به شماره افتادن نفس جنگل و دریا

با توجه به این مشکلات مسئولان وساکنان این استان توقع دارند امروز که رئیس‌جمهور مهمان آنها شده برای رفع این مشکلات دستورات ویژه‌ای صادر کند.

زرجوب و گوهررود نام دو رودخانه‌ای هستند که از شهر رشت عبور می‌کنند، این دو رودخانه برای ساکنان این شهر از اهمیت زیادی برخوردار هستند اما حدود 40 سال است، آب زلال این رودخانه‌ها جای خود را به فاضلاب‌های صنعتی و خانگی داده و کار به جایی رسیده که آب این رودخانه‌ها برای کشاورزی نیز مناسب نیست.

اصغر خودکار، رئیس اداره حفاظت محیط زیست رشت نیز درباره عمده مشکلات زیست محیطی این شهر به جام‌جم می‌گوید: مدیریت نشدن پسماندهای خطرناک، شهری و روستایی یکی از مشکلات گیلان است، زیرا روزانه 2000 تن زباله در این استان تولید می‌شود.

وی دلیل عمده رفع نشدن مشکلات زیست‌محیطی این استان را نبود اعتبار دانسته و می‌افزاید: یکی از شعارهای رئیس‌جمهور توجه به مسائل زیست محیطی بود بنابراین با توجه به این‌که ایشان امروز به گیلان سفر می‌کنند می‌خواهیم برای رفع مشکل نبود مدیریت پسماند، معضل شهر صنعتی رشت و رفع آلودگی دو رودخانه زرجوب و گوهر رود اقدام کند، زیرا این فقط خواسته مسئولان محیط زیست نیست بلکه این تقاضای مردم است.

معصومه ابتکار، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست نیز درباره مشکل مدیریت نشدن پسماند در استان‌های شمالی کشور می‌گوید: در برنامه چهارم توسعه مدیریت پسماند‌های استان‌های شمالی هدف‌گذاری شده بود، اما متاسفانه اجرایی نشد.

وی با تاکید بر این‌که موضوع مدیریت پسماند‌های استان‌های شمالی مورد توجه دولت است، می‌افزاید: در دو سفر هیات دولت به استان‌های شمالی موضوع مشارکت بخش خصوصی در مدیریت پسماند این شهرها مورد توجه قرار گرفت.

رئیس سازمان حفاظت محیط زیست از اعلام موافقت صندوق ملی توسعه برای همکاری در مدیریت پسماند اشاره کرده و عنوان می‌کند: مدیر صندوق ملی توسعه موافقت کرد 10 درصد از بودجه این صندوق برای طرح‌های مدیریت پسماند شهر‌ها مثل تولید انرژی از زباله که توجیه اقتصادی و زیست‌محیطی دارد اختصاص یابد.

زباله، سهم جنگل، دریا و رودخانه

این در حالی است که به گفته مسئولان در استان گیلان 30 مرکز دفن زباله وجود دارد، اما نکته اینجاست که برای جانمایی این مراکز کارشناسی و مطالعه دقیقی انجام نشده، زیرا اغلب آنها در حاشیه رودخانه، دریا و جنگل قرار گرفته در نتیجه به دلیل بالا بودن سطح آب زیرزمینی در این استان آب‌های زیرزمینی خیلی راحت آلوده می‌شوند.

افزون براین باید یادآور شد که در هیچ یک از این مراکز، دفن زباله به شکل اصولی و استاندارد انجام نمی‌شود.

این شرایط سبب شده قسمت زیادی از زباله‌هایی که در این استان تولید می‌شود در رودخانه، جنگل و حاشیه دریا انباشت شده و سبب بروز مسائل بهداشتی زیادی برای شهروندان و حیات‌وحش این استان شود.

تحت تاثیر آشفته بازار مدیریت پسماند اکنون حدود 90 درصد فاضلاب‌های خانگی تولیدی در سه استان شمالی کشور وارد دریای خزر می‌شود در نتیجه آبزیان این پهنه آبی به رشد واقعی نمی‌رسند و در نهایت توان اقتصادی ماهیگیران کاهش می‌یابد.

