صدمین سالگرد کشتار ارامنه برگزار شد

هر یک از این رهبران با در دست داشتن یک شاخه گل رُز از این بنای یادبود عبور کرده و آن را در مرکز دسته گلی بزرگ قرار دادند. به گزارش ایسنا، افراد حاضر در این مراسم به نشانه احترام به کشته شده‌های این واقعه که به گفته برخی بیش از 5/1 میلیون نفر برآورد می‌شود یک دقیقه سکوت کردند. این حادثه که در زمان جنگ جهانی اول به وقوع پیوست عمدتا توسط مورخان به عنوان نسل‌کشی قلمداد می‌شود؛ با این حال مقامات ترکیه این موضوع را بشدت رد می‌کنند.

ارامنه‌ای که بین سال‌های 1915 تا 1917 یعنی در سال‌های پایان دولت عثمانی به قتل رسیدند یک میلیون و 500 هزار نفر پیش‌بینی شده‌اند و 20 کشور از جمله فرانسه و روسیه این رویداد را یک نسل‌کشی دانسته‌اند. با این حال، ترکیه این تعبیر را رد کرده و به جنگ داخلی در آناتولی که همزمان با قحطی روی داد، اشاره می‌کند که بر اثر آن 300 تا 500 هزار ارمنی و همین تعداد از ترک‌ها کشته شدند.

حساسیت ترکیه

با وجود حساسیتی که مقامات ترک در مورد استفاده از واژه «نسل‌کشی» در مورد این حادثه دارند، طی چند روز گذشته برخی سیاستمداران به آن اشاره کرده‌اند. در همین راستا، پوتین روز گذشته و در جریان این مراسم ضمن اعلام دیدگاه ثابث روسیه درخصوص کشتار ارامنه تاکید کرد هیچ توجیهی برای این نسل‌کشی وجود ندارد. فرانسوا اولاند، رئیس‌جمهور فرانسه نیز روز گذشته در ایروان گفت فرانسه «نسل‌کشی» ارامنه را هرگز از یاد نخواهد برد. رئیس‌جمهور فرانسه پس از گذاشتن تاج گلی بر بنای یادبود قربانیان نسل‌کشی ارامنه در پایتخت ارمنستان، گفت: «من در برابر قربانیان این نسل‌کشی سر تعظیم فرود می‌آورم و به دوستان ارمنی خود می‌گویم ما حوادث دردناکی را که مردم شما در جهان متحمل شدند، هرگز از یاد نخواهیم برد». وی تاکید کرد فرانسه منتظر شنیدن کلمات دیگری از ترکیه درباره نسل‌کشی ارامنه است.

نوربرت لامرت، رئیس پارلمان آلمان هم روز گذشته اعلام کرد کشتار ارامنه توسط ترک‌های عثمانی نسل‌کشی است. لامرت خطاب به نمایندگان این پارلمان گفت: ما آلمانی‌ها نمی‌توانیم به کسی یاد دهیم چطور با گذشته‌شان روبه‌رو شوند، اما می‌توانیم از طریق تجارب خودمان دیگران را تشویق کنیم تا با تاریخشان حتی اگر دردناک باشد روبه‌رو شوند. گفته می‌شود پارلمان آلمان بحث درباره یک قانون غیرالزام آور درباره نسل‌کشی خواندن کشتار ارامنه را از روز گذشته آغاز کرد. این در حالی است که روز پنجشنبه یوآخیم گاوک، رئیس‌جمهور آلمان ضمن اذعان به نسل‌کشی ارامنه، گفت: با توجه به نسل‌کشی ارامنه ما باید در قبال مسئولیت مشترک‌مان و احتمال تقسیم این گناه با یکدیگر مصالحه کنیم. وی افزود: نظامی‌های آلمان در برنامه‌ریزی و اجرای بخشی از برنامه کوچاندن ارامنه مشارکت داشته‌اند. انتظار می‌رود این سخنان رئیس‌جمهور آلمان و اقدام روز گذشته پارلمان این کشور، خشم آنکارا را برانگیزد و بر روابط دفاعی و تجاری دو کشور تاثیر بگذارد.

