غرش بلدوزرها در جنگل‌های ارسباران

نگرانی درباره ساخت این جاده زمانی بیشتر می‌شود که ضرورت حفظ جنگل‌های ارسباران با توجه به خطراتی که از جانب دریاچه ارومیه استان‌های شمال غربی کشور و طبیعت این استان‌ها را نشانه رفته، بیش از پیش احساس می‌شود.

گرچه اداره منابع طبیعی آذربایجان شرقی، دسترسی به عمق جنگل‌های ارسباران برای اطفای سریع آتش‌سوزی‌های احتمالی را دلیل ساخت این جاده عنوان می‌کند، اما به عقیده برخی کارشناسان ساخت جاده با این دستاویز، فقط به ضرر طبیعت منطقه است، زیرا برای جلوگیری از یک آتش‌سوزی احتمالی، عملا راه برای سودجویانی که به دنبال ساخت ویلا در حاشیه‌های این مسیر هستند، باز می‌شود و تردد مسافران و گردشگران نیز تبعات متعددی برای این جنگل‌ها خواهد داشت.

این نگرانی در گفته‌های معاون محیط طبیعی اداره کل حفاظت محیط‌زیست آذربایجان شرقی نیز احساس می‌شود.

عبدالله رسولی با بیان این‌که طی روزهای آینده برای مشاهده روند این جاده‌سازی، برنامه بازدیدی از منطقه ترتیب خواهیم داد، به فارس می‌گوید: در مناطق جنگلی در صورت ضرورت احداث، روش‌های جاده‌سازی باید متفاوت باشد و نکاتی رعایت شود. به هر حال سرانه جنگل و محیط طبیعی اندک است و باید دقت بیشتری داشته باشیم.

وی با بیان این‌که متولی این طرح اداره منابع طبیعی ورزقان است، می‌افزاید: اداره منابع طبیعی به دلیل آتش‌سوزی‌های اتفاق افتاده طی سال‌های اخیر در حریم جنگل و نبود جاده دسترسی، تصمیم به ساخت این جاده گرفته است. با این حال باید دقت شود برای جاده‌سازی‌های این‌چنین از بلدوزر استفاده نشود و همچنین دقت شود از واژگونی سنگ‌های بزرگ در جنگل به دلیل آسیب رساندن به درختان و قطع آنها جلوگیری شود.

با احتیاط جاده بسازید!

این مسئول زیست‌محیطی در حالی از دقت بیشتر در احداث جاده، استفاده نکردن از بلدوزر و بازدید طی روزهای آینده خبر می‌دهد که حالا چند روزی است نعره دستگاه‌های تخریب‌کننده فضای آرام جنگل و زندگی طبیعی در ارسباران را بر هم زده و پای ساخت و ساز را به این آرامش باز کرده است.

رسولی در پاسخ به این‌که اداره‌ای مثل محیط طبیعی که خود باید حافظ حریم جنگل باشد، چطور می‌تواند متولی این تخریب و تیشه‌زدن‌ها باشد، می‌گوید: شاید این طرح از سوی نهاد دیگری به آنها پیشنهاد شده باشد، اما چیزی که اکنون مهم و نگران کننده است قرارداد جاده‌سازی 22 کیلومتری در این بخش از جنگل است.وی یادآور می‌شود: حتی طبق شنیده‌ها، اگر اعتبار عمرانی برای این طرح بیشتر شود، این جاده‌سازی ادامه پیدا کرده و بیش از 22 کیلومتر را هم در بر خواهد گرفت!

معاون محیط طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط‌زیست آذربایجان شرقی، اعتراضات مردمی و تلاش دوستداران طبیعت را تنها راهکار جلوگیری از این روند تخریبی عنوان کرده و می‌گوید: حالا که منابع طبیعی خود متولی این اقدام است، این درخواست باید از سوی مردم و دوستداران طبیعت مطرح شود و هر قدر هم این درخواست و فشارهای عمومی بیشتر باشد، مفیدتر خواهد بود.

رسولی درباره نقش و وظیفه سازمان محیط‌زیست در این زمینه نیز تصریح می‌کند: وقتی متولی این موضوع، یک نهاد دولتی همچون منابع طبیعی است، دیگر کاری از دست ما ساخته نیست، اما اگر نهاد دیگری مثل راه و شهرسازی، یا مردم این کار را می‌کردند می‌توانستیم شکایت کنیم، ولی اکنون کاری از ما برنمی‌آید.

