مصر در کانون توجه آمریکا و عربستان

به گزارش ایرنا، جان کری، وزیر امورخارجه آمریکا، یکم تیرماه در سفری پیش‌بینی نشده به مصر رفت تا دیداری چند ساعته با عبدالفتاح السیسی، رئیس‌جمهور تازه این کشور، داشته باشد. سفر کری به مصر پس از آن صورت می‌گیرد که آمریکا روابط خود با این کشور را به دنبال سرنگونی محمد مرسی، نخستین رئیس‌جمهور مصر پس از انقلاب 1389، کاهش داد و بخشی از کمک‌های مالی سالانه به ارتش آن را تعلیق کرد.

پیش از کری نیز عبدالله بن عبدالعزیز پادشاه عربستان سعودی، سی ام خردادماه در بازگشت از مغرب توقفی چندساعته در مصر داشت و با فرمانده پیشین ارتش و رئیس‌جمهور کنونی این کشور دیدار و گفت‌وگو کرد.

انتخابات ریاست جمهوری مصر که پنجم، ششم و هفتم خردادماه برگزار شد و طی آن عبدالفتاح السیسی به عنوان دومین رئیس‌جمهور پس از سرنگونی حسنی‌مبارک برگزیده شد، می‌تواند نقطه عطفی در تاریخ انقلاب مصر باشد. این در حالی است که رخدادهای عراق، موج خشونت گروه‌های تروریستی را بشدت افزایش داده و دامنه ناآرامی‌های خاورمیانه را گسترده‌تر کرده است. ترس از سرایت این ناآرامی‌ها به همه منطقه، نگرانی‌های بسیاری را درباره سرنوشت کشورهای دگرگون‌شده‌ای همچون مصر به وجود آورده است.

عربستان و آمریکا هر کدام اهداف خود را در منطقه دنبال می‌کنند و به دلیل هم پوشانی اهدافشان، در بسیاری از زمینه‌ها همکاری‌هایی نزدیک با یکدیگر دارند.

عربستان به عنوان داعیه‌دار مدیریت جهان عرب تلاش دارد خود را یک تکیه‌گاه مطمئن در وضع کنونی معرفی کند که بیشتر کشورهای عربی به دلیل خیزش‌های مردمی و ناآرامی‌های پس از آن در التهاب و آشوب به سر می‌برند. ریاض می‌خواهد نقش حافظ منافع اعراب را به‌عهده بگیرد. در این پیوند، تلاش‌های این کشور برای رهبری در جهان عرب و تبدیل شدن به مرکز دیپلماسی در خاورمیانه عربی را شاهدیم.

روی کار آمدن السیسی در مصر، فرصت مهمی را در اختیار عربستان قرار داد تا دوباره یک هم‌پیمان قوی برای مدیریت تحولات کنونی جهان عرب در کنار خود داشته باشد، بویژه آن‌که زیر فشار اتهام‌های دولت عراق برای دسیسه‌چینی و پشتیبانی از گروه‌های تروریستی و شورشی قرار دارد.

در همین چارچوب، پس از انتخاب السیسی به عنوان رئیس‌جمهور تازه مصر، عربستان تمام تلاش خود را برای پشتیبانی‌های سیاسی و مالی از وی به کار برده است؛ امری که در یک سال فعالیت دولت موقت پس از سرنگونی مرسی هم دیده می‌شد. از سوی دیگر، مصر از لحاظ اقتصادی در وضع نامناسبی به سر می‌برد و نیازمند کمک‌های مالی کشورهای عرب حوزه خلیج‌فارس است.

برهمین پایه است که عربستان پیشنهاد کرده است نشست «دوستان مصر» با شرکت کشورهای نفتخیز عرب تشکیل شود تا دولت السیسی بتواند با قدرت بیشتر با چالش‌های اقتصادی پیش روی خود روبه‌رو شود.

این کشور که می‌کوشد حضور مستقیم خود در خاورمیانه را کاهش دهد، به دلیل بحران‌های منطقه‌ای موجود در خاورمیانه و همچنین بی‌فرجام ماندن گفت‌وگوهای سازش میان رژیم صهیونیستی و تشکیلات خودگردان فلسطین تلاش دارد به احیای نقش منطقه‌ای دوستان قدیمی خود مانند مصر بپردازد تا به دست آنها تحولات را مدیریت کند. به نظر می‌رسد آمریکا خواهان بازسازی روابط با مصر تحت هدایت السیسی است تا به قاهره کمک کند، بی‌ثباتی‌های کنونی را پشت سر بگذارد و نقش منطقه‌ای خود را بازیابد. این کار با توجه به اهمیت امنیت رژیم صهیونیستی برای کاخ سفید، جایگاهی ویژه می‌یابد.

عربستان سعودی نیز تلاش دارد با کمک به السیسی، محور اخوان‌المسلمین را در مصر حذف و یک همپیمان قوی برای خود در منطقه ایجاد کند تا به باور خود، به مدیریت تحولات منطقه و جهان عرب بپردازد. نیاز شدید دولت السیسی به کمک‌های اقتصادی و پشتیبانی خارجی برای تقویت پایه‌های قدرت داخلی نیز فضا را آماده کرده است تا روابط مصر با آمریکا و عربستان و دیگر کشورهای نزدیک به این محور بهبود یابد.