روزهای خوب خانم رئیس‌جمهور

اعتراضاتی که یک سال گذشته در خیابان برزیل شاهدش بودیم و شعارهایی که معترضان می‌دادند، بخش عمده‌ای از محبوبیت روسف را زیرسوال برد و تخریب کرد. پیش از آغاز جام جهانی درباره ورزشگاه‌ها، فرودگاه‌ها و نیروی امنیتی نگرانی‌های زیادی وجود داشت و حتی تا زمان شروع بازی‌ها این نگرانی وجود داشت. تاخیر در اتمام ساخت ورزشگاه‌ها، نگرانی درباره بازگشت هزینه‌ها هنگام برگزاری بازی‌ها، وضعیت وخیم اتوبوس‌ها و اعتصاب پلیس باعث شد اکنون از دیدن رقابت‌هایی که نسبت به دوره قبلی جام جهانی در آفریقای جنوبی گل‌های بسیار بیشتری دارد، متعجب شویم و با هیجان بیشتری آن را دنبال کنیم. با وجود برگزاری موفق جام جهانی در کشوری که مردمش دیوانه‌وار فوتبال را دوست دارند و برای آمدن این مسابقات به کشورشان بیش از هفت سال انتظار کشیدند، نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد محبوبیت روسف در ماه ژوئن نسبت به ابتدای سال میلادی 27 درصد کاهش یافته است. نارضایتی‌هایی که از وی وجود داشت و بخشی از تصمیم‌گیری‌هایی که انجام داد این نظریه را که امکان دارد حزب مخالفش پس از 12 سال بار دیگر به قدرت برسد، قوت بخشید. با همه این تفاسیر روسف برای انتخابات ماه اکتبر، گزینه اول برزیل است و در همین لحظه هم محبوبیت بیشتری نسبت به سایر رقبایش دارد.

کریستوفر ژرمن، نماینده آمریکای لاتین در گروه مشاوره‌ای اوراسیا شرایط را برای روسف بهتر از گذشته می‌داند: «بدبینی‌ها نسبت به او کمتر شده و خبرهایی که می‌رسد به نسبت مثبت است و به‌طور عمده در این مدت کمتر تزلزلی در کار او دیده شده است. برزیل برای انتخاب مجدد وی نیازی به قهرمانی در جام جهانی ندارد.»

میزان محبوبیت

نظرسنجی یک موسسه به نام آیبوپ یک هفته مانده به آغاز مسابقات نشان داد میزبان محبوبیت روسف به 44 درصد رسیده است. البته او در حالی پیشتازی این نظرسنجی را در اختیار داشت که جدی‌ترین رقیبش، سناتور آسیو نوس اختلافش را 2 درصد با روسف کاهش داده و محبوبیتش به 18 درصد رسیده بود. در حالی که ژوئن سال گذشته همین موسسه میزان محبوبیت روسف را 71 درصد اعلام کرده بود. اگرچه هنوز به طور تخمینی سه هزار نفر از مردم برزیل در طول برگزاری جام جهانی در خیابان‌ها هستند و به شرایط موجود اعتراض دارند، اما نباید فراموش کرد در قیاس با همین زمان، در سال گذشته که بیش از یک میلیون برزیلی در خیابان‌ها در حال اعتراض بودند، شرایط به مراتب برای روسف بهتر شده است. سال گذشته در همین زمان مسابقات جام کنفدراسیون‌ها برگزار ‌شد و تظاهرات مردمی به اوج خود رسیده بود. از سوی دیگر سپ بلاتر که در ماه ژانویه نسبت به دیر آماده شدن 12 ورزشگاه برزیل ابراز نگرانی کرده بود، اکنون از دولت برزیل به خاطر همکاری کاملش با فیفا تشکر می‌کند. او در مصاحبه با سایت فیفا در تاریخ بیست و هفتم ژوئن عنوان کرده بود جام جهانی بزرگی در حالی برگزاری است: «از همه مردم برزیل تشکر می‌کنم که این جام جهانی را در کشورشان پذیرفتند».

فن‌فست

گردهمایی هواداران در ساحل کوپاچابانا در ریو در بازی تیم ملی برزیل مقابل شیلی توانست 50 هزار هوادار برزیلی را کنار هم جمع کند. دیداری که در آن میزبان جام جهانی در ضربات پنالتی از سد شیلی عبور کرد و به یک‌چهارم نهایی رسید. فولها دی سائوپائولو که بزرگ‌ترین روزنامه برزیل است، فردای آن بازی جلد روزنامه‌اش را با این تیتر که خولیو، برزیل را از یک شرمساری خانگی نجات داد، به روی کیوسک‌ها فرستاد. رونالدو آراخو چهل ساله که تحلیلگر بازی‌های جام جهانی در برزیل است، در مورد روند برگزاری جام جهانی در کشورش این‌گونه می‌گوید: «مسابقات بخوبی پیش می‌رود، اما تیم ما به اندازه کافی خوب نیست. بیشتر نگران این تیم هستم تا آن را دوست داشته باشم.»

در همین حال طبق گزارش مجله وژا و ستون نویسش لورو یاردیم، میزان درصد بینندگان شبکه گلوبو تی‌وی که بزرگ‌ترین شبکه اینترتی در برزیل است نسبت به 32 بازی ابتدایی جام جهانی 2010 آفریقای جنوبی 29 درصد افزایش داشته است. حتی باراک اوباما هم به صف بینندگان تلویزیونی جام جهانی اضافه شده و شاهد شکست تیم ملی کشورش مقابل آلمان در مرحله مقدماتی مسابقات بود.

رقبای سیاسی روسف، امید داشتند اشتباه در برنامه‌ریزی و سازماندهی جام جهانی یا شکست برزیل در مسابقات او را یک گام به عقب براند، اما این‌گونه نشد. سیتی بانک ـ که یکی از معروف‌ترین بانک‌های این کشور است ـ هفته گذشته در سایت خود نوشته بود: «رئیس‌جمهور روسف بار دیگر احیا شد.»

تقابل با هزینه‌ها

فرناندو هنریکه کاردوسو، رئیس‌جمهور اسبق برزیل هرگونه امید رقبای روسف برای شکست خوردن وی را انکار کرده بود: «بسیاری از مردم در مخالفت با هزینه‌ها اعتراض می‌کنند، اما ما مخالف جام جهانی نیستیم». ریکاردو ریبریو، تحلیلگر مسائل سیاسی برزیل از شانس بالای روسف برای انتخاب مجدد از سوی مردم برزیل می‌گوید: «حقیقت آن است که در فاصله سه ماه مانده به انتخابات ریاست جمهوری برزیل، خبرهای خوبی از جام جهانی برای روسف به گوش می‌رسد و این اعتماد به نفس رقبایش را کاهش داده است. تعادلی که اکنون وجود دارد برای روسف نتیجه مثبتی خواهد داشت. او توانسته تنش‌ها را از بین ببرد و این اتفاق خوبی برای دوسلت است.»

پیش از برگزاری جام جهانی روسف مدعی شده بود رقبایش تلاش می‌کنند با گفتن این‌که برزیل ظرفیت پذیرش میزبانی جام جهانی را ندارد، از نظر سیاسی به وی ضربه بزنند و حتی این‌گونه برگزاری مسابقات را هم با خلل روبه‌رو کنند: «آنها به شکل برنامه‌ریزی شده‌ای در مورد جام جهانی دروغ می‌گویند.» روسف این جمله را چند روز قبل در باهایا به زبان آورد.

حس خوب

حضور برزیل تا روز پایانی رقابت‌ها می‌تواند کمک زیادی به پیروزی مجدد روسف در انتخابات کند. این‌که مردم برزیل برای مدتی طولانی حس خوبی داشته باشند و این مساله مستمر باشد، به روسف کمک می‌کند. طبق آخرین گزارش بانک جهانی امسال رشد اقتصادی برزیل کند بوده و حدود 1.1 درصد است، در حالی که سال گذشته این میزان حدود 2.5 درصد بوده است. از وقتی دموکراسی به برزیل بازگشته است، هیچ‌گاه رابطه درستی میان قهرمانی در جام جهانی و موفقیت در انتخابات ریاست جمهوری وجود نداشته است. سال 1998 برزیل در فینال مغلوب فرانسه شد، اما کاردوسو یک‌بار دیگر به‌عنوان رئیس‌جمهور برگزیده شد. چهار سال بعد این تیم با شکست آلمان قهرمان مسابقات شد، اما در صحنه سیاسی کاردوسو مغلوب لولا داسیلوا شد.

این جام جهانی یک شگفتی خوشحال‌کننده بود و دیلما می‌تواند بخوبی از آن بهره ببرد، اما روزی که قرار است انتخابات برگزار شود، فوتبال و سیاست بار دیگر خود را از هم جدا می‌کنند.

بلومبرگ ‌/‌ مترجم عرفان خماند