درمان چاقی: از لاپاراسکوپی تا لوله‌گذاری معده

جام جم سرا:
دکتر سید مجید سادات منصوری اظهارداشت: در زمینه‌ جراحی‌های لاپاراسکوپی باید گفت همه‌ اعمال جراحی‌ را می‌شود با استفاده از دوربین و ایجاد برشهای کوچک در بدن انجام داد به این صورت که وسایل ظریفی بدون اینکه شکم شکافته شود از طریق سوراخهای 5 یا 10 میلیمتری وارد حفره شکمی می شود و عمل جراحی در نهایت ظرافت و دقت انجام می گردد.
این فلوشیپ جراحی چاقی، جراحی های چاقی را شامل روشهایی نظیر حلقه گذاری معده، جراحی اسلیو به معنای آستینی کردن یا لوله‌ای کردن معده، جراحی بای پس معده و نهایتا تلفیق جراحی اسلیو و سوئیج اثنی عشر عنوان کرد و افزود: البته این جراحی ها در شرایط خاص و برای افراد خاصی انجام می شود.
به نقل از مهر، سادات منصوری ادامه داد: عمل جراحی حلقه گذاری یا بندینگ معده نسبت به گذشته بسیار کاهش پیدا کرده و بیشتر در کشورهای آمریکایی از این روش استفاده می‌شود که آن هم تحت تاثیر کمپانی‌های سازنده‌ حلقه است. در حال حاضر حلقه جای خود را به روشهای نوینی داده که عوارض کمتری دارد و خیلی راحت‌تر هم توسط بیمار تحمل می شود.
بر اساس گزارش جراحان ایران، این جراح عمومی در مورد اینکه چه افرادی باید تحت عمل جراحی چاقی قرار بگیرند، گفت: افرادی که چاق مفرط هستند باید دارای شاخصی باشند که نسبت وزن به مجذور قد آنهاست و به آن "BMI" یعنی شاخص توده‌ بدن گفته می‌شود. عددی که حاصل می‌شود اگر بین 20 تا 25 باشد نرمال است. اگر بین 25 تا 30 باشد یعنی فرد اضافه وزن دارد، بین 30 تا 35، چاق محسوب می‌شود و بالای 35 چاق مرضی به حساب می‌آید. اگر این عدد بالای 40 باشد، چاق مرضی است که باید برای درمان حتما عمل شود و با رژیم و دارو و... ، چاقی فرد بهبود نمی یابد. BMI کسی که بالای 50 باشد از چاقی سوپر و خیلی شدید رنج می برد و معنای آن این است که این فرد حتما باید عمل شود.
وی افزود: افراد با BMI بالای 35 در شرایطی عمل می شوند که عارضه‌ای از چاقی را داشته باشند. به عبارت دیگر افرادی که چاق می‌شوند ممکن است به عوارضی نظیر فشارخون بالا و افزایش چربی خون، دیابت یا افزایش قندخون، بالا رفتن اسید اوریک، آرتروزو تخریب مفاصل، تنگی نفس در زمان فعالیتهای عادی و... مبتلا شوند. همچنین افراد چاق ممکن است نتوانند ادرارشان را به خوبی کنترل کنند یا مشکلات بازگشت محتویات معده به مری داشته باشند و برخی از خانمهای چاق ممکن است دچار عقیمی یا ناباروری شوند و یا تنبلی تخمدانها را داشته باشند و در برخی موارد حاملگی‌ منجر به سقط پیدا کنند. اینها همه بخشی از عوارض چاقی است که در مورد آن اشاره کردیم. اما کسی که BMI او 40 است، حتی اگر هیچ عارضه‌‌ی چاقی هم نداشته باشد می‌بایست تحت عمل جراحی چاقی قرار بگیرد.

وی گفت: کسانی کاندید عمل جراحی قرار می‌گیرند که حداقل یک بار سابقه‌ رژیم درمانی را داشته باشند که یا ناموفق بوده و یا موفق بوده و دوباره به چاقی خود برگشته اند. افرادی که در خانواده‌ خود دارای ژن چاقی هستند نیز باید مورد توجه قرار بگیرند که در صورت عدم پاسخ به روشهای کاهنده وزن، می توانند کاندید عمل جراحی باشند.

