خودسوزی باتلاق روستای رومورز

خشکسالی و ادامه این پدیده در جنوب استان کرمان مظاهر مختلفی را به همراه داشته است که می توان به شکاف های چندین کیلومتری در شهرستان عنبرآباد اشاره کرد که به همراه نشست زمین موجب بروز خسارت به منازل مسکونی نیز شده است این پدیده هر ساله در برخی از دشت های عنبرآباد روی می دهد و گاه شکاف هایی با طول چند کیلومتر و عمق چندین متر ایجاد می کند کارشناسان زمین شناسی دلیل بروز این پدیده را برداشت بی رویه آب از منابع زیر زمینی توسط بهره برداران و فرو نشست زمین می دانند.

اما این تنها پدیده ای نیست که جنوب کرمان به دلیل خشکسالی و بی آبی های چندین ساله تجربه کرده است.

بی آبی در کرمان در حالی ادامه دارد که میزان بارندگی در کرمان امسال نسبت به سال قبل 70 درصد کاهش یافته است و کم باران ترین شهرستانهای استان نیز در جنوب کرمان واقع شده اند.

طی روزهای اخیر اما مردم جنوب استان کرمان خبرهای عجیبی از یکی از باتلاق های شهرستان جیرفت در روستای رومورز شنیده اند.

خارج شدن دود هیچ ارتباطی به فعال شدن گسل ها ندارد

ساکنان این روستا طی روزهای گذشته شاهد بروز پدیده ای هستند که به دلیل همزمان شدنش با روز پنجم دی ماه و وجود گسل های متعدد در استان کرمان با نگرانی روزگار بگذارنند.

بروز زمین لرزه های متعدد و با تلفات بالا مردم استان کرمان را نسبت به بروز زمین لرزه و هر گونه تحول زمین شناسی بسیار حساس کرده است اما ساکنان روستای رومورز اخیرا با دیدن خارج شدن دود و آثار آتش از بستر باتلاقی که در مجاورت رودخانه ای به همین نام قرار دارد دچار ترس از احتمال بروز زمین لرزه شده اند، غافل از اینکه بروز این پدیده هیچ ارتباطی با گسل و زمین لرزه ندارد و تنها دلیل بروز این مسئله خشکسالی، و خودسوزی ذخیره کربنی اعماق باتلاق است.

اهالی روستای رومورز پس از خشک شدن رودخانه و باتلاق مجاور این روستا اخیرا شاهد نشست زمین بروز شکاف در بستر باتلاق خشک شده، نرم شدن زمین و در نهایت خارج شدن دود از اعماق زمین هستند.

برخی از روستائیان از مشاهده آتش در اعماق شکاف ها خبر می دهند و می گویند اگر ماده ای اشتعالزا در مجاورت دهانه شکاف ها بگیرند در زمان کوتاهی آتش می گیرد.

افزایش درجه حرارت زمین و خمیری شدن باتلاق خشک شده

در صورت قدم گذاشتن در بستر باتلاق قدیمی منطقه به دلیل خمیری شدن خاک اطراف امکان فرو رفت در باتلاق وجود دارد و درجه حرارت زمین در این منطقه به شدت افزایش یافته است.

یکی از اهالی این روستا می گوید: قبل از خشکسالی و خشک شدن کامل باتلاق و رودخانه چنین پدیده ای در منطقه دیده نشده بود.

محمد قربانی افزود: پس از خشک شدن منطقه شکاف هایی در منطقه ای که قبلا محلی ها به آن «بک» می گویند ایجاد شده است این منطقه قبلا باتلاقی بوده است و به همین دلیل هم این نام بر باتلاق گذاشته شده است.زمین به شدت نرم شده و در صورت اینکه کسی در قسمت پا بگذارد فرو می رود.

زهرا سالاری دیگر ساکن این منطقه می گوید: رنگ زمین پس از گرم شدن منطقه تغییر کرده است و دائما از زمین دود خارج می شود.

وی خواستار حضور کارشناسان و توجیه اهالی شد و گفت: رنگ زمین تیره شده است و به خصوص از ساعت شش تا هفت صبح به شدت بخار از این شکاف ها خارج می شود و به همین دلیل در ساعات ابتدایی روز مه شدید منطقه را در بر می گیرد.

