علیرضا مهران: بازی در نقش افلاطون ریسک بود

مهران در این سریال سعی می کند زشتی عمل ربا را در قالبی نمایشی به مردم نشان دهد. او اگرچه در این سریال اصلا دیالوگی ندارد ولی با سکوتش حس نفرت انگیزی را به مخاطب منتقل می کند. بازیگری مهران ریشه تئاتری دارد و از تئاتر به سینما و تلویزیون آمده است. سیروس مقدم در 3 سریال قبلی اش هم از این بازیگر استفاده کرده بود. البته باید سریال کمدی پایتخت را کنار بگذاریم؛ چون چهره مهران برای سریال های کمدی مناسب نیست. او در ایفای نقش های منفی تخصص ویژه ای دارد. با علیرضا مهران درباره چگونگی حضور در سریال مدینه هم صحبت شدیم.

از سریال «مدینه» چه خبر؟

فیلم برداری سریال ادامه دارد و به احتمال زیاد اعضای گروه تا آخرین روزهای ماه مبارک رمضان مشغول کار هستند چون پروژه سنگینی است. البته بازی من در این سریال به پایان رسیده است.

پیش از این که درباره چگونگی اجرای نقش افلاطون وارد گفت و گو شویم کمی در مورد نحوه مواجه شدن با این شخصیت صحبت کنید. چون به نظر می رسد پذیرش نقش‌هایی مثل افلاطون با توجه به منفور بودنشان در نزد مردم، بازیگر را دچار تردید می کند.

قبل از این که نویسنده سریال «سعید نعمت ا...» نقش را به من پیشنهاد دهد، در 3 سریال «زیرهشت»، «دیوار» و «بچه های نسبتاً بد» تجربه کار با سیروس مقدم را داشتم. در آن سریال ها هم بازی در گونه های مختلف را تجربه کردم. نویسنده با من تماس گرفت و 5 قسمت از فیلم نامه را در اختیارم قرار داد. این سریال 4 شخصیت محوری دارد؛ مدینه، روحی، بهمن و دایی بهمن و دیگر بازیگران به شکل مهمان وارد قصه می شوند و شناسنامه دارند. وقتی برای بازی در نقش افلاطون با من صحبت شد قرار بر این بود که در 2 قسمت 3 و 5 شناسنامه او تعریف شود و قصه او به پایان برسد. او بیس اصلی و شخصیت را برایم تعریف کرد و در آن مقطع این شخصیت دیالوگ داشت. این دیدار قبل از عید اتفاق افتاد و نعمت ا... گفت اگر پیشنهادی داری فکرهایت را بکن و بعد بگو. من اندکی برای بازی در نقش افلاطون تردید داشتم و بعد از عید پیشنهادهایم را به او گفتم و او هم پیشنهادی به من داد و گفت با توجه به این که آدم های ربا خوار در جامعه ما حضور دارند، ما باید روی لبه تیغ حرکت کنیم. افلاطون شخصیتی است که در زلزله پدر و مادرش را از دست می دهد و وارد شدن شوک آنی سبب می شود تا او حرف نزند و در طول زندگی در شرایطی قرار بگیرد که باعث شود او دارای شخصیتی مانند افلاطون شود.

با این توضیحات، علیرضا مهران چگونه با افلاطون ارتباط برقرار کرد؟

چند عنصر سبب شد تا خود را به او نزدیک کنم. با توجه به این که این نقش در سریال حضور دارد، باید طوری تعریف شود که بتواند با تماشاگر ارتباط برقرار کند. نخستین اتفاق خوبی که برای افلاطون افتاد گریم خیلی خوب مجید اسکندری بود که سبب شد من به او نزدیک شوم. ظاهر افلاطون خیلی مهم بود آن نوع آرایش و فرمتی که برای صورتش در نظر گرفتند سبب شد تا یک شناسنامه کلی برای او تعریف شود. مرحله دوم طراحی لباس آرزو غفوری بود که به افلاطون شناسنامه داد. این 2 عنصر در کنار تحلیل و تعریف خوب نویسنده و مسیر خوبی که سیروس مقدم به من نشان داد شکل گرفت. خود من تنها فاکتوری که می توانستم به این شخصیت اضافه کنم این بود که از نزدیک با افراد ربا خوار رو به رو شوم و با آن ها صحبت کنم تا خصوصیات و خلق و خوهای شان را بگیرم و در نهایت آن افلاطونی شدم که شاهدش هستید.

این ویژگی هایی که اکنون می بینیم خواسته خودتان بود یا همفکری کارگردان و نویسنده؟

کار تصویر هم مانند تئاتر است و وجه مشترک دارد و آن هم تبادل نظر بین نویسنده، کارگردان و بازیگر است. درباره افلاطون، نویسنده یک سری پیشنهاد های خوبی ارائه داد. همین حرف نزدن افلاطون، پیشنهاد نعمت ا... بود که خیلی خوب بود، با این که شاید هر بازیگر دیگری باشد نسبت به این قضیه گارد بگیرد و اذیت شود اما من ریسک کردم و گفتم چه خوب و چه بد برایم تجربه ای است، میمیک خاص این شخصیت پیشنهاد خودم بود و کارگردان و نویسنده نیز آن را پذیرفتند.

نام این شخصیت هم در قصه آمده بود؟

نامش ارسطو بود و نویسنده نام افلاطون را برایش در نظر گرفت. شخصیتی که احساس می کند همه چیز دارد و وارد هر کاری شود موفق می شود ولی وقتی در انتهای قصه در تنهایی و بحران قرار می گیرد یک کلمه می گوید که همان یک کلمه نشان می دهد که او هیچ چیز ندارد و تنهای تنهاست. البته تلنگری هم به او زده می شود و ما در پایان می بینیم که افلاطونی که این قدر شخصیت سیاهی دارد روزنه امیدی دارد تا به مسیر درست زندگی باز گردد.

قبول دارید که ما هر چه قدر ضد قهرمان را قدرتمندتر به تصویر بکشیم قهرمان قصه نیز جذاب تر جلوه می کند؛ مانند شخصیت افلاطون در مقابل مدینه؟

صددرصد. شما موضوع جالبی را مطرح کردید؛ منظورم مسئله قهرمان و ضد قهرمان است. این جور ضد قهرمان ها سبب می شود که به گفته شما قهرمان ما کاملا دیده و تعریف شود. من در چند سریال قبلی هم درباره بازی در شخصیت های منفی مشکل داشتم. به دلیل محدودیت هایی که داشتیم یک جاهایی ضد قهرمان نتوانسته به درستی تعریف شود و نتوانستیم شناسنامه درستی از وی ارائه دهیم و سبب شده است دست نویسنده، کارگردان و تهیه کننده بسته شود و محتاطانه جلو برویم و در محتوای قصه دچار مشکل شویم. ان شاء ا... به مرور زمان این مشکل حل شود.

با توجه به این محدودیت ها، علیرضا مهران شخصیت‌های مختلف منفی در سریال‌های «زیر هشت»، «دیوار»، «بچه‌های نسبتا بد» و «مدینه» را چگونه متفاوت با دیگری ایجاد می کند؟

سؤال خیلی خوبی است. اهالی هنر و بازیگران اعتقاد دارند که بازیگر تلویزیون و سینما وقتی در حرفه خود مسیری را پیش برود ناخودآگاه نخستین و دومین تجربه تصویری اش سبب می شود کلیشه شود و بگویند این بازیگر فقط به درد نقش های منفی یا مثبت می خورد اما خدا را شکر من در تلویزیون سعی کرده ام در کارهای ارزشمندی ایفای نقش و ساختار شکنی کنم. من در 4 سریال مقدم نقش 4 شخصیت منفی را بازی کردم که هر کدام برای خود شناسنامه ای داشتند. نمی گویم توانمند هستم اما سعی کرده ام از تجربه 14 ساله خود استفاده کنم و مهم تر این که این گونه شخصیت ها در جامعه ما خیلی زیاد هستند. ما اگر ما به ازای بیرونی آن ها را پیدا کنیم و به آن ها نزدیک شویم خیلی راحت تر می توانیم به نقش‌ها برسیم و من این تفکیک را در 4 شخصیت انجام دادم حال چقدر تماشاگر باور کرده بر عهده اوست اما احساس می کنم ارتباط برقرار کرده است. من در سریال«روز سرنوشت» حسن هدایت هم نقش پسر جنوبی و جوانی را کار کردم و اثری تاریخی بود، یا در فیلم «آمین خواهیم گفت» سامان سالور بازی کردم که در نوبت اکران قرار دارد و نقش من در این فیلم جدا از این شخصیت هاست. (مریم ضیغمی/ خراسان شمالی)