سخن گفتن با مولای‌کریم در دعای افتتاح

فقره دوم که با تعابیر «کم مِن...» آغاز می‌شود مربوط به برشمردن سابقه خداوند در استجابت دعاهاست و دعاکننده مشکلات و گرفتاری‌هایی را که توسط خداوند برطرف می‌شود، ذکر می‌کند.

فقره بعدی نیز به حمد و سپاس خداوند اختصاص دارد، اما دعاکننده سپاس خود را با این نگاه خاص بیان می‌کند که «خداوندا آنچه برای من بسیار سخت و گران است برای تو بسیار سهل و ساده است». به عبارتی همه آنچه در این فرازها مشاهده می‌شود آداب دعا و آموزش آداب دعا کردن است.

یکی از نقاط اوج دعای افتتاح فقره چهارم آن است که در آن اظهار می‌شود خداوندا این عفو و صبر تو و این که از خطاها می‌گذری و اشتباهاتم را به رخم نمی‌کشی و جلوی مرا نمی‌گیری و عذاب نمی‌کنی، مرا به طمع بیشتر خواستن از تو انداخته است و مرا برانگیخته که تو را بخوانم و از تو چیزهایی را بخواهم که اصلاً مستحق آن نیستم.

فقره پنجم دعای افتتاح نیز از مهم‌ترین فرازهای این دعاست. در این بخش که ناظر به یکی دیگر از آداب دعا و خواستن از خداست بیان می‌شود خدایا من گاهی که دعایم مستجاب نمی‌شود یا به تأخیر می‌افتد، جاهلانه به تو اعتراض می‌کنم؛ در حالی که تو به عاقبت امور و خیر و صلاح من دانایی و شاید تو می‌خواهی آن دعا و مسألت را در جای دیگری اجابت کنی.

در بخش بعدی این دعا که بسیار جالب است و به مقایسه‌ای میان خدا و بنده اختصاص دارد، بیان می‌شود «فَلَمْ اَرَ مَوْلاً کَریماً اَصْبَرَ عَلی عَبْدٍ لَئیمٍ مِنْکَ. اِنَّکَ تَدْعُونی فَاُوَلّی عَنْکَ، وَتَتَحَبَّبُ اِلَی فَاَتَبَغَّضُ اِلَیکَ وَتَتَوَدَّدُ اِلَیَّ فَلا اَقْبَلُ مِنْکَ...». در این تعابیر بسیار تأمل‌برانگیز می‌گوییم: مولای کریمی را صبورتر از تو بر عبد لئیم ندیدم.

تو چه مولای صبوری هستی؛ تو مرا صدا می‌زنی. تو مولای حکیم و خدای قادر، مرا دعوت می‌کنی و من پشت می‌کنم و قبول نمی‌کنم. تو به من محبت می‌ورزی و من با بغض محبت تو را نمی‌پذیرم. تو با من از در دوستی درمی‌آیی و من دوستی تو را نمی‌پذیرم. در ادامه هم می‌گوییم «فَلَمْ یمْنَعْکَ ذلِکَ مِنَ الرَّحْمَةِ لی، وَالاْحْسانِ اِلَیَّ» با وجود این، این نوع تعامل من با تو و این بدرفتاری‌های من هیچ کدام تو را از احسان به من بازنداشته و باعث نشده است تو از رحمتت نسبت به من صرف نظر کنی.

اینها نکته‌های بسیار زیبا در دعای افتتاح است. در ادامه و در بخش بعدی با تمحید و تسبیح و تمجید خداوند ادامه می‌یابد و بعد از آن در فراز هشتم به صلوات بر 14 معصوم(ع) متصل می‌شود.

در فقره نهم و پایانی نیز که عبارات بسیار بلند و آموزنده‌ای دارد با شکایت از نبودن نبی اکرم(ص) و غیبت ولی جانشین او، خواستار این می‌شویم که خداوند در این وضع دستگیر ما باشد و ما را به دولت کریمه امام عصر(عج) برساند. نکته برجسته این بخش بیان سببیت امام زمان(ع) در فیض خداوند به عالم است و به همین واسطه از خدا می‌خواهیم پریشانی ما را به وسیله ولی‌ات برطرف فرما، فقر ما را به وسیله او به غنا بدل کن، به وسیله او سختی‌های ما را آسان کن و دعای ما را به وسیله او مستجاب فرما.

جام جم

حجت‌الاسلام مهدی رستم‌نژاد