سالاری افزود: در 100 متری این منطقه منازل مسکونی مردم قرار دارد و نگران این مسئله هستیم که در صورت تشدید این پدیده به خانه های ساکنان نیز صدمه وارد شود. دمای هوا در منطقه به حدی است که ریشه گیاهان می سوزد و مردم سعی می کنند از این منطقه دوری کنند.

سرپرست فرماندار جیرفت نیز با تائید این مسئله گفت: گرم شدن زمین و خروج دود از شکاف به وسیله مردم محلی گزارش شده است.

«امینی روش» با اشاره به بررسی این مسئله توسط کارشناسان محلی اظهار کرد: به زودی نتایج بررسی ها اعلام می شود.مراتب به مسئولان استانی نیز اطلاع داده شده است و در حال پیگیری این مسئله هستیم.

اما در واقع این پدیده مسئله ای هر چند کم سابقه است اما پیش از این در تالاب پریشان استان فارس نیز روی داده است.این مسئله هیچ گونه ارتباطی با گسل، منطقه آتش فشانی و زمین لرزه ندارد در واقع پدیده روی داده در روستای جنوب استان کرمان خودسوزی زمین است که در مناطق باتلاقی که دچار خشکسالی شده اند روی می دهد.

زمین که دارای ذخایر فراوان کربنی در طول سال ها شده است به دلیل خشکسالی و خشکیده شدن باتلاق و گرم شدن زمین دچار خودسوزی می شود.در واقع اعماق زمین دچار خود سوزی شدید می شود هر چند این مسئله خطر زمین لرزه را از بین می برد اما در این پدیده اعماق زمین که دارای ذخایر قابل توجه کربنی است آتش می گیرد و می تواند برای ساکنان اطراف خطر زا باشد و از این مناطق باید به صورت جدی دوری کرد.

ذخایر کربنی در حال سوختن است

اکبر محمدی، یک کارشناس محیط زیست در خصوص این پدیده می گوید: این مسئله بر اثر آتش گرفتن لایه های کربنی و مواد آلی روی می دهد که طی سال ها در بستر باتلاق ها تجمع یافته است.

وی تصریح کرد: این مسئله در جهان و حتی ایران پدیده ای منحصر به فرد نیست و در واقع به این مناطق، تالاب های دودزا گفته می شود تا کنون در ایران این مسئله در دریاچه پریشان پس از آنکه دچار خشکسالی و خشکیدگی شد مشاهده شده و همچنین شواهدی نیز در تالاب «کانی برزان» آذربایجان نیز دیده شده است، تالاب «خان‌میرزا» در استان چهارمحال و بختیاری نیز همین پدیده را تجربه کرده است که در تمام مواد بر اثر خشک شدن بستر تالابهای پدیده خودسوزی روی داده است.

باتلاق باید مرطوب نگاه داشته شود

کارشناس محیط زیست افزود: این تالاب ها باید به صورت مداوم مرطوب نگاه داشته شوند و وارد کردن آب به این تالاب ها برای جلوگیری از آتش گرفتن ذخایر کربنی ضروری است.این تالاب های دودزا در واقع به صورت احتراق کامل و ناقص می سوزد و در صورت احتراق ناقص دود می کنند.

محمدی اظهار کرد: در تالاب پریشان پس از بروز این مسئله کانال هایی به صورت زهکشی شد و سعی شد رطوبت لازم به تالاب منتقل شود.این مسئله تنها یک راه حل مقطعی است و اقدام اصلی تامین آب این تالاب های و باتلاق ها است که اصلی ترین راه برای جلوگیری از آتش سوزی است.

طبق تحقیقات محققان در خصوص این پدیده تالاب ها و باتلاق های فعال همانند پریشان، تالاب آذربایجان و تالاب چهارمحال و بختیاری و هم اکنون باتلاق روستای رومورز پس از خشک شدن دچار آتش سوزی در لایه های پائینی زمین می شود.

در واقع کربن و مواد آلی انباشته شده دچار احتراق می شود و به خصوص زغالسنگ نارس انباشته در لایه های پائینی زمین که رطوبت خود را از دست داده است می سوزد.تامین رطوبت لازم باتلاق ها و تالاب های دارای کربن و مواد آلی تنها راه جلوگیری از آتش سوزی است.

در مورد گزینه باتلاق روستای رومورز نیز تامین آب مورد نیاز برای مربوط نگاه داشتن باتلاق ضروری است و باید هر چه زودتر برای جلوگیری از ادامه اتش سوزی لایه های زیرین باتلاق اقدامات لازم برای کنترل این پدیده انجام شود.(مهر)