روزگار صنعت زغالسنگ سیاه است

به همین دلیل روزگار صنعت زغالسنگ استان کرمان و کشور به دلیل چالش ها و مشکلاتی که با آن مواجه است، همانند رنگ آن سیاه و تاریک است.

بخش عمده‌ای از اقتصاد شهرستان‌های شمال استان کرمان همانند زرند، راور و کوهبنان به فعالیت معادن زغالسنگ وابسته است و بخش عظیمی از مردم این مناطق در معادن زغالسنگ مشغول کار هستند؛ اما طی چند سال گذشته به دلیل مشکلات مالی و به تبع آن کاهش تولید زغالسنگ هر روز بر تعداد کارگران اخراجی معادن زغالسنگ افزوده می شود و این معادن یکی پس از دیگری در حال تعطیل شدن است.

معضلی که باعث بیکاری سرپرست صدها خانوار ساکن این مناطق و مهاجرت آنها به شهر‌های دیگر برای یافتن کار شده است.

لزوم افزایش قیمت خرید

نماینده مردم شهرستان‌های زرند و کوهبنان در مجلس شورای اسلامی، مشکل عمده وکنونی صنعت زغالسنگ را پرداخت نکردن پول فروش زغالسنگ و پایین بودن قیمت خرید آن اعلام می کند و می گوید: در جلسه ای که با وزیر صنعت ، معدن و تجارت داشتم وی قول داد قیمت خرید زغالسنگ اصلاح شود و 15 درصد نسبت به سال گذشته افزایش یابد ؛ اما متاسفانه مدتی شرکت ذوب‌آهن اصفهان زیر بار این افزایش قیمت نمی‌رفت و اکنون که قبول کرده، هنوز قرارداد جدیدی برای خرید زغالسنگ بر اساس قیمت جدید امضا نکرده است.

حسین امیری با اشاره به این‌که بارها به مقامات مسئول نسبت به مشکلات صنعت زغالسنگ و پیامد‌های آن هشدار داده شده است، می گوید: در این نامه از معاون اول رئیس‌جمهور خواسته شده است دولت تعرفه واردات زغالسنگ را بالا ببرد و حقوق دولتی زغالسنگ را کاهش دهند تا این صنعت کمی جان بگیرد.

وی می‌افزاید: برخی کشورها برای خرید زغالسنگ به کارخانه‌های فولاد خود کمک می‌کنند و بعضی کشورها هم مستقیما به معادن زغالسنگ خود کمک می کنند. در حال حاضر دو کارخانه کک‌سازی در شهرستان زرند با ظرفیت تولید یک میلیون و 200 هزار تن کک، برای فعالیتشان به حدود دو میلیون تن زغالسنگ نیاز دارند در حالی که این دو کارخانه به دلیل کاهش تولید زغالسنگ در معادن کرمان، با حداقل ظرفیت تولید کار می‌کنند.

وی تصریح می‌کند: یکی از راهکارهای اصلی رفع مشکل زغالسنگ صادرات این محصول به کشورهای منطقه است که باید در این زمینه برنامه‌ ریزی‌های مناسب صورت گیرد؛ زیرا در مقطع کنونی هزینه‌های تولید به گونه‌ای است که حتی نمی‌توانیم با زغالسنگ استرالیا رقابت کنیم.

نماینده مردم شهرستان‌های زرند و کوهبنان در مجلس با بیان این‌که از ابتدای امسال فقط در شمال استان کرمان بیش از سه معدن زغالسنگ تعطیل و حدود 700 کارگر بیکار شده‌اند، می‌گوید : دولت باید هر چه سریع‌تر برای رفع بحرانی که صنعت زغالسنگ کشور را فراگرفته، چاره‌ای بیندیشد. ما برای توسعه استان کرمان تولید سالانه 10 میلیون تن فولاد را با احداث کارخانه‌های فولاد، پیش‌بینی کرده‌ایم؛ که اگر صنعت زغالسنگ نجات پیدا نکند، صنایع فولاد نیز دچار مشکل می‌شود.

این نماینده مجلس تصریح می‌کند: در تمام دنیا با توجه به ساختار زمین‌شناسی، معادن زغالسنگ در چرخه فولاد به نحوی حمایت می‌شود و می‌توان در نرخ مالیاتی و حقوق دولتی این معادن تجدیدنظر شود یا از سهم تولید در اجرای هدفمندی یارانه‌ها کمک شود و تسهیلات ارزان قیمت به معادن زغالسنگ اختصاص یابد. همچنین باید تعرفه‌های واردات زغالسنگ افزایش یابد و قیمت خرید از معادن داخلی اصلاح شود، همه این کارها شدنی است و حتی انجام برخی از این اقدامات مشکل زغالسنگ کشور را رفع می‌کند.

پرداخت نشدن طلب معادن

وی با اشاره به بدهی شرکت ذوب‌آهن اصفهان به معادن زغالسنگ و عقب افتادن چند ماهه حقوق کارگران این معادن، یادآور می‌شود: ذوب‌آهن اصفهان باید همان طور که دغدغه رفاه کارگران خود را دارد دغدغه حقوق کارگران معادن زغالسنگ را نیز داشته باشد؛ زیرا بازنشسته‌های فولاد و شرکت زغالسنگ حدود سه سال است مشکلاتی را در زمینه پرداخت حقوق دارند.

حسین امیری می‌افزاید: دولت برای بالا بردن ایمنی معادن زغالسنگ تسهیلاتی را برای پیمانکاران معادن در نظر گرفته است تا با استفاده از این تسهیلات لوازم و تجهیزات ایمنی بخرند ؛ ولی این تسهیلات به دلیل پروسه اداری و کارشکنی بانک‌ها پرداخت نشده و هیچ کدام از معادن زغالسنگ نتوانسته‌اند از این تسهیلات استفاده کنند.

کم توجهی به مشکلات معادن

این نماینده مجلس در حالی از پرداخت نشدن تسهیلات بالا بردن ایمنی معادن زغالسنگ توسط بانک‌ها خبر می‌دهد که رئیس کمیته زغالسنگ خانه معدن ایران در گفت‌وگو با جام‌جم، با ابراز نگرانی از این موضوع که کم‌توجهی به مشکلات معادن زغالسنگ باعث پایین آمدن سطح ایمنی و زمینه ساز بروز حوادث بزرگی در معادن می‌شود، می‌گوید: بهره‌برداران زغالسنگ ناامید شده و همه در یک وضعیت نامطلوب و بلا تکلیفی قرار دارند.

محمد مجتهدزاده، با بیان این‌که متاسفانه از سال گذشته معادن زغالسنگ کشور سخت‌ترین سال‌های فعالیتشان را می‌گذرانند و تعدادی از آنها تعطیل و بقیه معادن شرایط نامطلوبی دارند، می‌گوید: چند ماه است که حقوق کارگرها و حق بیمه آنها پرداخت نشده است و ما نگران کم‌توجهی وزارت صنعت، معدن و تجارت به این موضوع هستیم.

وی می‌افزاید: در کشورهای دیگر برای حفظ یک صنعت، از تعرفه‌ها استفاده می‌کنند؛ اما متاسفانه بر روی واردات کنسانتره زغالسنگ هیچ‌گونه تعرفه‌ای وجود ندارد و حتی ارز ترجیحی منابع ارزی در اختیار واردکنندگان زغالسنگ قرار می‌گیرد.

وی ادامه می‌دهد: ذوب‌آهن اصفهان در حالی منابع مالی‌اش را برای واردات زغالسنگ و کک هزینه می‌کند که هیچ‌گونه پرداختی به بهره‌برداران زغالسنگ صورت نگرفته و شرایط نامطلوب است.

وی با اشاره به قول مساعد وزیر صنعت برای افزایش 15 درصدی قیمت خرید زغالسنگ و عملی نشدن این وعده،می‌گوید: در شرایط کنونی فقط وزیر صنعت می‌تواند این مشکل را حل و مصوبه اصلاح قیمت خرید زغالسنگ را عملی کند. وی می‌افزاید: اگر قیمت خرید زغالسنگ اصلاح نشود و طلب معادن زغالسنگ توسط ذوب‌آهن اصفهان پرداخت نشود، قطعا تا پایان سال عمده معادن زغالسنگ بخش خصوصی تعطیل می‌شود.

ایمنی پایین معادن زغالسنگ

کار در معادن زغالسنگ از کارهای بسیار سخت است و داشتن محدوده بی‌خطر شغلی، خواسته کارگران این معادن است. اما متاسفانه طی بیش از یک دهه اخیر فرسودگی برخی امکانات و تجهیزات ایمنی این معادن علاوه بر بالا بردن هزینه استخراج زغال‌سنگ، حوادث تلخ متعددی را رقم زده و جان ده‌ها معدنچی را در معادن زغال‌سنگ سراسر کشور گرفته است. در حال حاضر وضعیت ایمنی در معادن زغال‌سنگ کشور در بد‌ترین شرایط خود از بدو شروع فعالیت ارزیابی می‌شود و بیشتر ماشین‌آلات و تجهیزات در حال استفاده در این معادن کهنه و مستهلک و از نظر فنی و استاندارد ایمنی برای استفاده مجاز نیست . کارگران معادن با کلاه‌های ایمنی شکسته‌شده کار می‌کنند و حتی دستگاه‌های تهویه مناسب در این معادن وجود ندارد.

حکمت قاسم‌خانی - جام جم