برنج کاری در استانی که آب ندارد

سد درودزن یکی از منابع اصلی تامین کننده آب شرب شیراز، کشاورزی اراضی پایین دست و حتی دریاچه بختگان به شمار می رود.

مسئولان امر همواره اعتقاد دارند که سد درودزن برای آبیاری 40 تا 50 هزار هکتار از اراضی کشاورزی پایین دست در نظر گرفته شده، رقمی که اکنون به بیش از 130 هزار هکتار رسیده و در عین حال باید از آب این سد برای مصرف شرب و حقابه تالاب بختگان نیز اختصاص یابد.

این روزها با خشکسالی​های متمادی وضعیت آب این سد نیز رو به بحران گذاشته است و متولیان امر اعتقاد دارند با کاهش چشمگیری که آب سد دارد، اگر آب کشاورزی و شرب مدیریت نشود، شیراز در این بخش با چالش و بحران جدی برای ایام تابستان رو به رو خواهد شد.

چالشی که منجر به سبز شدن آب سد و مرگ ماهی های آن خواهد شد.

رییس گروه محیط زیست آب منطقه ای استان فارس در خصوص بحران آب و چالش​های آبی در تابستان امسال در شیراز گفت: در سال گذشته میزان بارندگی از حد متوسط پایین تر بوده به همین دلیل خشکسالی طی شش سال آینده نیز تداوم دارد.

احمدرضایی عیسایی با اشاره به وضعیت سد درودزن، افزود: در حال حاضر این سد حدود 500 میلیون مترمکعب آب دارد در صورتی که ظرفیت آن از یک میلیارد متر مکعب بیشتر است.

وی ادامه داد: از این 500 میلیون مترمکعب، معادل 200 میلیون متر مکعب باید طی یک ماه آینده برای کشاورزی پایین دست دریاچه سد درودزن رها شود و فقط 300 میلیون متر مکعب برای پایداری آن باقی می ماند.

عیسایی با اشاره به اینکه این 300 میلیون متر مکعب حجم مرده دریاچه سد است، گفت: دریاچه سد درودزن برای خودپالایی به این میزان آب نیاز دارد به این شیوه که اگر اکسیژن محلول آب زیاد شود و حجم آب کم باشد، خودپالایشی صورت نگرفته و این امر منجر به تغییر طعم و بوی آب می شود.

وی با اشاره به اینکه به محض گرم شدن هوا دبی آب رودخانه «کر» به عنوان منبع ورودی آب به سد به حداقل می رسد، افزود: این موضوع باعث می شود که خودپالایی انجام نشود و تغذیه گرایی در دریاچه رشد و جلبک​ها به وجود آیند.

حوزه کشاورزی تغییر الگوی کشت دهد

عیسایی با اشاره به اینکه این مشکل، سبز شدن دریاچه را به همراه دارد، گفت: برای جلوگیری از بحران در دریاچه سد باید دستگاه های ذیربط در حوزه کشاورزی با تغییر الگوی کشت و ایجاد و ارتقای آبیاری نوین، مصرف آب را به حداقل رسانده تا برای تامین آب شرب مردم با مشکل مواجه نشویم.

وی با اشاره به اینکه باید هر سال 10 الی 20 درصد از مصرف آب در حوزه کشاورزی کاسته شود، افزود: باید حجم ذخیره آب بیشتر از مصرف باشد و با توجه به خط دوم انتقال آب درودزن به شیراز باید آب در پشت سد به میزان قابل توجه ای ذخیره باشد.

رییس گروه محیط زیست آب منطقه ای استان فارس با اشاره به اینکه با راه اندازی این خط 45 درصد از آب شرب شیراز از این سد تامین می شود، افزود: اگر میزان مصرف بیشتر از حجم ذخیره شده آب باشد تغییرات کیفی آب شرب پدید آمده و کیفیت آن نامناسب خواهد شد.

عیسایی با اشاره به اینکه از طریق سد درودزن آب شرب دو الی سه میلیون نفر در شیراز تامین می شود، افزود: اگر در مصرف آب در حوزه کشاورزی تغییراتی حاصل نشود و آب در حوزه بالادست به میزان زیادی مصرف شود با چالش آبی رو به رو خواهیم بود.

وی خواستار توسعه صنعت در اطراف سد درودزن شد و گفت: مدیریت بحران باید این موضوع را پیگیری کند البته دفتر حفاظت محیط زیست آب منطقه ای طی مدت اخیر اجازه رشد کشاورزی در بالادست را نداده است.

این مسئول با اشاره به اینکه رشد کشاورزی، از دست دادن آب شرب یک کلانشهر را به همراه دارد، افزود: در این خصوص باید بخشنامه ای ابلاغ و ممنوعیت رشد کشاورزی در بالادست و سرحوزه سد ممنوع شود.

عیسایی با اشاره به تبخیر آب در این فصل، گفت: از هم اکنون تبخیر آب به حداکثر می رسد در حالیکه ورودی آب از رودخانه کر به سد به حداقل رسیده و این امر افزایش بین نیترات و فسفات یا به گونه ای تغذیه گرایی اتفاق می افتد.

برنج کاری در استان بیابانی

وی با اشاره به اینکه این روند تغذیه گرایی ممکن است به سبز شدن دریاچه سد بیانجامد، افزود: این پدیده ممکن است باعث تکرار واقعه تلف شدن دو میلیون ماهی در سد فشافویه تهران برای درودزن نیز شود.

چندی پیش در سد فشافویه تهران به دلیل تراکم بالای ماهی ها و کمبود آب سد حدود دو میلیون ماهی تلف شدند.

رییس گروه محیط زیست آب منطقه ای استان فارس افزود: این پدیده زمانی اتفاق می افتد که تراکم زیاد شود و اکسیژن محلول آب به شکل بسیار زیادی استفاده شود و در کمتر از چند دقیقه این مرگ گسترده ماهی ها روی دهد.

عیسایی با اشاره به اینکه شیلات یک میلیون بچه ماهی و ماهی را پشت سد رها کرده، گفت: این در حالیست که قبل از رها سازی مطالعاتی روی این موضوع صورت نگرفته است.

وی افزود: طی شش الی هفت سال گذشته هیچ زمانی حجم آب دریاچه سد به یک میلیارد متر مکعب نرسیده است.

رییس گروه محیط زیست آب منطقه ای استان فارس گفت: مردم نیز باید از مصرف بی رویه آب خودداری کنند و مصرف آب به صورت دقیق مدیریت شده باشد.

وی همچنین با انتقاد از برنج کاری در استان گفت: در کجا شاهد هستیم در یک استان بیابانی و نیمه خشک برنج کاری صورت می گیرد.

این مسئول تاکید کرد: در حال حاضر در بسیاری از دشت​های استان ترک خوردگی و نشست مشاهده شده که این موضوع نابودی سفره های آب زیرزمینی را نیز به همراه دارد.

خطر کمبود آب در سد درودزن و سایر منابع آبی استان باید به صورت جدی مورد توجه مسئولان امر قرار گیرد، کشاورزی در استان فارس که به شکل بی رویه ای ادامه یافته با ادامه این روند منابع آبی استان را به نابودی خواهد کشاند و در این خصوص باید متولیان امر دقت جدی در رابطه با مصرف آب در شیراز و استان فارس داشته باشند.(مهر)