منشأ چای و آشنایی با خواص و انواع آن

چای باکیفیت از جوانه‌های تازه، شامل دو یا سه برگ اول به علاوه شکوفه‌های در حال رشد به دست می‌آید اما چایی که کیفیت پائینی دارد از برگ‌های پائین ساقه چای به دست می‌آید که در تهیه چای‌های فوری و brick tea استفاده می‌شود.

سه نوع اصلی چای در جهان شناخته شده است، چای سیاه، بیشتر از نوع تجاری چای است که به فاصله کوتاهی پس از چیده شدن، در طی مراحل خشک شدن و نگهداری دچار اکسیداسیون آنزیمی (تخمیر) می‌شود.

موادی بنام کاتشین (Catechin) و پلی‌فنول‌های موجود در برگ‌های چای تبدیل به ترکیبات قهوه‌ای یا قرمزی بنام تئوفلاوین و تئوروبیجین می‌شوند که چای دم کرده را به رنگ سیاه در می‌آورد. چای اولانگ (Olang) که به رنگ قرمز یا زرد است و با تخمیر نسبی بدست می‌آید. چای سبز که دچار تخمیر نمی‌شود و بلافاصله پس از چیدن از اکسیداسیون کاتشین محافظت می‌شود که اکثر فوائد درمانی چای را به آن نسبت می‌دهند.

مطالعه‌ای تازه در ژاپن نشان می‌دهد که نوشیدن چای سبز می‌تواند خطر مرگ بر اثر ابتلا به طیفی از بیماری‌ها را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. محققان با بررسی اطلاعات پزشکی بیش از ۴۰ هزار نفر دریافتند که چای سبز خطر مرگ در اثر بیماری قلبی را بیش از ۲۵ درصد کاهش می‌دهد.

اما متخصصان قلب در بریتانیا می‌گویند که این فوائد ممکن است ناشی از رژیم غذایی ژاپنی‌ها در کل باشد، چون غذاهایی که مردم این کشور عادت به مصرف آن‌ها دارند از غذاهای رایج در غرب سالم‌تر است. نتایج این تحقیق در نشریه انجمن پزشکی آمریکا چاپ شده است.

صرف‌نظر از آب، چای پرمصرف‌ترین نوشیدنی در جهان است و هر سال سه میلیارد کیلوگرم چای در جهان تولید می‌شود. مطالعات انجام شده در آزمایشگاه‌ها و به روی حیوانات نشان داده است که به خصوص چای سبز (در مقایسه با چای تیره) دارای فواید زیادی برای سلامتی است.

بیشترین بهره برای زنان

در این مطالعه که در سال ۱۹۹۴ آغاز شد محققان دانشگاه توهوکو فواید احتمالی چای سبز برای انسان را بررسی کردند. آن‌ها اطلاعات مربوط به ۴۰ هزار و ۵۳۰ فرد سالم ۴۰ تا ۷۹ ساله اهل شمال ژاپن، جایی که چای سبز مصرف زیادی دارد، را بررسی و تحلیل کردند. در حدود ۸۰ درصد مردم این منطقه چای سبز می‌نوشند به‌طوری‌که بیش از نیمی از آن‌ها روزانه سه فنجان یا بیشتر از آن مصرف می‌کنند.

اطلاعات مربوط به این افراد برای مدت ۱۱ سال (۱۹۹۵ تا ۲۰۰۵) دنبال شد در پایان این دوره ۴۲۰۹ نفر از آن‌ها به علل گوناگون درگذشته بودند. پژوهشگران همچنین داده‌های جمع‌آوری شده در طول ۷ سال (۱۹۹۵ تا ۲۰۰۱) را بررسی کردند تا مرگ و میر در اثر علل مشخص را بررسی کنند. در این دوره هفت ساله، ۸۹۲ نفر از بیماری قلب و یک هزار و ۱۳۴ نفر در اثر سرطان درگذشتند.

در طول مطالعه ۱۱ ساله، نرخ مرگ در اثر کلیه عوامل، برای کسانی که روزانه پنج فنجان یا بیشتر چای سبز نوشیده بودند در مقایسه با کسانی که یک فنجان یا کمتر نوشیده بودند ۱۶ درصد کمتر بود.

مطالعه هفت ساله برای کشف علل خاص مرگ و میر نیز نشان داد که خطر مرگ در اثر بیماری قلبی برای گروهی که پنج فنجان یا بیشتر چای سبز می‌نوشند، ۲۶ درصد کمتر بود. اما هیچ رابطه قابل توجهی میان مصرف چای سبز و مرگ در اثر سرطان مشاهده نشد.
در سراسر این مطالعه فوائد چای سبز ظاهراً برای زنان بیشتر بود. زنانی که روزانه پنج فنجان یا بیشتر چای سبز می‌نوشیدند - در مقایسه با کسانی که یک فنجان یا کمتر مصرف می‌کردند - ۳۱ درصد کمتر با خطر مرگ در اثر بیماری قلبی روبرو بودند. اما این مطالعه رابطه‌ای میان مصرف چای سیاه یا اولانگ و کاهش خطر مرگ در اثر بیماری قلبی نیافت.

آمار پایین بیماری

دکتر شینیچی کوریاما، که این مطالعه تحت سرپرستی او انجام شد، گفت: «مهم‌ترین یافته این است که چای سبز ممکن است عمر افراد را از طریق کاهش خطر بیماری قلبی افزایش دهد».

اما الن میسون، پرستار قلب در بنیاد قلب بریتانیا، گفت که رژیم غذایی ژاپنی‌ها در مجموع خیلی سالم است و این یافته‌ها ممکن است در مورد کسانی که به سبک غربی غذا می‌خورند صادق نباشد.

وی گفت: «آمار بیماری قلبی در ژاپن هم اکنون یکی از کمترین‌ها در جهان است و تصور می‌شود رژیم غذایی ژاپنی‌ها نقشی عمده در پائین نگاه داشتن آن بازی می‌کند».

او با اشاره به اینکه چربی اشباع شده در غذاهای رایج در بریتانیا بیشتر از ژاپن است، ابراز تردید کرد که نوشیدن‌‌ همان مقدار چای سبز در بریتانیا تأثیری عمده بر نرخ ابتلا به بیماری قلبی داشته باشد.
قدمت استفاده از چای به بیش از ۵۰۰ هزار سال قبل می‌رسد. شواهد گیاه‌شناسی نشان می‌دهند که هند، چین، برمه و تایلند خاستگاه چای هستند. به نظر می‌رسد کلمه انگلیسی Tea هم از کلمه مالاکائی «teh» یا کلمه‌ای چینی گرفته شده باشد. اصطلاح چینی «Ch a» منشاء نامگذاری چای در سایر زبان‌ها‌ست. هلندی‌ها و پرتغالی‌ها که اولین وارد کننده‌های اصلی چای بودند احتمالاً این نام‌ها را به کشورهای اروپایی و خاورمیانه معرفی کردند.

از چای سبز در طب سنتی هند به عنوان نشاط‌آور ضعیف، محرک، ‌ مدر و قابض و در طب سنتی چین به عنوان قابض، تقویت‌کننده قلب، محرک سیستم عصبی مرکزی و مدر استفاده شده است. سایر کاربردهای سنتی آن در درمان نفخ، ‌ تنظیم درجه حرارت بدن، تسریع هضم و بهبود روندهای تفکر بوده است. (ایسنا)