سادات منصوری اضافه کرد: برای کسانی که قرار است مورد عمل جراحی چاقی قرار بگیرند علاوه بر آزمایش‌های روتین، باید یک سری آزمایشهای هورمونی درخواست شود تا از نظر غدد و متابولیسم چک شوند. معده‌ این افراد از طریق آندوسکوپی مورد بررسی قرار می‌گیرد که قبل از عمل مشکلی نداشته باشد. سونوگرافی از آنها به عمل می‌آید که اگر دارای سنگ کیسه‌ صفرا بودند همزمان کیسه‌ صفرای آنها هم مورد عمل جراحی قرار گیرد. همچنین تخمدانهای این افراد طی همین سونوگرافی مورد بررسی قرار می گیرد تا اگر عملکرد مناسبی نداشته باشد مورد ارزیابی مجدد پس از عمل قرار گیرد و بازگشت آن به وضع نرمال تایید گردد. کبد افراد مورد بررسی قرار می‌گیرد که گاهی ممکن است کبد چرب داشته باشند. پس از عمل میزان رسوب چربی در آن پایین خواهد آمد. افراد از نظر مسائل قلبی و ریوی هم مورد بررسی قرار می‌گیرند تا برای عمل آماده شوند.
وی در توضیح اینکه چه افرادی چاق هستند بیان داشت : به طور کلی افراد چاق دو دسته هستند؛ افرادی که پرخوری می‌کنند و دیر سیر می‌شوند. این افراد به دفعات می‌خورند و با حجم زیاد به این دلیل که فعالیت هورمون معده‌ آنها زیاد است. در عمل اسلیو این قسمت از معده برداشته می‌شود و فرد دیگر اشتها به خوردن غذا ندارد؛ ممکن است احساس گرسنگی داشته باشد اما ولعی که پیش از عمل برای خوردن غذا داشت از بین می‌رود. این افراد بخوبی به عمل اسلیو جواب میدهند. اگرچه ممکنست درموارد خاصی بسته به روحیات وشخصیت فرد، عمل حلقه یا بندینگ معده مفید باشد اما چون اقدامی موقت وروشی بسیار محدود کننده است لذا برای همه افراد توصیه نمی شود.

سادات منصوری ادامه داد: دسته‌ دوم افرادی هستند که بیشتر شیرینی‌ می‌خورند. این افراد به بستنی علاقه‌ زیادی دارند. آجیل و تنقلات جزء ثابت برنامه‌ غذایی این افراد است و این در حالی است که یک کاسه‌ ماست‌خوری تخمه‌ یا آجیل به اندازه‌ یک پرس چلوکباب کالری ایجاد می کند بنابراین این افراد ورودی کالری شان زیاد است حتی اگر غذایشان حجمی هم نداشته باشد. برای این افراد و کسانیکه بطور ژنتیکی چاق هستند و به رژیم درمانی پاسخ مناسب نمی دهند، عمل بای پاس معده یا مینی بای پاس بسیار سودمند خواهد بود.

وی در پاسخ به اینکه کدام اعمال جراحی برای فرد چاق مناسب است، بیان داشت: افراد بسته به اینکه در کدام یک از این گروهها جای گرفته باشند نوع عملشان هم متفاوت است. عمل اسلیو برای افرادی که در گروه اول قرار می‌گیرند که شامل افراد پرخور می‌شود بسیار مناسب است. افرادی از این گروه که سنشان کم است یا شرایطشان ایجاب کند ممکن است از حلقه هم برای آنها استفاده شود. این عمل باعث می‌شود ورودی غذا کم شود و زمانی که محدودیت حجم غذا برای معده در نظر گرفته می شود فرد به تدریج لاغر خواهد شد. اگر فرد بتواند با حلقه کنار بیاید عمل بندینگ عمل نسبتاً خوبی است و قابل برگشت است. اما اگر نتواند با حلقه کنار بیاید و احتمال این برود که چاقی او مداوا نگردد باید از عمل اسلیو استفاده کرد و این افراد چندین سال لاغر می‌مانند مگر این‌که شیرینی خوری کنند یا انگیزه‌هایشان را درمراعات دستورات غذایی وورزس کردن از دست بدهند.

سادات منصوری گفت: برای افرادی که شیرینی‌جات زیاد می‌خورند عمل بای پس بهتر جواب می‌دهد به این دلیل که با این عمل، زمانی که افراد شیرینی‌جات می‌خورند قندشان پایین می‌آید و ترجیح میدهند که مواد کم کربوهیدرات مصرف کنند. افرادی که BMI آنها بالای 50 باشد مورد عمل جراحی تلفیقی قرار می‌گیرند زیرا هم باید عمل محدودیت ورود غذا و هم اختلال در جذب را برایشان ایجاد کرد و گرنه پاسخ مناسبی به روش درمانی دیگر نخواهند داد. این عمل شامل تلفیق اسلیو وبای پاس اثنی عشر یا سوئیچ اثنی عشر زر یک زمان و یا در دو زمان بافاصله 6 ماه تا یک سال است.
این متخصص جراحی عمومی افزود: باید این نکته را یادآوری نمود که زمان کامل برای کاهش وزن کوتاه نیست و مدت حدود یک سال و نیم طول می‌کشد تا تغییر وزن بیمار به حد مورد نظر ایجاد شود و او به انتظاری که از خود دارد آگاه باشد و از خود توقع بیش از حد نداشته باشد.
وی در مورد عوارض جراحی چاقی نیز گفت: بالطبع هر عمل جراحی عوارض خاص خودش را دارد که در این مورد نیز حتما فرد باید از نوع عوارض و روش درمانی آن مطلع باشد. بیمار باید از مدت زمان بستری و دوره نقاهت بعد از عمل آگاهی کامل داشته باشد و در صورت لزوم تکنیک عمل و محدودیتهایی که بعداً پیدا می کند را به خوبی بداند.