دربندِ گذشته نباشید

امیر اسفندیاری، سخنگوی کمیته انتخاب نماینده سینمای ایران برای معرفی به آکادمی علوم و هنرهای سینمایی آمریکا در همین خصوص اعلام کرد: در روزهای اخیر بنا به درخواست بعضی از اعضای کمیته، برخی از عناوین فهرست کوتاه نامزدها مورد بررسی دقیق‌تر قرار گرفت و در نهایت دو فیلم «دربند» ساخته پرویز شهبازی و «گذشته» به کارگردانی اصغر فرهادی در مقام نامزدهای نهایی برای معرفی به آکادمی اسکار انتخاب شدند.

مسعود کیمیایی، فاطمه معتمدآریا، بهروز افخمی، کمال تبریزی، حسن حسندوست، مسعود رایگان، علیرضا زرین‌دست، حسین معززی‌نیا و امیر اسفندیاری اعضای کمیته انتخاب این دوره را تشکیل می‌دهند. این کمیته 9 نفره بعد از بررسی فهرست رسمی 53 فیلم به نمایش در آمده در ایران در یک سال گذشته و ارزیابی وضع بین‌المللی چند روز قبل به فهرستی شامل دوازده فیلم رسیدند که فیلم‌های «برف روی کاج‌ها»، «بی‌خود و بی‌جهت»، «پذیرایی ساده»، «پله آخر»، «حوض نقاشی»، «دربند»، «دهلیز»، «قاعده تصادف»، «کلاس هنرپیشگی»، «گذشته»، «گناهکاران» و «هیس... دخترها فریاد نمی‌زنند» را در بر می‌گرفت.

با معرفی دو فیلم «دربند» و «گذشته» به عنوان نامزدهای نهایی کمیته انتخاب، دیگر بحث درباره شایستگی دیگر فیلم‌ها و چگونگی انتخاب این دو اثر، جز هدایت مسیر این گزینش به سمت حاشیه، کاربرد دیگری نخواهد داشت. درمقطع فعلی فقط باید به نظر کمیته که همگی از افراد کاربلد و آگاه عرصه سینما هستند، احترام گذاشت و اجازه داد که آنها در محیطی آرام و بدون تنش بهترین گزینه را برای معرفی فیلم به هشتادوششمین مراسم اسکار معرفی کنند.

کارشناسان و صاحب‌نظران معتقدند آنچه که فارغ از کیفیت و ساختار اثر اهمیت دارد، وجود یک پخش‌کننده قدرتمند جهانی و بین‌المللی است که می‌تواند موجب دیده شدن، راهیابی فیلم به مراحل بالاتر و در نهایت موفقیت احتمالی آن را فراهم کند.

در چنین شرایطی بیشترین شانس موفقیت مربوط به فیلم «گذشته» خواهد بود که هم با مشارکت فرانسه ساخته شده و هم به دلیل موفقیت‌های پیشین اصغر فرهادی و آوازه جهانی او از پخش‌کننده قدرتمندی نیز برخوردار است.

از سوی دیگر فیلم «دربند» یک درام اجتماعی خوش ساخت و از فیلم‌های موفق و محبوب جشنواره سال گذشته فجر است که نگاه‌های بسیاری را به خود جلب کرد و حالا و در همین چند روز اکران عمومی نیز موفق به جذب تماشاگران فراوانی شده است.

هر دو فیلم درصورت انتخاب، نماینده شایسته‌ای برای ایران خواهند بود و همین مساله هم کار کمیته انتخاب را بسیار دشوار کرده است. فرهادی با استعداد و پشتکارش، در این چند سال اخیر خودش را جهانی کرد و به سینمای ایران نیز اعتباری دوباره بخشید، ولی بسیار خوشبینانه خواهد بود که فکر کنیم او برای دومین بار تقریبا پیاپی برنده اسکار بهترین فیلم خارجی زبان شود.

از سوی دیگر موفقیت فیلم «دربند» گرچه شاید به اندازه «گذشته» قابل تصور نباشد، اما صدای تازه‌ای از سینمای ایران را در جهان طنین‌انداز خواهد کرد.

علی رستگار ‌-‌ گروه فرهنگ و هنر