مشکلات،‌ ازدواج را طلاق نمی‌دهد

از فردا هفته ازدواج شروع می‌شود، هفته‌ای که قرار است در آن مسئولان توجه ویژه‌ای به مشکلات جوانان داشته باشند، مشکلاتی که هر روز ازدواج را برای آنها دست نیافتنی‌تر می‌کند. چند سالی است ‌ نام ازدواج با مشکل گره خورده و همه راهکارها برای رفع این مشکلات راه به‌جایی نمی‌برد، زیرا برنامه‌های اجرا شده یا غیر کارشناسی بوده یا از مقام وعده و حرف فراتر نرفته است.

گمشده در مسیر

دلیل اصلی حل نشدن مشکلات ازدواج را باید در نبود مسیری درست برای رسیدن به مقصد جستجو کرد. به زبان ساده‌تر باید اعتراف کرد در کشورمان طرح جامعی برای بهبود شرایط جوانان اجرایی نشده و بنابراین از ادامه پیدا کردن روند رشد طلاق و کاهش ازدواج نباید تعجب کرد.

غلامرضا قاسمی کبریا، کارشناس خانواده و ازدواج در گفت‌وگو با جام‌جم تاکید می‌کند: فضای انزوا در جامعه در حال رشد است و شرایط محلات کشور نیز تعریفی ندارد. در چند سال اخیر نتوانسته‌ایم مسائل آپارتمان‌نشینی را به شکلی حل کنیم که شهروندان با یکدیگر بیگانه نباشند، زیرا کاهش روابط اجتماعی و عاطفی در جامعه سبب شده افراد منزوی شوند‌. بنابراین تا زمانی که روابط اجتماعی بهبود پیدا نکند، نباید انتظار داشت چالش ازدواج در کشور سر و سامان یابد. باید یادآور شد شرایط در مدارس و دانشگاه‌ها نیز مناسب نیست، زیرا این مراکز تلاش زیادی برای بهبود روابط اجتماعی و عاطفی افراد نمی‌کنند، یعنی نظام آموزشی کشور آن‌قدر نتیجه محور شده که در آن به آموزش‌هایی که زیر بنای حفظ جامعه است، توجه نمی‌شود.‌ بنابراین تا وقتی این غفلت‌ها ادامه دارد، باید برای حل مشکلات ازدواج جوانان به انتظار معجزه نشست.

ازدواج آسان در مقام حرف

این روزها مسئولان و مدیرانی که به ظاهر دغدغه ازدواج جوانان را دارند، در سخنرانی‌ها و همایش‌های مختلف، جوانان را به ازدواج آسان و آگاهانه تشویق می‌کنند، اما به نظر نمی‌رسد به شکل مطلوب از شرایط جامعه اطلاع داشته باشند، زیرا با یک حساب سرانگشتی می‌توان به این نتیجه رسید که ازدواج آسان نیز آسان نیست. برای شروع یک زندگی مشترک در پایتخت چنانچه زوجی جوان بخواهند آپارتمانی نقلی اجاره و جشنی ساده برگزار کنند، دست‌کم به 50 میلیون تومان در ابتدای کار نیاز دارند.

قاسمی کبریا تصریح می‌کند: این که گفته می‌شود جوانان ازدواج آسان و آگاهانه داشته باشند، باید پرسید مسئولان چه کاری برای چنین رویکردی کرده‌اند، زیرا بجز طرح‌های حاشیه‌ای عملا کاری صورت نگرفته است.

باید تاکید کرد، تاکنون برخی مسئولان ازدواج را دغدغه خانواده‌ها به حساب آورده‌اند، اما برای حل مشکلات این حوزه باید نگاه‌ها تغییر کند و از مشکلات ازدواج به‌عنوان دغدغه اصلی زندگی اجتماعی یاد کرد، زیرا بی‌توجهی به این مهم، بحران‌های خطرناکی در پی دارد.

اصلاح روابط انسانی

برای حل ریشه‌ای مشکل ازدواج باید روابط انسانی را تصحیح و برنامه‌ای جامع را اجرایی کرد که هدف آن، ایجاد روابط عاطفی در جامعه باشد، زیرا روابط انسانی در جامعه به شکلی است که مدیران نیز با یکدیگر تعامل بین بخشی ندارند. به همین دلیل، مشکلات شهروندان حل نشده باقی می‌ماند.

