شکاف در اردوگاه دشمنان سوریه

در گذشته ائتلافی از غربی‌ها، کشورهای مرتجع عربی بویژه عربستان و قطر در کنار ترکیه و رژیم صهیونیستی با بهره‌گیری از گروه‌های تروریستی بویژه القاعده طرح نابود‌سازی سوریه را در دستور کار قرار دادند. اکنون پس از نزدیک به سه سال و اجرای طرح‌های مختلف آنچه در کارنامه این بازیگران مشاهده می‌شود، تنش‌های درونی و اختلافاتی است که برای تقسیم غنایم و نیز مقصر جلوه دادن دیگران به عنوان عامل شکست در سوریه است.

اول این که دشمنان سوریه در باب یافتن مقصر برای ناکامی در سوریه رقابتی سنگین را آغاز کرده‌اند. ترکیه همراهی نکردن کشورهای عربی و غربی در حمایت از گروه‌های شبه‌نظامی را عامل شکست معرفی می‌کند. کشورهای عربی بویژه عربستان در کنار سازشکاری غرب با روسیه، ضعف و ناتوانی ترکیه و رویکردهای کاسبکارانه گروه‌های شبه‌نظامی را زمینه‌ساز ناکامی در سوریه می‌داند. صهیونیست‌ها نیز بر این ادعایند که اجرا نشدن طرح‌های آنها از سوی اعراب و غرب موجب ناکامی در سوریه شده است. نکته قابل توجه آن‌که گروه‌های شبه‌نظامی نیز ادعا دارند که ائتلاف‌های سیاسی با رویکرد به سیاسی‌کاری و وارد نشدن به جنگ زمینه‌ساز شکست بوده‌اند. بسیاری از این گروه‌ها از جمله داعش، النصره و ارتش آزاد از درون نیز با اختلاف همراه هستند و هر کدام دیگری راعامل ناتوانی در مقابله با ارتش سوریه معرفی می‌کند.

مجموع رفتارهای دشمنان سوریه نشان می‌دهد که اولویت آنها دیگر جنگ با سوریه و مقابله با مقاومت نیست؛ بلکه آنها به دنبال آنند که مقصری را برای ناکامی در سوریه بیابند. این امر چنان بوده است که حتی رسانه‌های غربی در فضای رسانه‌ای تلاش کردند تا گروهی را پیروی دموکراسی و گفت‌وگو برای مذاکرات ژنو 3 معرفی کنند و کشوری مانند عربستان راعامل اصلی بحران سوریه و حتی عدم رویکرد به ژنو 3 معرفی کنند.

دوم این‌که محور دیگر در قبال دشمنان سوریه را اختلافات شدید میان آنها برای کسب منافع بیشتر تشکیل می‌دهد. ترکیه با کشورهای عربی در با مساله مصر و سرنگونی اخوان‌المسلمین درگیر است که دامنه آن حتی بر روابط مصر و ترکیه نیز رسیده است؛ به گونه‌ای که روابط طرفین در هاله‌ای از ابهام قرار گرفته است. ترکیه کشورهای عربی را به دخالت در کشورهایی نظیر مصر، تونس و لیبی برای سرنگونی اخوان که نزدیکی بسیاری با دولتمردان ترکیه دارند، متهم می‌سازد. در حالی که کشورهای عربی نیز تاکید دارند ترکیه با بهره‌گیری از اخوان به دنبال سلطه بر منطقه است که با منافع آنها همخوانی ندارد.

البته اختلافات صرفا میان اعراب و ترکیه نیست؛ بلکه کشورهای عربی بویژه عربستان با غرب نیز درگیر هستند. عربستان تاکید دارند که مصالحه غرب با روسیه برای سوریه و عدم اقدام نظامی آنها برای سرنگونی نظام اسد، لطمات بسیاری بر منافع این کشور وارد ساخته است. بسیاری تاکید دارند که عربستان و غرب در تنشی پنهان و آشکار به سر می‌برند که دامنه آن دیگر تحولات منطقه را نیز دربرگرفته است، چنان‌که چندی پیش جان‌کری، وزیر امور خارجه آمریکا برای کاهش تنش‌ها راهی ریاض شد، در حالی که شبکه المنار اعلام کرد کری در دیدار با مقامات عربستان خواستار برکناری بندر سلطان، رئیس دستگاه اطلاعات و امنیت عربستان از تحولات سوریه شده است.

تنش عربستان و صهیونیست‌ها با غرب به دلیل عدم اقدام نظامی علیه دمشق و تن دادن به رویکرد سیاسی، بعد دیگر اختلافات دشمنان سوریه را تشکیل می‌دهد. نکته قابل توجه آن‌که منابع خبری از تنش در میان دشمنان عربی سوریه خبر داده‌اند چنان‌که از یک سو مصر به نوعی خود را از دیگر کشورها از جمله قطر و عربستان جدا کرده و به رویکرد سیاسی تمایل دارد، در حالی که قطر و عربستان برای مسائل منطقه‌ای با تنش‌های جدیدی مواجه شده‌اند که بر عملکرد آنها در سوریه تاثیرگذار بوده است. در همین حال گروه‌های شبه‌نظامی با جریان‌های سیاسی نیز دچار اختلاف‌های شدیدی شده‌اند، چنان‌که سیاسیون به ریاست الجربا، شبه‌نظامیان را عامل به انزوا‌رفتن خود می‌دانند و شبه‌نظامیان نیز از مصالحه سیاسیون ابراز نارضایتی کرده‌اند.

نمود این اختلاف‌ها را می‌توان در نشست‌هایی که تا آستانه درگیری پیش رفتـــــه است نیز مشاهـــده کرد. به هرحال روند تحولات نشانگر عمق شکاف میان دشمنان سوریه است، در حالی که در مقابل همچنان دشمن از سه اصل اتحاد میان مردم و ارتش با نظام سوریه در کنار حمایت‌های مقاومتی منطقه و روسیه از دمشق برخوردار است که نتیجه آن پیروزی‌های گسترده سوریه در عرصه سیاسی و نظامی است، چنان‌که اسد از پایان بحران سوریه در شش ماه خبر داده است.

قاسم غفوری / جام‌جم