رویکرد کاپیتولاسیونی با ایران جواب نمی‌دهد

روزنامه واشنگتن پست در گزارشی به مقایسه تاریخی دو اختلاف میان اسرائیل و آمریکا درباره عربستان در دهه 1980 و ایران در زمان کنونی پرداخته است.

واشنگتن پست در گزارش خود می‌نویسد: سه دهه پیش کنگره آمریکا در زمینه سیاست‌های خاورمیانه‌ای واشنگتن، بین دیدگاه «رونالد ریگان» رئیس جمهور آمریکا و «مناخیم بگین» نخست وزیر اسرائیل مانده بود و اکنون مذاکرات هسته‌ای ایران همان شرایط را این بار میان اوباما و نتانیاهو تکرار کرده است.

علیرغم مخالفت دولت اوباما، بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل به دنبال تصویب دور جدید تحریم‌ها علیه ایران در کنگره برای کسب امتیازات بیشتر در مذاکرات هسته‌ای است.

نتانیاهو روز یکشنبه گفت: «ایران تحت فشار اقتصادی است و این فشار و افزایش فشارها منجر به یک نتیجه دیپلماتیک بهتر برای پایان دادن به موضوع هسته‌ای ایران خواهد شد».

اوباما اما مخالف است. او معتقد است که تصویب تحریم‌های جدید در کنگره روند مذاکرات را تخریب می‌کند و رهبر عالی ایران را ممکن است به این نتیجه برساند که تندروهای آمریکا به دنبال تغییر رژیم ایران هستند. در این صورت بهترین گزینه برای تهران رها کردن میز مذاکرات و پیشبرد برنامه هسته ای این کشور خواهد بود که ممکن است با واکنش نظامی اسرائیل یا آمریکا روبرو شود.  

واشنگتن پست در ادامه نوشت: جنگ میان ریگان و بگین در سال 1981 برای تصویب طرح فروش سیستم نظارتی و راداری هشدار سریع هوابرد به عربستان(AWAC) بود. نخست وزیر وقت اسرائیل تلاش می‌کرد جلوی فروش این سیستم را بگیرد اما در نهایت ریگان برنده شد و طرح فروش AWAC به عربستان عملی شد.

عربستان اکنون یکی از متحدان دوفاکتوی اسرائیل علیه ایران است اما در آن زمان دشمن هم بودند.

براساس این گزارش، مذاکرات هسته ای ایران چهارشنبه هفته جاری در ژنو دوباره از سر گرفته می‌شود. مساله اصلی در این مذاکرات اصرار ایران برای به رسمیت شناخته شدن حق این کشور در غنی سازی اورانیوم برای مقاصد صلح آمیز تحت معاهده ان پی تی است اما آمریکا تاکید می‌کند که هیچ حقی تحت معاهده ان پی تی وجود ندارد. با این حال مذاکره کنندگان با زبان دیپلماتیک به ایران اطمینان داده‌اند که در صورت یک توافق جامع و فریز شدن برنامه هسته ای، ایران می‌تواند به صورت محدود غنی سازی داشته باشد.

معمولا زبان دیپلمات‌ها به گونه‌ای است که درباره موضوعات اینچنینی با ابهام سخن می‌گویند اما درباره فعالیت‌های غنی سازی ایران موضوع کمی فرق می‌کند. آمریکا تحت فشارهای موجود خواستار عبارات و زبانی مشخص، واضح و بدون ابهام است.

واشنگتن پست در ادامه می‌نویسد: مذاکره کنندگان آمریکایی معتقدند که تاریخ نشان داده رویکرد کاپیتولاسیونی با ایران جواب نمی‌دهد. در سال 2003 وقتی حسن روحانی مذاکره کننده هسته ای کشورش بود ایران در ازای محدود کردن برنامه هسته ای خود پیشنهاداتی به غرب ارائه کرد. در آن زمان ایران حدود 164 سانتریفیوژ داشت. آمریکا و اسرائیل توافق را رد کردند و تصمیم گرفتند رویکرد سختگیرانه تری علیه تهران اعمال کنند. امروز ایران 19 هزار سانتریفیوژ دارد.

در حال حاضر مقامات آمریکایی می‌ترسند که همان پروسه دوباره تکرار شود اما همزمان نتانیاهو فشار می‌آورد که بهترین توافق، توافقی است که برنامه هسته‌ای ایران را بتواند فریز کند.

نکته جالب این است که بازیگر کلیدی منازعه سال 1981 میان ریگان و بگین یک شاهزاده سعودی به نام «بندر بن سلطان» بود که اکنون رئیس دستگاه اطلاعاتی عربستان است. رفتارهای نامنظم و بی هدف بندر طی ماه‌های اخیر خشم مقامات آمریکایی را برانگیخته است و این رفتارها موجب اتخاذ رویکردهای جدیدی توسط آمریکا با کشورهایی مثل مصر و سوریه شده است و تدابیر و دسیسه‌های بندر ناکام مانده است. (فارس)