کبریا خاطر نشان می‌کند: روابط انسانی موجود را باید تصحیح کرد تا مشکلات اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی بر طرف شود.

برای ازدواج‌های پایدار باید شرایطی به‌وجود آورد که در آن، دختران و پسران برای تامین سعادت یکدیگر به ازدواج روی بیاورند، نه مسائل دیگر. رسیدن به این هدف فقط با ایجاد و گسترش روابط عاطفی شدنی است، چون تا زمانی که روابط ویترینی باشد، ازدواج بدون همسانی و همسویی شکل خواهد گرفت و پس از مدتی کوتاه به طلاق ختم خواهد شد.

مساله‌ای به نام خودمشغولی

در کشور نیاز به کار پایه‌ای برای حل مشکلات حوزه ازدواج احساس می‌شود،اما باید یادآور شد برخی مسئولان به اجرای کارهای نمایشی بیشتر تمایل دارند. در نظر گرفتن هفته ازدواج و تعیین نام برای روزها یکی از این کارهای نمایشی است که در برابر مشکلات جوانان به چشم نمی‌آید.

وی اظهار می‌کند: انتخاب نام برای روز ازدواج را باید خودمشغولی برخی مسئولان دانست. آنها خودشان را سرکار می‌گذارند چون این برنامه‌ها تاثیری در حل مشکلات بیرونی و درونی این سازمان‌ها ندارد. علاوه بر این، چنین مراسمی در محیط‌های درونی خود سازمان‌ها نیز بازخورد ندارد، چه برسد به جامعه. در این میان، می‌توان به پروژه مسکن مهر که با هدف حل مشکل مسکن جوانان ایجاد شد اشاره کرد، زیرا برخلاف انتظاراتی که وجود داشت،‌ این پروژه نتوانست باری از مشکل ازدواج جوانان کم کند. بنابراین باید گفت این طرح نیز غیرکارشناسانه بود.

ایجاد موج عاطفی

به نظر می‌رسد، برای رفع مشکلات حوزه ازدواج، مسئولان باید بیش از پیش با یکدیگر همکاری کنند، زیرا این روزها بیشتر نهادها در کشور برای حل مسائل جوانان تلاش می‌کنند، اما چون به شکل جزیره‌ای عمل می‌کنند، نتیجه لازم را نمی‌گیرند. این در حالی است که اگر مدیری کارآمد، برنامه‌های آنها را مدیریت کند، مشکلات حوزه ازدواج حل شدنی است.‌ این کارشناس خانواده و ازدواج یاد‌آور می‌شود: برای بهبود شرایط باید موج ایجاد کرد؛ موجی که روابط عاطفی شهروندان را بهبود ببخشد. روابط امروزی ‌باید اصلاح شود و روابط اجتماعی با توجه به نیاز‌های روز، جای آن را بگیرد. به این ترتیب، وقتی مدیران و مسئولان برای تعامل با یکدیگر قانع شوند، نوبت به تقسیم وظایف می‌رسد، یعنی سهم تمام ارگان‌ها و نهادها مانند آموزش و پرورش، آموزش عالی و وزارت ورزش و جوانان مشخص می‌شود و تلاش آنها می‌تواند برای رفع مشکلات موج ایجاد کند.‌ قاسمی کبریا عنوان می‌کند: چنانچه به مدل جدید روابط اجتماعی‌ بی‌اعتنا باشیم شکست خواهیم خورد، زیرا نگاه سنتی جوابگو نیست و نگاه مدرن نیز قابل اعتماد نیست، بنابراین باید تلفیقی از این دو نگاه را در نظر گرفت.‌ باید یادآور شد، بسیاری مشکلات عمده ازدواج جوانان را اقتصادی می‌دانند، اما عوامل ازدواج پایدار فقط مادیات نیست، زیرا زمانی که زوجین یکدیگر را به معنای واقعی دوست داشته باشند و با آگاهی کامل دست به ازدواج زده باشند، دربرابر مشکلات اقتصادی مقاومت کرده، پشت یکدیگر را خالی نمی‌کنند.

