‌نامه اجرایی قانون، عدم توجه مفاد قانون به ضمانت اجرایی احکام، عدم تأمین منابع مالی تکالیف مندرج در قانون، این قانون اجرایی نشده و فارغ از قانون ذکرشده در قوانین بودجه سنواتی و قانون «حمایت از خانواده و جوانی جمعیت» حمایت‌های دیگری از جمله تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج و جهیزیه مورد توجه قرار گرفته که به‌دلیل پراکندگی و همسو نبودن مجموعه قوانین و اقدامات، تحقق اهداف مطلوب در این حوزه محل تردید است؛ بنابراین ضرورت بازبینی قانون تسهیل ازدواج و مجموعه تکالیف قانونی این مسأله در راستای یکپارچه‌سازی، اصلاح شبکه حمایت‌ها و اقدامات و پوشش خلأهای قانون بر مبنای نیازسنجی صورت‌گرفته در این حوزه وجود دارد. به‌‌دلیل بالا بودن سرعت تحولات اجتماعی ارائه هرگونه پیشنهاد قانونی نیازمند وجود تصویر واقعی از وضعیت مسأله مورد بررسی است؛ چراکه ازدواج ابعاد مختلفی دارد و ساحت‌های گوناگون فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی را دربر می‌گیرد و هرگونه تحرک در هرکدام از این حوزه‌ها بر فرآیند ازدواج اثر گذاشته و شاخص‌های ازدواج را تحت تأثیر خود قرار می‌دهد. در نتیجه لازمه پرداختن به این موضوع در گام اول احصای تغییرات صورت‌گرفته در این حوزه است. تغییرات مذکور را می‌توان با استفاده از بررسی وضعیت کارکردهای خانواده، داده‌های آماری موجود در این زمینه و تغییرات جهانی رخ‌داده و نظریات علمی در این حوزه مورد بررسی قرار داد. آمار و داده‌های طبقه‌بندی‌شده مرتبط با ازدواج و بررسی پیامدهای عدم تشکیل خانواده و کارکردهای آن، تبیین‌کننده تغییرات اجتماعی رخ‌داده در موضوع ازدواج و کیفیت خانواده‌های تشکیل‌یافته است. با کنار هم قرار گرفتن داده‌های تجربی و نظریات موجود در این حوزه می‌توان احتمالات ممکن آینده جامعه در این حوزه را مشخص و با آینده‌های مطلوب مقایسه کرد.