نگذارید گندم کشاورزان روی زمین بماند

قیمت پایین خرید تضمینی پیش از آغاز کشت، افزایش قیمت نهاده‌های تولید ازجمله بذر و کود، شیوع بیماری زنگ زرد و بارندگی‌های شدید چند روز اخیر که موجب زیر آب رفتن بیشتر مزارع برداشت نشده یا در حال برداشت شد،‌ از عواملی است که هیچ انگیزه‌ای برای ادامه کار زراعت برای کشاورزان خوزستانی باقی نگذاشته است.

امسال برخلاف سال‌های گذشته قیمت خرید تضمینی گندم از اوایل کشت اعلام شد که اعتراض کشاورزان را به دنبال داشت چراکه به عقیده آنها هزینه‌های تولید گندم از مرحله کاشت تا برداشت قابل پیش‌‌بینی نیست، زیرا قیمت مواد اولیه تولید این محصول روز به روز در حال افزایش است. اعتراض کشاورزان بی‌جهت نبود، آنها با آماده‌سازی اراضی خود برای کشت گندم با افزایش قیمت نهاده‌های تولید ازجمله کود شیمیایی، بذر و سموم مواجه شدند. قیمت این نهاده‌ها به حدی بالا رفت که کشاورزان توانایی خرید آن را نداشتند و ناچار گروهی از آنها مزارع خود را رها کردند و به‌ کار دیگری مشغول شدند، اما تعداد دیگر که قرارداد زمین و آب را منعقد کرده بودند به کشت ادامه داده و خطر را به جان خریدند. تا پیش از این وزارت جهاد کشاورزی سالانه سهمیه کودهای شیمیایی و سموم را به‌ صورت یارانه‌ای در اختیار کشاورزان قرار می‌داد، اما دو سالی است که دیگر سهمیه‌ای به کشاورزان اختصاص نمی‌یابد و این تولیدکنندگان مجبورند نهاده‌های مورد نیاز خود را از بازار آزاد تهیه کنند.

خطر زنگ زرد

هنوز زخم‌های اعلام نرخ خرید تضمینی قبل از آغاز کشت و افزایش ناگهانی قیمت نهاده‌های تولید گندم بهبود نیافته بود که ناگهان صدای شیوع بیماری «زنگ زرد» در مزارع گندم خوزستان به صدا درآمد و خسارت جبران‌‌ناپذیری به این اراضی وارد کرد. این در حالی است که صندوق بیمه محصولات کشاورزی هم با وجود بیمه بودن محصول گندمکاران، تعهدی به پرداخت خسارت ناشی از این بیماری ندارد.

بیماری زنگ زرد که چند سال از آن خبری نبود، دانه‌‌بندی خوشه‌های گندم را کاهش می دهد و سبب افت عملکرد تولید می‌شود؛ به‌ طور مثال در سال‌های گذشته از هر هکتار پنج تن گندم برداشت می‌شد، اما امسال این میزان به زیر سه تن کاهش یافته است.

سلمان بوعذار، کشاورز گندمکار اهل حمیدیه در این باره به ایسنا می‌گوید: تولید گندم امسال با سال‌های گذشته تفاوت زیادی داشت، زیرا سختی زیادی را برای کشت این محصول متحمل شدیم. وی با اشاره به مشکلات گندم از آغاز کشت تا برداشت، می‌افزاید: از آغاز کشت با کمبود آب و قیمت‌های سرسام‌آور نهاده‌های تولید گندم مواجه شدیم، اما چاره‌ای جز کشت نداشتیم، زیرا ما کشاورزیم و جز کشاورزی قادر به انجام فعالیت دیگری نیستیم.

این گندمکار با بیان این که امسال به دلیل کمبود آب فقط سه بار مزارع خود را آبیاری کردیم، در حالی که مزارع گندم باید بیش از پنج بار آبیاری شود تا خوشه آن دانه‌‌بندی کند، تصریح می‌کند: هزینه تولید هر هکتار گندم، یک میلیون و 500 هزار تومان برآورد می‌شود، در حالی که نرخ خرید تضمینی گندم جوابگوی هزینه‌های تولید نیست.