بسیاری از کارشناسان معتقدند، برای بهبود شرایط جامعه باید روابط اجتماعی به شکل سابق برگردد، اما به گونه‌ای جدید دنبال شود‌. در گذشته افراد یک محله دلسوز و یار یکدیگر بودند و روابط عاطفی خوبی بین آنها جریان داشت. برگشت به این دوران نیاز به برنامه فرهنگی جامع دارد؛ برنامه‌ای که مسئولان باید با مطالعه و تحقیق کامل آن را اجرایی کنند، زیرا چنانچه چنین برنامه‌ای در کشور اجرایی نشود، نمی‌توان زندگی مشترک زیادی را نجات داد. باید تاکید کرد، برای اجرای این برنامه نیازی به تخریب آپارتمان‌ها و ایجاد محله‌های قدیم نیست، بلکه باید این نیاز‌ها را با استفاده از ظرفیت فضای مجازی ایجاد کرد. وقتی افراد محله در فضای مجازی بایکدیگر در ارتباط باشند، می‌توان به برگشت روابط عاطفی و حمایت هم محله‌ای‌ها از یکدیگر امیدوار بود.

توقع‌های غیرمنطقی

محسن ایمانی، روان‌شناس و مدرس دانشگاه تربیت مدرس نیز در گفت‌وگو با جام‌جم می‌‌افزاید: انتظار برای مطلوب شدن وضع مالی جوانان سبب شده بسیاری از جوانان سن ازدواج را پشت سر بگذارند. باید گفت برخی خانواده‌ها فراموش کرده‌اند که با آغاز زندگی مشترک، لطف خداوند شامل حال جوانان می‌شود و آنها بهتر و سریع‌تر می‌توانند مشکلات خود را بر طرف کنند.

برخی مشکلات فرهنگی به قدری در جامعه ریشه دوانده که برای از میان برداشتن آنها نیاز به تلاش همه‌جانبه است. کم نیستند والدینی که تاکید دارند جوانان تا صاحب خانه، خودرو یا حتی ویلا نشده‌اند نباید برای ازدواج اقدام کنند. این پدر و مادرها تصور می‌کنند صلاح فرزندشان در این است که ابتدای زندگی تمام این امکانات را در اختیار داشته باشند، اما غافلند که سختگیری آنها فقط سبب بالارفتن سن ازدواج می‌شود، زیرا توجه بیش از حد به مادیات، سبب غفلت از فلسفه اصلی تشکیل خانواده می‌شود. البته نباید فراموش کرد که برای شروع زندگی مشترک باید از حداقل‌ها برخوردار بود، اما این که بخواهیم زوج‌های جوان در ابتدای زندگی صاحب خانه، ویلا و اتومبیل آخرین مدل باشند، چیزی نیست جز سنگ انداختن بر سر راه ازدواج جوانان. علاوه بر این، برخی والدین با در نظر گرفتن مهریه‌های سنگین و برگزاری مراسم پرهزینه به مشکلات جوانان اضافه می‌کنند. این در حالی است که اگر خانواده‌ها اندکی واقع بین باشند و از جوانان بخواهند به اندازه گلیمشان پای خود را دراز کنند، بسیاری از مشکلاتی که زوجین در ابتدای زندگی با آن رو‌به‌رو می‌شوند، حل و فصل می‌شود، زیرا با بررسی پرونده برخی زوجین که پایشان در چند سال اول زندگی مشترک به دادگاه خانواده باز شده، می‌توان به این نتیجه رسید که زیر بار قرض رفتن جوانان در ابتدای زندگی سبب می‌شود‌ نتوانند لحظات زیبا و خاطره‌انگیزی را در ابتدای زندگی خود تجربه کنند.

بنابراین والدین لازم است از شرط‌هایی مانند مهریه سنگین و برگزاری مراسم مجلل صرف نظر و به جوانان توصیه کنند ضمن برگزاری مراسم ساده، زندگی مشترک خود را با دغدغه کمتر آغاز کنند.

کبوتر با کبوتر، باز با باز

بسیاری از جوانان بر این باورند ‌مسائل مالی‌ بزرگ‌ترین مشکل آنها برای ازدواج است. هرچند نمی‌توان این مشکل را کتمان کرد، اما می‌توان به جوانان گفت‌ مشکلات اقتصادی زمانی بیشتر به چشم می‌آید که فرد تصمیم بگیرد با طبقه بالاتر از خانواده‌اش ازدواج کند.

مهدی آیینی

جامعه