محمد جهاد اللحام، رئیس پارلمان سوریه نیز نسل‌کشی ارامنه توسط دولت عثمانی سابق را محکوم کرد. وی که در مراسم روز گذشته ایروان حضور داشت، گفت: جنایت بر ضد هر انسان محکوم و مردود است ولی کشته شدن بیش از یک میلیون و 500 هزار ارامنه و آوارگی یک میلیون و 500 هزار نفر دیگر از آنها قطعا یک نسل‌کشی واقعی است.

چند روز پیش و در آستانه این اتفاق، نمایندگان پارلمان اتریش در جلسه‌ای رسمی به احترام قربانیان کشتار ارامنه یک دقیقه سکوت و این رویداد تاریخی را برای نخستین بار نسل‌کشی قلمداد کردند. دوریس بورس،‌ رئیس پارلمان اتریش اعلام کرد: 24 آوریل 1915 آغاز یک درگیری است که در نهایت به یک نسل‌کشی منتهی شد. رهبران شش حزب اصلی اتریش نیز در این نشست با انتشار بیانیه‌ای اعلام کردند دولت ترکیه باید این رویداد تاریخی را به عنوان یک نسل‌کشی به رسمیت بشناسد و آن را محکوم کند. به دنبال این خبر، دستگاه دیپلماسی ترکیه با اعلام این‌که آنکارا سفیر خود را در اتریش برای رایزنی فراخواند، گفت: اقدام اخیر پارلمان اتریش روابط دوستانه میان دو کشور را با تهدید مواجه کرده است. این اقدام مقامات اتریش که در آن زمان هم‌پیمان عثمانی بودند، در نوع خود بی‌سابقه است. یک هفته پیش پاپ نیز کشتار ارامنه را «نسل‌کشی» خواند و همزمان اتحادیه اروپا نیز این حادثه را «نسل‌کشی» خواند که با انتقاد شدید ترکیه مواجه شد.

واکنش محتاطانه اوباما

اما در میان واکنش‌ها به این کشتار، بیانیه دیروز باراک اوباما در نوع خود قابل توجه بود. رئیس‌جمهور آمریکا در یک بیانیه محتاطانه بدون آن‌که این کشتار را «نسل‌کشی» بخواند، گفت: ارمنی‌ها توسط امپراتوری عثمانی هدف کشتار قرار گرفته و جان خود را از دست دادند. فرهنگ و میراث آنها در سرزمین باستانی‌شان پاکسازی شد. اوباما در ادامه این بیانیه خود گفت: در پی خشونت وحشتناکی که باعث درد و رنج همه طرف‌ها شد،‌ 5/1 میلیون ارمنی جان باختند.

در حالی‌که ماه گذشته میلادی گروهی از قانونگذاران آمریکایی با طرح قطعنامه‌ای از اوباما خواستند این حادثه را به عنوان نسل‌کشی به رسمیت بشناسد، اما کاخ سفید از نسل‌کشی خواندن این کشتار خودداری کرده است. اوباما در سال 2008 زمانی که سناتور بود و برای رسیدن به ریاست جمهوری تلاش می‌کرد، وعده داده بود این کشتار را به عنوان نسل‌کشی به رسمیت بشناسد. ترکیه روز گذشته از بیانیه کاخ سفید استقبال کرد.

تجمع ارامنه تهران و اصفهان

روز گذشته ارامنه تهران طبق عادت هر سال با راهپیمایی از مقابل کلیسای شورای خلیفه‌گری به سوی سفارت ترکیه، مقابل نمایندگی این کشور تجمع کردند. سوم و چهارم اردیبهشت نیز مراسم یکصدمین سالگرد کشتار ارمنیان با حضور نمایندگان و دیپلمات‌های داخلی و خارجی در محل کلیسای شورای خلیفه‌گری ارامنه تهران برگزار شد. ظهر دیروز ارامنه اصفهان نیز در خیابان نظر که محل سکونت بسیاری از اقلیت‌های مذهبی این استان است با برگزاری تجمع، سالگرد این اتفاق را برگزار کردند.