طرح بیمه بیکاری؛ منتظر تصمیم مجمع تشخیص

طرح بیمه بیکاری و حمایت از بیکاران متقاضی کار با وجود این‌که سه بار بین مجلس و شورای نگهبان رفت و آمد داشته، اما در نهایت باز هم وقتی مجلس و شورای نگهبان بر سر مغایرت این طرح با اصل 75 قانون اساسی (تعیین نشدن بار مالی) با یکدیگر به توافق نرسیدند قرار شد مجمع تشخیص مصلحت نظام در این زمینه میانجیگری کند تا شاید تکلیف این طرح برای همیشه روشن شود.

مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی می‌گوید: این طرح به دلیل تعیین نشدن بار مالی به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارسال شده و ‌اکنون در کمیسیون مربوط مجمع است.

در خوشبینانه‌ترین حالت اجرای طرح بیمه بیکاری و حمایت از بیکاران متقاضی کار حدود 7000 میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد که اگر برای تامین این بودجه فکری نشود، نمی‌توان به اجرای این طرح امیدوار بود.

سیدتقی نوربخش در گفت‌وگو با ایسنا درحالی از 7000 میلیاردتومان اعتباری که برای اجرای طرح بیمه بیکاری و حمایت از بیکاران جویای کار نیاز است سخن می‌گوید که تاکید می‌کند صندوق بیمه بیکاری ‌اکنون 760 میلیارد تومان هم کسری بودجه دارد.

ماجرای اختلاف نظر مجلس و شورای نگهبان

طرح بیمه بیکاری و حمایت از بیکاران متقاضی کار سه بار بین مجلس و شورای نگهبان رفت و برگشت فقط به دلیل این‌که شورای نگهبان معتقد بود این طرح مغایر اصل 75 قانون اساسی بود، در واقع شورای نگهبان به این دلیل که بار مالی این طرح تعیین نشده بود به آن ایراد گرفت.

همین موضوع باعث شد تا طرح مذکور سه بار بین مجلس و شورای نگهبان در رفت و آمد باشد و در نهایت نیز در تاریخ بیست‌و‌نهم تیر 91 شورای نگهبان بار دیگر اعلام کرد که چون موضوع مغایرت این طرح با اصل 75 قانون اساسی رفع نشده و ابهام در بار مالی آن هنوز به قوت خود باقی است حاضر به تصویب این طرح نخواهد شد.

به این ترتیب به توافق نرسیدن مجلس و شورای نگهبان باعث شد طرح بیمه بیکاری و حمایت از بیکاران جویای کار همچنان در بلاتکلیفی بماند تا این‌که قرار شد پای مجمع تشخیص مصلحت نظام به میان بیاید تا برای مشکل تامین بار مالی آن نیز فکری شود و هر تصمیمی که گرفته می‌شود به عنوان تصمیم نهایی لازم‌الاجرا باشد.

طرحی با کارکردهای جدید

قانون قبلی بیمه بیکاری فقط یک گروه خاص از بیمه‌شدگان تامین اجتماعی را که دارای شغل بودند، در بر می‌گرفت، اما قانون جدید با عنوان بیمه بیکاری و حمایت از بیکاران جویای کار، جامعه هدف وسیع‌تری را در بر خواهد گرفت.

معاون فنی و درآمد سازمان تامین اجتماعی در گفت‌وگو با جام‌جم توضیح می‌دهد: براساس قانون قبلی تامین اجتماعی مصوب سال 69، بیمه‌شدگان تامین اجتماعی در صورتی که شغلی داشته باشند که از آن بیکار شده باشند، اما بیکاری آنها غیرارادی بوده باشد براساس جدول تامین اجتماعی و با توجه به متاهل یا مجرد بودن و سوابق بیمه‌ای‌شان از شش ماه تا 50 ماه مستمری بیکاری دریافت می‌کنند.

این قانون فقط بیمه‌شدگان دارای شغل را که به دلیل غیرارادی از کارشان بیکار شده بودند در بر می‌گرفت، اما طرح جدید بیمه بیکاری و حمایت از بیکاران جویای کار، گروه‌های جدیدی را تحت پوشش قرار می‌دهد. به گفته محمدحسن ‌زدا، جویندگان کار، کارکنان رسمی دولت، معلولان و زنان بی‌سرپرست و خودسرپرست از جمله این گروه‌ها هستند.

شرایط جدید دریافت مستمری بیکاری

طرح جدید بیمه بیکاری و حمایت از بیکاران متقاضی کار، برای پرداخت مستمری بیکاری به گروه‌های جدیدی که قرار است آنها را مشمول پرداخت مستمری بیکاری کند، شرط و شروطی دارد.

معاون فنی و درآمد سازمان تامین اجتماعی در این باره که بر اساس طرح بیمه بیکاری و حمایت از بیکاران جویای کار چه کسانی مشمول دریافت مستمری خواهند بود، می‌گوید: بیکار متقاضی کار فرد ذکوری (مرد) است که به سن بیست و پنج سالگی رسیده باشد یا فرد اناث (زن) خودسرپرست و بی‌سرپرست که هر دو گروه از این افراد باید حرفه یا مهارتی داشته باشند که به تائید سازمان فنی و حرفه‌ای کشور رسیده باشد و در مراکز کاریابی ثبت‌نام کرده باشند و حداکثر یک سال باشد که در جستجوی کار هستند.

زدا با تاکید بر این‌که این افراد علاوه بر دریافت مستمری بیکاری بیمه هم می‌شوند، توضیح می‌دهد: به 3 درصد نرخ حق بیمه قبلی یک درصد اضافه شده است، به طوری که 3 درصد حق کارفرما (سال اول تامین اجتماعی و از سال دوم به بعد به عهده کارفرما) و یک درصد باید توسط دولت پرداخت شود.

به گفته وی، این افراد برای سال اول بیمه می‌شوند، اما از سال بعد باید نرخ حق بیمه خود را خودشان پرداخت کرده و خود را بیمه کنند.

نحوه محاسبه مستمری برای مجردها و متاهلان

در طرح جدید بیمه بیکاری و حمایت از بیکاران جویای کار، یکی از مواردی که تغییر نکرده و همچنان بر اساس قانون قبلی بیمه بیکاری اجرا می‌شود مدت زمان پرداخت مستمری بیکاری است.

براساس جدول تامین اجتماعی، مشمولان دریافت مستمری بیکاری، با توجه به متاهل یا مجرد بودن (البته بدون لحاظ شدن شرط سوابق بیمه‌ای) از شش ماه تا 50 ماه مستمری بیکاری دریافت می‌کنند.

به گفته زدا، برای میزان مستمری پرداختی نیز این قانون وجود دارد: متاهلان 50 درصد حداقل حقوق سالانه و مجردها 30 درصد دریافت می‌کنند.

پوران محمدی /‌‌ گروه جامعه