قاسمی، یکی از کارشناسان محیط‌زیست نیز در این باره به جام‌جم می‌گوید: استفاده از بلدوزر برای ساخت جاده در جنگل ممنوع است و اداره منابع طبیعی اگر احداث این مسیر را ضروری می‌داند، می‌تواند به ساخت یک مسیر باریک اقدام کند تا فقط ماشین‌های این اداره توان عبور از آن را داشته باشند، در حالی که استفاده از بلدوزر نشان از ساخت یک جاده اصلی و تخریب گسترده دارد.

ظاهرا اصلی‌ترین دلیل این جاده‌سازی، بحث امدادرسانی به جنگل هنگام آتش‌سوزی است. شاید دلیل این موضوع هراس مسئولان محلی از آتش‌سوزی سال گذشته در ارسباران باشد؛ آتش‌سوزی‌ای که به گفته ستاد حوادث غیرمترقبه استان، خسارت ناچیزی داشته و در بخش مرکزی ورزقان، منطقه هفت چشمه و امامزاده پیرداوود در بخشی از جنگل‌های ارسباران روی داده بود. این آتش با سرایت به بوته‌زارها و علف‌های خشک اطراف پیشروی کرد، اما به منابع جنگلی و درختان منطقه آسیبی نرساند.

پس از اعلام آتش‌سوزی در جنگل‌ ارسباران، گروه‌هایی از منابع طبیعی ورزقان، کلیبر و استان به محل اعزام شدند و از آنجا که منطقه کوهستانی و صعب‌العبور بوده، مجبور به اقدامات دستی بدون استفاده از تجهیزات می‌شوند و همین امر کار را به کندی پیش می‌برد.شاید با توجه به همین نکته بتوان توجیهی منطقی برای این جاده‌سازی در حوالی روستای آستمال مطرح کرد، ولی آن‌طور که شاهدان محلی و مردم منطقه می‌گویند این جاده جدید ربطی به آن جاده اصلی ندارد و از این مسیر نمی‌توان هیچ‌گونه اقدامات کمک‌رسانی انجام داد.

جنگل زیاد داریم

هر چند الله‌وردی دهقان، نماینده مردم ورزقان در مجلس معتقد است اصلا بحث تخریب جنگل در این منطقه مطرح نیست و نمی‌توان اسم این جاده‌سازی را تخریب گذاشت!

وی می‌افزاید: جنگل‌های وسیعی در ورزقان و ارسباران داریم که راه دسترسی ندارد و همین موضوع در مواقع اضطراری برای منطقه مشکل‌ساز می‌شود.

دهقان تاکید می‌کند: هنگام وقوع آتش‌سوزی‌ در جنگل راهی نیست تا افراد خود را سریع برسانند و به همین دلیل مجبوریم برای این مواقع اضطرار، راه و جاده در نظر بگیریم.

نماینده مردم ورزقان در مجلس شورای اسلامی تصریح می‌کند: بر اثر آتش‌سوزی‌هایی که سال گذشته رخ داد، چند هکتار از جنگل‌های ارسباران از بین رفت، به دنبال همان حوادث اداره منابع طبیعی منطقه نسبت به تعیین این نقشه راه جدید اقدام کرده و اصل طرح هم از سوی این سازمان است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان‌ شرقی هم با تاکید بر این‌که ما هیچ‌گونه کار غیرقانونی انجام نمی‌دهیم، می‌گوید: این طرحی است که به عنوان جاده آتش‌بر از سال‌های قبل با تائید سازمان جنگل‌ها مصوب شده تا زمان حریق بتوان دسترسی سریع‌تری به منطقه داشت.

سیروس داوودی با بیان این‌که افرادی که در این باره اظهارنظر می‌کنند، غیرمرتبط با موضوع هستند، می‌افزاید: در این مورد هیچ‌گونه جای نگرانی نیست، زیرا آسیبی به جنگل نخواهد رسید، زیرا این جاده در حاشیه جنگل و اراضی مرتعی ساخته می‌شود.

وی با تاکید بر این‌که بدون قطع حتی یک درخت هم می‌توان این جاده را توسعه داد، می‌گوید: اکنون اگر حادثه‌ای در ارسباران رخ دهد، حدود هشت ساعت زمان لازم است تا پای پیاده به محل حادثه رسید که پس از آن هم جنگل سوخته است. از این رو این طرح جزو ضروریات سازمان منابع طبیعی است.

به هر حال مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری آذربایجان شرقی در حالی از قطع نشدن حتی یک درخت در این مسیر سخن می‌گوید که تجربه جاده‌سازی در جنگل‌های کشور غیر از این را نشان می‌دهد و نگرانی محیط‌زیست این استان و انتظار از مردم و گروه‌های مردم‌نهاد برای مخالفت با این طرح عمرانی نیز خود می‌تواند گویای آغاز یک فاجعه زیست‌محیطی دیگر باشد.