دلالان عراقی وارد میدان شدند

همزمان با آغاز کشت و قبل از آغاز خرید مراکز دولتی، دلالان عراقی در خرید گندم‌های خوزستان پیشقدم شده و با حضور در بین کشاورزان اقدام به پیش خرید گندم با قیمت هر کیلوگرم 1200 تومان کردند.

این اقدام برای کشاورزانی که مشکلات زیادی را پشت‌ سر گذاشته و هزینه‌های زیادی را صرف کرده‌اند، فرصتی طلایی به‌ شمار می‌رفت، زیرا این قیمت دو برابر نرخ خرید تضمینی دولت است و قطعا کشاورز فروش گندم خود را به دلالان ترجیح می‌دهد تا به مراکز دولتی.

گرچه مسئولان استان از جمله سیدجعفر حجازی، استاندار خوزستان حضور این دلالان در بازار گندم را رد کرد، اما گفته می‌شود پیشنهاد دو برابری دلالان عراقی سبب شد وزارت جهاد کشاورزی قیمت 800 تومان را برای خرید تضمینی گندم پیشنهاد دهد و شورای اقتصاد در قیمت این محصول تجدید نظر کند. سپس شورای اقتصاد در نرخ خرید تضمینی گندم بازنگری کرده و 720 تومان را برای خرید گندم اعلام کرد؛ قیمتی که به گفته کشاورزان همچنان پاسخگوی هزینه‌های تولید آنها نیست.

معاون بهبود تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی خوزستان نیز حضور دلالان عراقی در بازار گندم را تکذیب می‌کند و دراین‌باره می‌گوید: تاکنون گزارشی مبنی بر ورود دلالان عراقی و خرید گندم خوزستان به ما اعلام نشده است.

محمد قاسمی‌نژاد با اشاره به شیوع بیماری زنگ زرد در مزارع خوزستان و خسارت‌های ناشی از آن خاطرنشان‌ می‌کند: براساس پیگیری‌ها و مشاهدات، میزان خسارات ناشی از بیماری زنگ‌ زرد 8 درصد برآورد شده که در این زمینه 80 هزار از اراضی بیمار سمپاشی و مشکل آنها برطرف شده است.

به گفته وی امسال 488 هزار هکتار گندم آبی و 277 هزار هکتار گندم دیم کشت‌شده و پیش‌بینی می‌شود یک میلیون و 700 هزار تن از سطح این اراضی گندم برداشت شود.

شرایط به ضرر کشاورز است

محمدجواد بهتاش، کارشناس اقتصاد کشاورزی با بیان این‌که نرخ واقعی خرید تضمینی گندم یعنی هزینه تمام شده
هر کیلوگرم گندم، به علاوه سود متعارف کشاورز است، می‌گوید: تعیین سود کشاورز به شرایط جامعه بستگی دارد و مناسبت​ترین حالت آن باید حداقل نرخ تورم اقتصادی کشور را پوشش دهد.

وی می‌افزاید: قیمت گندم باید با احتساب هزینه‌های تولید از جمله، ماشین‌آلات، آب‌ بها، بذر، سموم، کودهای شیمیایی و نیروی انسانی برآورد شود و چنانچه خارج از این چارچوب عمل شود در نظام تولید محصولات کشاورزی اختلال ایجاد می‌شود به ضرر کشاورز است. این کارشناس با اشاره به تحت پوشش نبودن بیماری ‌زنگ زرد در بیمه محصولات کشاورزی خاطرنشان‌ می‌کند: تحت پوشش بیمه نبودن این آفت یک نقص قانونی است و تعهدات صندوق بیمه محصولات کشاورزی باید شامل تمام خطرات احتمالی شود، چراکه کشاورز وقتی محصول خود را زیرکشت می‌برد نمی‌داند چه عوامل خطری در آینده آن را تهدید می‌کند.

بهتاش همچنین با اشاره به پیش خرید گندم توسط دلالان با قیمت‌های بیش از نرخ دولت می‌گوید: اکنون شرایط اقتصادی طوری است که دلالان وارد بازار گندم شده و به‌ طور مستقیم با کشاورزان معامله می‌کنند.