افزون بر این، رئیس دانشکده محیط‌زیست دانشگاه تهران مدتی قبل به جام‌جم گفته بود بیش از 400 انگل در بدن ماهیان دریای خزر شناسایی شده است، البته این مساله نباید سبب نگرانی مصرف‌کنندگان شود، زیرا چنانچه ماهی‌ بخوبی طبخ شود، انگل‌های آن از بین می‌رود.

به اعتقاد کارشناسان برای حل این مشکل باید سامانه جمع‌آوری شیرابه زباله ایجاد شده و فعالیت مراکز دفن سنتی زباله در استان‌های شمالی کشور متوقف شده و از روش‌هایی مانند تولید کمپوست و برق از طریق سوزاندن زباله استفاده کرد.

لزوم توجه به جنگل‌های گیلان

قاسم سبزعلی، فرمانده یگان حفاظت از منابع طبیعی و آبخیزداری کشور نیز با بیان این‌که قطع غیرمجاز درختان، تصرفات در اراضی جنگلی و حاشیه دریا، تغییر کاربری اراضی و جنگل‌نشینان از عوامل تهدید منابع طبیعی گیلان هستند، به جام‌جم می‌گوید: با توجه به رشد آمار آتش‌سوزی در جنگل‌های گیلان دولت باید با افزایش اعتبار امکانات اطفای حریق را بهبود دهد.

وی عنوان می‌کند: در برخی ماه‌های سال 93 نسبت به سال 92 آتش‌سوزی در جنگل‌های گیلان رشد 50 درصدی داشت این در حالی است که هزینه تامین امکانات قابل قیاس با هزینه خسارت‌ها نیست.

سبزعلی درباره برخورد با تصرفات اراضی نیز یادآور می‌شود: دولت باید تدبیری بیندیشد تا تمامی دستگاه‌ها با یکدیگر همکاری داشته باشند برای نمونه به افرادی که در منابع طبیعی به شکل غیرقانونی ساخت و ساز می‌کنند نباید خدماتی مانند برق، گاز و تلفن ارائه کرد.

بهزاد انگورج، معاون جنگل‌های شمال کشور نیز در گفت‌وگو با جام‌جم تاکید می‌کند: مسائل جنگل‌های شمال کشور بسیار پیچیده است، بخصوص در استان گیلان که تعداد بالای جنگل‌نشینان و دام مشکل‌ساز شده است.نکته اینجاست که سهم سالانه سرمایه‌گذاری دولت در مجموع در بخش جنگل پایین است، بنابراین انتظار می‌رود که رئیس‌جمهور با توجه به مشکلات جنگل‌های گیلان منابع اعتباری مناسبی برای رفع تعارض دام در جنگل اختصاص دهد.

آمار بالای جنگل‌نشینان

براساس آمار در مجموع در جنگل‌های شمال کشور 78 هزار و 390 خانوار زندگی می‌کنند و حدود سه میلیون واحد دامی در این مناطق وجود دارد.

انگورج درباره خسارت این جنگل‌نشینان به منابع طبیعی تصریح می‌کند: مصرف سالانه هیزم هر خانوار جنگل‌نشین 43.8 مترمکعب چوب است که ارزش آن نیز حدود هشت میلیون و 800 هزار تومان برآورد می‌شود. تک‌خانوارهای جنگل‌نشین به دلیل قطع درختان و تخریب ناشی از چرای دام تخریب جنگل را سرعت می‌بخشند. بنابراین باید برای خارج کردن این افراد از جنگل و تجمیع آنها در روستاهای مناسب اقدام کرد. افزون بر این تک‌خانوارهای جنگل‌نشین شرایط اجتماعی و بهداشتی نامناسبی دارند به همین دلیل دولت باید برای رفع مشکلات آنها تدبیری بیندیشد.

معاون جنگل‌های شمال کشور توضیح می‌دهد: با توجه به محدودیت‌های اعتباری در چند سال گذشته پیشرفت مناسبی نداشته‌ایم و کماکان این خانوارها در جنگل باقی مانده‌اند. وی با توجه به سفر رئیس‌جمهور به استان گیلان از دولت تقاضا دارد که برای تجمیع تک‌خانوار‌های جنگل‌نشین به سازمان جنگل‌ها کمک کند.

گروه جامعه - روزنامه جام جم