فلج ناگهانی صورت

جام جم سرا: فلج ناگهانی اعصاب صورت با اثرات ناخوشایندی که بر کیفیت گویش و حرکات طبیعی عضلات صورت یعنی پلک، لب و گونه‌ها می‌گذارد هر بیماری را دچار وحشت و اضطراب می‌کند.

اما باید بدانید فلج ناگهانی اعصاب صورت که معمولا در یک طرف صورت اتفاق می‌افتد در بسیاری موارد، خوش‌خیم و موقتی است و ظرف چهار تا هشت هفته بهبود می‌یابد.

دکتر مسعود شیروانی، جراح و متخصص مغز و اعصاب در گفت‌وگو با جام‌جم با اشاره به این که حرکات صورت، از سوی عصبی انجام می‌شود که اگر به هر دلیلی این عصب آسیب ببیند و با توجه به میزان آسیب این حرکات دچار اختلال می‌شود، می‌گوید: فلج اعصاب صورت می‌تواند دلایل مختلفی داشته باشد که عمده‌ترین آن ویروس‌ها هستند که می‌تواند از سرماخوردگی یا بیماری‌های ویروسی دیگر ناشی شود. در چنین شرایطی فلج عصب صورت، موقتی بوده و ظرف چند هفته به طور کامل بهبود پیدا می‌کند. در واقع در چنین شرایطی ویروس طی دوره بیماری شخص به عصب صورت حمله می‌کند و منجر به تورم آن می‌شود.

عضلات صورت شامل عضلاتی می‌شود که مسئول بسته شدن چشم، پلک‌ها و حرکات لب بویژه هنگام خندیدن یا باز و بسته کردن دهان می‌شود. همچنین تغییرات عضلانی چهره ما از پیشانی تا چانه هنگامی که شاد، متعجب یا غمگین هستیم از سوی عصب هفتم مغزی کنترل می‌شود. حتی پروسه جویدن غذا و ترشح اشک نیز به نوعی تحت تاثیر این عصب صورت می‌گیرد. با این تفاسیر، فلج این عصب، تمام اعمال فوق را با اختلال مواجه می‌کند.

خطر خشکی قرنیه

بسته نشدن چشم ازجمله عوارض ناشی از فلج اعصاب صورت است که به دلیل بروز احتمالی خطر خشکی قرنیه بسیار اهمیت دارد تا جایی که دکتر شیروانی تاکید می‌کند این عارضه ثانویه از فلج عصب صورت ناشی از آن است که بیمار نمی‌تواند به طور مرتب پلک بزند و در نتیجه عمل شستشوی مرتب و مداوم قرنیه با اشک چشم در وی متوقف می‌شود و با خشک شدن قرنیه خطر عفونت و آسیب قرنیه پیش می‌آید. از سوی دیگر خطر تماس چشم با گرد و غبار و آلودگی‌های محیطی نیز افزایش پیدا می‌کند.

تومورها را نادیده نگیرید

عصب هفتم مغزی برای رسیدن به عضلات صورت از استخوان گیجگاهی و در واقع از داخل استخوان گیجگاهی و از لابه‌لای ساختمان گوش می‌گذرد.

به گفته دکتر شیروانی گاهی تومورها در داخل استخوان گوش یا قسمتی تحت عنوان زاویه مخچه‌ای ایجاد می‌شود که می‌تواند التهاب و تورم عصب صورت را به دنبال داشته و به فلج عصب صورت منجر شود. همچنین ضربه‌ها، تصادفات و سقوط از ارتفاع نیز می‌تواند شکستگی استخوان مخچه‌ای و آسیب عصب صورت را به دنبال داشته باشد.

وقتی پای سکته مغزی به میان می‌آید

فراموش نکنید فلج عصب صورت همیشه ناشی از سکته مغزی نیست بلکه زمانی می‌توان این عارضه را ناشی از سکته مغزی دانست که بیمار، علائم مغزی دیگری نیز داشته باشد.دکتر شیروانی در این باره می‌گوید: سکته مغزی باعث می‌شود عصب یک طرف صورت فلج شده و عضلات آن طرف با انحراف و مشکل حرکتی روبه‌رو شود، اما نکته مهم اینجاست که بر اثر سکته مغزی، پلک چشم بسته نمی‌شود و این عارضه ثانویه ناشی از مواردی است که ویروس‌ها یا تومورها عامل بروز فلج صورت هستند.

درمان نسبی و مطلق

به گفته دکتر شیروانی اگر سکته مغزی و ویروس عامل فلج عصب صورت باشد، با گذشت زمان و با بهره گیری از درمان دارویی و فیزیوتراپی، درمان بیمار به طور کامل ممکن است. ولی کسانی که بر اثر تومور و ضربه دچار فلج عصب صورت شده‌اند، با توجه به آن که سطح آسیب‌دیدگی عصب در آنها چه اندازه باشد شانس بهبود و ترمیم عوارض ناشی از آسیب‌دیدگی را خواهند داشت. این متخصص مغز و اعصاب تاکید می‌کند: اگر از طریق معاینات کلینیکی و نوار عصبی صورت مشخص شود عصب صورت به طور کامل آسیب‌دیده است، جراحی برای پیوند عصب به عنوان تنها روش درمانی موثر توصیه می‌شود. این نوع پیوندها معمولا 60 تا 70 درصد بهبود بیمار را به دنبال خواهد داشت. به علاوه امروزه با پیشرفت تکنیک‌های نوین جراحی با همکاری یک تیم پزشکی متشکل از جراحان پلاستیک و گوش و حلق و بینی می‌توان به درمان موثر این مشکل دست یافت.

پونه شیرازی / گروه سلامت