زبان اقتصاد، زبان خواهش نیست

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای تهران اخیرا در مصاحبه‌ای گفته است که با وجود تمام تبلیغات و درخواست‌ها از مردم فقط 2 درصد کاهش مصرف آب داشته‌ایم البته بعید به نظر می‌رسد که مدیر محترم انتظار داشته باشد تبلیغات و توصیه‌های دولتی تغییری اساسی در روند مصرف آب کشور داشته باشد اما اگر واقعا چنین تصوری وجود دارد، باید گفت اتکا به موارد این‌چنینی برای مدیریت مصرف آب اشتباهی بس بزرگ است.

به خاطر داریم در سال‌های گذشته و در فصول سرد سال زمانی که مصرف گاز به اوج خود می‌رسید، سیل تقاضاها و تبلیغات وزارت نفت برای کاهش مصرف مردم رسانه‌ها را فرامی‌گرفت اما تقریبا هیچ تاثیری نداشت تا جایی که بالاخره تولید گاز از مصرف آن جا ماند و با وجود قطع گاز مصرفی نیروگاه‌ها، تولید باز هم جوابگوی مصرف خانوارها نبود و در سردترین روزهای سال گاز بسیاری از مردم شهرهای سردسیر بناچار قطع شد و این در حالی بود که انبوه تبلیغات دولتی برای کنترل مصرف گاز سراسر کشور را فرا گرفته بود یا زمانی نه‌چندان دور را به یاد می‌آوریم که دولت قبل یارانه‌های نقدی را به حساب مردم واریز کرده بود و از آنها درخواست می‌کرد حتی‌الامکان این پول را خرج نکنند تا بازار با فشار تقاضا مواجه نشود!

طبیعی است اکثریت قریب به اتفاق مردم خواستار بحرانی شدن اوضاع آبی و سوخت و انرژی کشور نیستند اما چرا این توصیه‌ها و درخواست‌ها هیچ‌وقت ره به جایی نبرده است؟ علت آن است که زبان اقتصاد، زبان خواهش نیست.

وقتی که دولت آب یا حتی سوخت را به بهای تقریبا ناچیز در اختیار مردم قرار داده و عموم مردم را در یک رقابت نفسگیر برای مصرف بیشتر قرار می‌دهد، نباید انتظار داشته باشد که با درخواست‌ های پی‌درپی تغییر در مصرف مردم ایجاد شود. رابطه معکوس مصرف و قیمت چیزی نیست که نیاز به اثبات و یادآوری داشته باشد.

گرچه دغدغه‌های دولتمردان درخصوص فشار افزایش قیمت آب بر مردم جای تامل و تقدیر دارد، باید توجه داشت که اگر امروز قیمت آب اصلاح نشود، فردا شاید آبی باقی نمانده باشد.

مطمئنا اگر اقدامی مبتنی بر سازوکارهای اقتصادی در این زمینه صورت نگیرد، مردم تا آخرین قطره موجود در پشت سدها را مصرف و کم‌ترین اعتنایی به درخواست‌های اینچنینی نخواهند داشت.

حمید اسدی - جام‌جم