مار یا عقرب
دکتر داوود یادگاری فوق تخصص بیماریهای عفونی در خصوص گزیده شدن با مار یا عقرب میگوید: بهترین اقدام به هنگام گزیده شدن توسط مار و عقرب شستشوی محل گزیده شده با آب و صابون و خودداری از فعالیت و راه رفتن فرد گزیده شده است؛ چرا که این حالت موجب گردش سریعتر سم در جریان خون او میشود. همچنین بستن منطقه بالای گزش نیز میتواند در جلوگیری از انتشار سم مفید باشد البته به صورتی که فقط جریان ورید بسته شود و سبب بسته شدن شریان نشود.
وی در این خصوص تاکید میکند: بهتر است پس از بستن ورید، منطقه بسته شده هر 20 دقیقه یک بار باز شود.
به گفته این متخصص بیماریهای عفونی، اکثر مارهای ایران به چند دسته تقسیم میشوند که گزش مارهای مناطق کویری اغلب بر سیستم تنفس و عصبی فرد گزیده شده اثر گذاشته و او را نیازمند تنفس
دهان به دهان میکند. همچنین مارهای مناطق کوهستانی مثل کردستان و شمیرانات اغلب سبب اختلال در روند انعقاد خون میشوند. مارهای مناطق دریای خزر نیز غالبا سمی نبوده و خطر کمتری دارند، برعکس آنها، مارهای مناطق خلیج فارس مهلکترین سمها را دارند و در تمامی موارد رساندن سریع فرد حادثه دیده به مرکز درمانی بیآنکه سبب فعالیت زیاد فرد شود الزامی است. رساندن به موقع فرد گزیده شده توسط مار یا جانوران سمی دیگر باعث خواهد شد تا اقدامات درمانی مناسب و به موقع از جمله تزریق آنتی سرم برای او انجام شود.
علائمی که زنبور گزیدگی میتواند ایجاد کند، درد و تورم ناگهانی در محل گزش و قرمزی در مرکز تورم است. البته بعضی از افراد به هر نوع سمی حساسیت دارند و واکنش آلرژیک بسیار شدیدی میتوانند به سم زنبور نشان دهند و اصطلاحا شوک آنافلاتیک در آنها ایجاد میشود که در این موارد به اقدامات سریع و فوری نیاز داریم.
اگر هیچیک از این علائم برای فرد زنبور گزیده ایجاد نشد تنها کاری که ما میتوانیم انجام دهیم، این است که ابتدا از نزدیک محل گزیدگی را بررسی کنیم. اگر نیش هنوز در سطح باقی است میتوانیم آن را با یک موچین یا انبر از سطح پوست بیرون بکشیم. باید مراقب باشیم که کیسه زهر را فشار ندهیم، زیرا ممکن است باقی سم وارد بدن شود، بعد از آن میتوانیم محل را با آب سرد همراه با بیکربنات سدیم کمپرس کنیم.
ممکن است گزیدگی در داخل دهان یا گلو صورت گیرد و این مساله خطرناک است. چون بافتهای گلو و دهان بافتهای شلی هستند و خیلی سریع ورم میکنند و ممکن است باعث اختلال تنفسی شوند. برای این کار سریعا داخل دهان را با آب سرد و بیکربنات سدیم شستشو میدهیم و مریض را به پزشک ارجاع دهیم.
هاری، خطرناکتر از همه
هاری یک بیماری ویروسی حاد قابل انتقال بین انسان و جانوران خونگرم است که آن را میتوان صد درصد کشنده به شمار آورد.
مخزن این بیماری کلیه حیوانات خونگرم پستاندار چه اهلی و چه وحشی است و حتی حیوانات خانگی مانند سگ، گربه، گوسفند، گاو، الاغ، اسب و شتر هم میتوانند باعث این بیماری شوند. به عبارت دیگر، هر گونه حیوان گزیدگی را باید مشکوک به هاری تلقی نمود، مگر خلاف آن ثابت شود.
عمدهترین راههای سرایت بیماری به وسیله گاز گرفتن یا پنجه کشیدن حیوانات هار و از طریق مخاط و پوست است، ضمن اینکه سگها و گربههای به ظاهر سالم که در اواخر دوره کمون بیماری هستند، میتوانند از طریق لیسیدن لب، چشم و بینی افرادی که با آنها بازی میکنند، بیماری را انتقال دهند.
نکته مهم در خصوص هاری این است که شستشوی فوری زخم با آب فراوان و صابون بیشتر از 50 درصد در پیشگیری از بیماری هاری موثراست.
علائم بیماری هاری به 3 دوره نهفتگی، مقدماتی بیماری و برانگیختگی یا ظهور علائم واقعی بیماری تقسیم میشود که مهمترین نشانههای دوره مقدماتی بیماری، خستگی، بیاشتهایی، افسردگی، بیقراری، سوزش و خارش در محل زخم، تف اندازی، بیخوابی و تحریکپذیری میباشد. مهمترین علائم دوره برانگیختگی یا ظهور علائم واقعی بیماری، تحریکپذیری شدید بیماری نسبت به تمامی محرکهاست.
ترس از آب، جریان هوا، نور و سایر محرکها، بیمار را به شدت متشنج کرده به طوری که دچار انقباضات شدید عضلانی شده و خود را به در و دیوار میکوبد، کف اطراف دهان را میپوشاند و بالاخره بیمار با افزایش انقباضات عضلانی، نخوردن غذا و نیاشامیدن آب و بالاخره در اثر انقباض عضله قلب و فلج دستگاه تنفس فوت میکند.
مراجعه فوری به مرکز درمان پییشگیری هاری به محض وقوع هرگونه گزش توسط حیوانات، شستشوی فوری محل زخم با آب فراوان و صابون حداقل به مدت 5 تا 10 دقیقه، ضد عفونی زخم با الکل 70 درصد یا محلول بتادین یک درصد، تزریق واکسن هاری و در صورت نیاز تزریق سرم بیماری، اقدامات پیشگیری جهت بیماری کزاز، از بین بردن حیوانات ولگرد و واکسیناسیون، قلادهگذاری و استفاده از پوزهبند برای سگهای صاحبدار از جمله راههای پیشگیری از بیماری هاری است.
>> جام جم/ چاردیواری
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد