در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
اولین وظیفه و مسئولیتش تغذیه نوزادی است که با گریههای بیامان از مادر طلب شیر میکند، ولی گویا شیر زیادی در کار نیست و مادر با مشاهده بیقراری ناشی از گرسنگی نوزاد، دچار تشویش و نگرانی بیشتر میشود.
به گفته دکتر کورش جعفریان، متخصص تغذیه و رژیم درمانی، برای بسیاری از مادران جای نگرانی زیادی نسبت به کم بودن شیرشان در روزها و ماه نخست پس از زایمان وجود ندارد چراکه خستگی، اضطراب و کمخوابی مادر پس از زایمان از عواملی است که مانع جاری شدن شیر، به اندازه کافی برای نوزاد میشود و پس از رفع اضطراب اولیه، مادر با بهرهگیری از تغذیه مناسب، خواب و استراحت کافی قادر به شیردهی به نوزاد خواهد بود.
ناکافی بودن شیر مادر، چرا؟
بررسیها نشان میدهد، اکثر مادران، طی چند روز یا چند هفته پس از زایمان با تغذیه مناسب، خواب و استراحت کافی توان شیردهی به نوزادشان را به دست میآورند.
البته دکتر جعفریان در گفت و گو با جامجم تاکید میکند: فاکتورهای مختلفی در تولید شیر نقش دارد که مهم ترین آن ژنتیک است یعنی برخی مادران از قابلیت شیردهی بسیار خوبی بهطور ژنتیک برخوردارند. البته سایز سینه در قابلیت شیردهی مادر تاثیر ندارد. عامل تاثیرگذار دیگر در شیردهی مادر، تغذیه خوب با برخورداری از مقادیر کافی انرژی، کربوهیدرات و مایعات از دوران بارداری و طی شیردهی است یعنی وضع تغذیه مادر پیش از بارداری و بویژه در حین بارداری، وزن و میزان توده عضلانی، ذخایر ویتامینی و املاح بدن در تولید شیر مادر تاثیر دارد. گرچه از تاثیر روانی و عاطفی در آغوش گرفتن نوزاد و تاثیرش بر ترشح بیشتر شیر از غدد پستانی نیز نباید غافل شد.
این عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی دانشگاه تهران اظهار میکند: بسیاری از مادران نسبت به اثرات محیطی بر تولید شیر، بخصوص در روزهای پس از زایمان بیتوجهند. خستگی و عوارض زایمان، بیخوابی مادر در هفتههای نخستین پس از زایمان و اضطراب در مواجهه با شرایط جدید ـ که بویژه در زایمانهای اول پیش میآید ـ مانع از جاریشدن کافی شیر از سینه مادر میشود. بیشک حمایت و مشارکت دیگر اعضای خانواده در رسیدگی به وضع نوزاد، فرصتی را برای استراحت، خوابیدن و به آرامش رسیدن مادر فراهم میکند.
شیر خوردن نوزاد، زمان نمیخواهد
متخصصان اطفال تاکید میکنند، مادر باید پس از زایمان، برای شیردهی نوزادش به آمادگی لازم دست پیدا کند تا هر زمانی که کودک خواست، به او شیر بدهد یعنی نباید در هفتههای اول پس از زایمان، انتظار نظم پذیری در شیرخوردن را از نوزاد داشت، چراکه تخلیه مرتب سینهها باعث تحریک بیشترغدد شیری میشود و در نتیجه شیر بیشتری ترشح خواهد شد، اما پس از یک تا دو هفته، ساعات شیر خوردن نوزاد، نظم خاصی خواهد یافت.
در صورت کافی نبودن شیر مادر تا چند روز یا چند هفته پس از زایمان میتوان از شیر کمکی در کنار شیر مادر استفاده کرد، اما به منظور کمک به تحریک غدد شیری سینهها، باید بتدریج از مقدار شیر کمکی کاست تا به این وسیله نوزاد، بیشتر سینه مادر را بمکد. البته نکته مهم آن است که مادر همراه با شیر خود، شیر کمکی بدهد و هرگز سعی نکند از وعده شیر دادن خود کم کند.
از غذای خود کم نکنید
بسیاری از مادران طی دوران شیردهی به علت افزایش وزنی که پس از زایمان پیدا کردهاند، درصدد هستند غذای خود، بخصوص منابع کربوهیدراتی مثل نان را در رژیم غذایی خود کاهش دهند در حالی که به گفته دکتر جعفریان، نان و غلات سبوسدار از مهمترین مواد غذایی است که به افزایش شیر مادر کمک میکند.
همچنین دریافت انرژی روزانه از طریق مواد غذایی مادر نه تنها نباید با رژیم کاهش پیدا کند بلکه باید 500 کالری نیز بیش از دریافت کالری روزانه در شرایط معمول باشد.از سوی دیگر، مصرف مایعات یعنی شیر، آب میوه طبیعی و میوه و سبزیجات به افزایش شیر بسیار کمک میکند.
این متخصص تغذیه در پاسخ به این سوال که توصیههایی که در طب سنتی برای افزایش شیر مادر میشود تا چه اندازه مبنای علمی و تائید شده دارد، میگوید: بسیاری از مواردی که در طب سنتی برای افزایش شیر مادر توصیه میشود، از آنجایی که باید با مایعات مصرف شود یا اینکه مواد غذایی آبدار محسوب میشود، در تولید شیر موثر است. نمونه آن مصرف شوید، اسفناج، حبوبات، گرمک، کاهو، ماءالشعیر و آب هویج است. البته از نظر علمی توصیههای طب سنتی ثابت نشده، ولی تجربه نشان میدهد که بسیاری از این توصیهها در افزایش شیر مادر، موثر است.
یک واقعیت اثبات شده درباره افزایش شیر مادر وجود دارد و آن تأمین املاح و مواد معدنی مورد نیاز بدن و داشتن رژیم غذایی متعادل است که دربرگیرنده تمامی مواد مغذی اعم از هیدروکربن و چربیها است؛ همچنین داشتن آرامش، خواب و استراحت کافی میتواند به عملکرد بهتر سلولهای عصبی و تولید و ترشح شیر مادر کمک کند.
پونه شیرازی / گروه سلامت
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد