انبار کردن کالا در منازل استقبال از گرانی بیشتر است

نوسانات قیمت ارز از اواخر سال گذشته و افزایش قیمت آن باعث شد که همه کالاها همپای ارز و در رقابت با آن، افزایش قیمت را تجربه کنند.

در این میان افزایش تحریم‌ها علیه ایران، واردات بسیاری از مواد اولیه تولید را نیز سخت کرد و همه اینها دلیلی برای افزایش قیمت‌ها شد؛ دلیلی که به گفته رئیس شورای اصناف کشور، دلیلی موجه برای هجوم آوردن مردم به بازار و تهیه کالای مازاد بر نیاز نیست.

قاسم نوده‌فراهانی که برای سه دوره متوالی رئیس شورای اصناف کشور است، معتقد است که مردم باید در شرایط فعلی به‌نوعی با «مراعات حال یکدیگر»، بازار را کنترل کنند. وی که شرایط فعلی را جنگ اقتصادی می‌داند، می‌گوید: «ما باید برنامه‌ریزی داشته باشیم و نگذاریم که خدای ناکرده، تعدادی کاسب که البته به استناد آمار اندک هستند، حقوق مردم را زیر پا بگذارند.»

به گفته او، در سال جاری بیشترین تخلفی که از جانب اصناف افزایش یافته است، تخلف فروش کالاهای از پیش خریداری شده با قیمت جدید است.

نوده‌فراهانی با این‌که از ندادن امکانات تنظیم بازار به اصناف گلایه‌مند است، اما عملکرد اصناف را در حوزه واگذار شده به آنها مثبت ارزیابی می‌کند.

شاید بتوان امسال را سالی خاص برای بازار دانست. بسیاری از اقلام در بازار، افزایش قیمت را تجربه کردند. صحبت‌های زیادی از طرف مسئولان برای تنظیم بازار ابراز شد، اما در نهایت باز هم آنچه مصرف‌کنندگان شاهد آن هستند، گرانی است. شما به عنوان رئیس شورای اصناف کشور، شرایط فعلی بازار را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ برای تنظیم این بازار چه باید کرد؟

در شرایط فعلی کالا‌های مختلف، گران هستند و به قول شما گرانی در بازار براحتی احساس می‌شود و مشکلاتی در همین زمینه در جامعه نیز به وجود آمده است. به‌طور حتم، این گرانی‌ها دلایل خاص خود را دارد که یکی از مهم‌ترین آنها تحریم است، اما ما 34 سال است که تحریم هستیم در حالی که شرایط فعلی ما دیگر شباهتی به تحریم ندارد بلکه جنگ اقتصادی است.

از طرف دیگر، وضع ارز نیز از اواسط سال قبل، تغییرات خاص خود را داشته و افزایش قیمت بالایی را تجربه کرده است. این موارد دست به دست هم دادند و برای تولیدکننده و واردکننده مشکلات خاصی را به وجود آوردند. از طرف دیگر بازار نیز با نوسان قیمتی شدید مواجه شد و مشکلات زیادی برای مردم از لحاظ قدرت خرید به وجود آمد بنابراین هیچ‌کس وجود مشکلات را تکذیب نمی‌کند، اما می‌خواهم بگویم که اگر در کشوری مانند ایران با استعدادهای خدادادی این اتفاقات می‌افتاد شاید وضع دیگری را شاهد بودیم. باید خدا را شاکر بود که ایران کشوری چهار فصل است و بسیاری از محصولات کشاورزی در  اینجا، کشت می‌شود. در این خصوص همیشه مثالی می‌زنم. در طول سال 15 روز وقفه در زمان برداشت گوجه فرنگی در استان‌ها به‌وجود می‌آید. یعنی ما 15 روز برداشت گوجه فرنگی نداریم و در طول همین مدت کوتاه با مشکلات زیادی در بازار گوجه‌فرنگی مواجه می‌شویم.

حالا شما حساب کنید که اگر ما در خصوص ارزاق عمومی، تولید داخلی نداشتیم چه اتفاقی می‌افتاد لذا آن طور که باید، از تولید حمایت نکردیم.الان هم که در اواخر سال 91 قرار داریم، باید پرسید که برای تولید، چه کردیم؟ واقعیت این است که فقط شعار دادیم. ما باید در خصوص تولید، برنامه‌ریزی‌های مدونی داشته باشیم، ای‌کاش این برنامه ریزی از حداقل 15 سال قبل شروع می‌شد و حالا از آن بهره‌برداری می‌کردیم.

مواردی که شما مطرح می‌کنید، بسیار خوب است، اما «در اگر نتوان نشست» ما در این روزها با بازاری مواجهیم که گرانی، مشخصه اصلی آن شده است، برای وضع کنونی چه باید کرد؟

همه اینها را گفتم که به یک جمع‌بندی برسم. خوب حالا چه باید کرد؟ اکنون ما باید به عنوان یک ایرانی که در ایران زندگی می‌کند به موضوع نگاه کنیم. تمام افراد جامعه چه آنها که کاسب هستند و چه مردم عادی با گرانی کالا مواجه‌اند. اگر فردی در مغازه‌اش، چند قلم کالا عرضه می‌کند، خودش باید بقیه اقلام را خریداری کند، پس مردم باید مراعات حال همدیگر را بکنند.

اگر می‌خواهیم کشورمان موفق شود و دست به سوی بیگانگان دراز نکنیم، در وهله اول باید هوای همدیگر را داشته باشیم و به همدیگر رحم کنیم. صداقت، رفاقت،  برادری و گذشتی که در جامعه وجود دارد را باید پررنگ‌تر کنیم. متاسفانه در شرایط فعلی وقتی قیمت کالایی تغییر می‌کند، مردم برای خرید آن هجوم می‌برند که مبادا گران یا کم شود. ما در کشور کمبود کالا نداریم، اما شما دیدید که در ماه رمضان امسال، قیمت مرغ به هر کیلو 8000 تومان رسید و همه مردم برای خرید مرغ، هجوم آوردند.

ما فقط در یکی از مراکز عرضه مستقیم کالا روزی صد تن مرغ توزیع می‌کردیم، اما باز هم مردم برای خرید مرغ، از سرو کول هم بالا می‌رفتند. در نهایت هم متوجه شدیم که بسیاری از این خریداران نه مردم عادی، بلکه دلالان هستند و این بی‌رحمی است. اینها مواردی است که هر فرد باید به سهم خود رعایت کند. در غیر این صورت برای هر فرد یا هر واحد صنفی، نمی‌توان بازرس گذاشت. هر کسی باید وجدان خود را حاکم کند.

 البته مسئولان نیز باید برای رفاه حال مردم، برعرضه کالا و قیمت‌گذاری آن نظارت عالیه داشته باشد. برای مدیریت این وضع باید برنامه‌ریزی کنیم، این موضوع در اسفند که عرضه و تقاضای کالا تغییر می‌کند و مصرف و خرید مردم نسبت به ماه‌های دگر بیشتر می‌شود، بیشتر از مواقع دیگر احساس می‌شود. ما باید برنامه‌ریزی داشته باشیم و نگذاریم که خدای ناکرده، تعدادی کاسب که البته به استناد آمار اندک هستند، حقوق مردم را زیر پا بگذارند.

بارها گفته‌اید که گرانی و گرانفروشی با هم متفاوت است، این جمله درست است، اما امسال بازار با شرایط ویژه‌ای مواجه شده است. فکر می‌کنید در گرانی‌هایی که امسال به‌وجود آمده، جدای از تعریف گرانی و گرانفروشی تا چه حد اصناف، تاثیرگذار بوده‌اند؟

اگر از زبان خودم پاسخ سوال شما را بدهم، شاید برداشت آنچه باید، نشود اما بر اساس آمار سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان از 16 میلیون بازرسی در کل کشور، تنها 5 درصد آن تخلف صنفی بوده است. من نمی‌گویم که گرانفروشی نیست، اما واحد‌های صنفی اجازه فروش کالاهای خود را با درصد سود بالاتری از سود مصوب و بر اساس فاکتور خرید خود ندارند. این سود و فاکتور خرید مشخص است.

یعنی با پاسخ شما باید فرض کنیم که تخلفات صنفی امسال زیادتر نشده است؟

نه به آن صورت.

به هر حال امسال فضای گرانی در بازار شاید فرصت تخلفات بیشتری را برای اصناف فراهم کرده باشد، در حالی که به نظر می‌رسد همزمان با افزایش قیمت‌ها، تخلفات نیز افزایش یافته است، آیا این افزایش تخلف در حوزه اصناف نبوده است؟

امکان دارد این اتفاق به دلایل قیمتی افتاده باشد. به‌عنوان مثال فروشنده‌ای کالایی را 5000 تومان می‌فروخت و یکباره قیمت این کالا به 7000 تومان رسید، حالا هم فروشنده، کالای خود را که با قیمت قبلی خریده است، با قیمت جدید 7000  تومان می‌فروشد. امکان دارد این اتفاق افتاده باشد و ما هم این موضوع را رد نمی‌کنیم.

آیا واحد صنفی، حق فروش کالای از پیش خریده شده را با قیمت جدید دارد؟

خیر، به‌صورت قانونی این حق را ندارد، چرا که فاکتور خرید و ضریب سود معلوم است. این موضوع یعنی شما کالایی را برای عرضه با قیمت جدید نگه دارید. در حقیقت به نوعی احتکار است.

پس ما در این زمینه، تخلف زیادی داشته‌ایم و طبیعتا همین موضوع نیز جو بازار را به نفع گرانی، تغییر داده است.

بله، البته همه اصناف این طور نیستند. بسیاری هم به حلال و حرام اهمیت زیادی می‌دهند. وقتی کالایی را گران می‌خرید، باید آن را گران بفروشید و سود متعارفی وجود دارد که معلوم است، اما اگر کالایی را بخرید که بعد از گران‌شدن آن را بفروشید، هم از نظر شرعی و هم قانونی حرام است.

آماری درخصوص میزان تخلف‌های صنفی دارید؟

اکنون آمار دقیقی ندارم.

با این‌گونه تخلف‌ها چگونه برخورد شده است؟
 

اگر فردی از یک واحد صنفی شکایت کند، ما موضوع را بررسی می‌کنیم چون نمی‌توانیم، دنبال این‌گونه کارها برویم.

اگر مردم باید شکایت کنند، پس بازرسان شما چه می‌کنند؟

شما وقتی شکایت می‌کنید این شکایت در حوزه بازرسی ونظارت مطرح می‌شود و بر مبنای آدرس و مشخصاتی که شکایت‌کننده عنوان کرده است، سراغ واحد صنفی می‌روند و در وهله اول، فاکتور خرید فروشنده را بررسی می‌کنند.

مردم از کجا بدانند کالایی که خریده‌اند، فروشنده با قیمت قبلی یا با قیمت جدید خریده است؟

 اگر شخصی، کالایی خرید و احساس کرد که کالا گران به او فروخته شده است، می‌تواند شکایت خود را مطرح کند، همان‌طور که قبلا گفتم ما نمی‌توانیم برای هر واحد صنفی، یک بازرس بگذاریم.

بازرسی سرزده بازرسان شما چه می‌شود؟

بازرسان ما هم کار خود را انجام می‌دهند. اگر سری به دادگاه تعزیرات بزنید، نحوه رسیدگی به تخلفات صنفی را خواهید دید. متخلفان جریمه و برخی اصناف هم با بردن اسناد، تبرئه می‌شوند.

بیش از یک‌سال است که بازرسی اصناف به‌صورت رسمی به شما سپرده شده است. یادم می‌آید که اوایل مطرح شدن این موضوع، برخی این کار را مثبت ارزیابی نمی‌کردند و عنوان می‌شد که «چاقو دسته خود را نمی‌برد.» بعد از گذشت این مدت ارزیابی شمااز این مسأله چیست؟

این‌که مطرح می‌شد «چاقو دسته خود را نمی‌برد» و هنوز هم برخی عنوانش می‌کنند را اصلا قبول ندارم. استدلالم هم این است که با متخلف حتما باید برخورد کرد. نکته مهم این است که بازرس‌های ما جزو اصناف نیستند و هیچ ارتباطی هم با واحدهای صنفی ندارند؛ آنها بر اساس آموزشی که دیده‌اند، بازرسی و نظارت خود را انجام می‌دهند. پرونده‌هایی که به تعزیرات فرستاده می‌شود، سند ما برای اثبات غلط‌بودن این تلقی است.

یعنی شما عملکرد واحد نظارت اصناف را طی سال‌هایی که تاسیس شده است و همچنین در شرایط فعلی، تائید می‌کنید؟

بله، حتما.

عنوان کردید که در شرایط فعلی، یکی از بهترین کارهایی که می‌توان انجام داد، مراعات‌ کردن یکدیگر است، اصناف ما چقدر مراعات حال مردم را می‌کنند؟

ما همیشه در جلسات و در همایش‌هایی که در حوزه اصناف داریم، لزوم احترام به حقوق مصرف‌کنندگان را یادآور می‌شویم. وقتی یک واحد صنفی عرضه‌کننده کالا، یک نوع کالا را عرضه می‌کند و خود بقیه کالاها را باید بخرد، پس باید به مردم رحم کند که مردم هم متقابلا این کار را انجام دهند.

اصناف هم پیشینه روشنی دارند و هم عملکرد حالشان روشن است. من اصناف را از تعداد محدودی که تخلف می‌کنند، جنس گران، تقلبی یا تاریخ گذشته به مردم می‌دهند، جدا می‌کنم. ما هیچ وقت از متخلفان دفاع نمی‌کنیم.

ما گاهی یک واحد صنفی را سه بار هم بازرسی کرده‌ایم و با انجام سه بار تخلف، آن را پلمب و پارچه‌ای بر سردر آن نصب کرده‌ایم، اما گاهی از یک واحد صنفی و تشکر هم شده است. به هر حال ما اکنون در موقعیت خاصی قرار داریم که همان‌طور که گفتم قدردانی جنگ اقتصادی است، اما همان‌طور که مردم ما هشت سال دفاع مقدس را پشت‌سر گذاشتند و جنگ را اداره کردند، اکنون هم باید این شرایط اقتصادی را اداره کنند. ما به دلیل داشتن مسئولیت در شورای اصناف و در رابطه با واحدهای صنفی که کالا عرضه می‌کنند در نوک شمشیر قرار گرفته‌ایم، اما اگر کمک مردم و رعایت حال هم نباشد شاید موفقیت کمتری داشته باشیم.

در یکی از کشورها یک‌روز شیر، گران شد. تمام مردم شیرهای خود را دم در گذاشتند و نخوردند، اما ما این کار را نمی‌کنیم و به محض این‌که احساس کنیم کالایی کم خواهد شد برای خرید آن هجوم می‌آوریم و به گران‌شدن آن کمک می‌کنیم، در صورتی که این موضوع باید از طریق بزرگان دینی و بزرگانی که مردم آنها را قبول دارند، توضیح داده و در این زمینه فرهنگسازی شود.

خوب این قانون اقتصاد است، وقتی چیزی کم شود، قیمت افزایش می‌یابد. آیا دلیل این همه گرانی، هجوم‌آوردن مردم است که شما بسیار بر آن تاکید می‌کنید، آیا این شیوه درستی است که مردم کالایی را نخرند یا نخورند؟

اتفاقا من اصلا نمی‌گویم که مردم کالایی را نخرند یا نخورند. می‌گویم به اندازه بخرند و بخورند، مثل نان که هرکس به اندازه نیاز روزانه یا حداکثر چند روزش آن را خریداری می‌کند. آیا این احساس وجود دارد که نان مثلا کمیاب شده است؟ به همه کالاها باید همین طور نگاه کنید. انبار‌کردن کالاها در منازل از بزرگ‌ترین مشکلات ماست، چرا که دلال‌بازی را دامن می‌زند.

یعنی از حرف‌های شما باید به این نتیجه رسید که کمبود کالا نداریم؟

خیر، نداریم. تنها کمبود ما در خصوص برنج هندی است که ‌ای‌کاش از همان ابتدا اجازه ورود آن داده نمی‌شد. قیمت هر تن برنج هندی از 800 دلار یکباره به 1400 دلار رسید. آیا برنج در هند گران شد؟ خیر، دلال‌های ایرانی و هندی، این افزایش قیمت را دامن زدند. ما در نمایشگاه عرضه مستقیم کالا، برنج‌های دیگر را عرضه می‌کنیم که اصلا گران نشده‌ است.

موضوعی که شما بیان می‌کنید در مورد همه کالاها منطقی نیست، چون الان همه کالاها گران شده‌اند. همزمان بسیاری از تولیدکننده‌ها نیز اذعان می‌کنند که تولیدشان با کاهش مواجه شده است.

من حرف شما را این‌گونه تائید می‌کنم. وقتی نوسانات ارز به وجود آمد، تولیدکنندگان دچار مشکل جدی برای واردات مواد اولیه شدند، در مورد واردات کالا هم مشکل وجود دارد، تعارف که نداریم. میزان تولید کاهش پیدا کرده، اما تولید متوقف نشده است. چرا می‌گویم مراعات هم بکنیم؟ به خاطر این‌که کمبود تولید را جبران کنیم. این موضوع را بپذیریم که ما تحریم هستیم. بپذیریم که جنگ اقتصادی است و در حال جنگیم. مردم باید مانند سال‌های هشت سال دفاع مقدس کمک کنند در غیر این صورت نه دولت و نه ما، هیچ‌کدام کاره‌ای نیستیم.

با توجه به این‌که در جلسات کارگروه تنظیم بازار شرکت می‌کنید، پیش‌بینی شما از آینده قیمت‌ها در بازار چیست؟ آیا برنامه‌هایی مانند نمایشگاه عرضه مستقیم کالا که هر سال با نزدیک‌شدن به ایام نوروز برگزار می‌شود، تاثیری دارد؟

ما در اسفند جاری برای راه اندازی 400 مرکز عرضه مستقیم کالا در کشور برنامه‌ریزی کردیم. سعی کردیم از تولیدات داخلی استفاده کنیم که هم از آن حمایت شود و هم کالای مورد نیاز مردم را عرضه کنیم. یک کمیته کارشناسی برای بررسی کالاها به لحاظ کیفیت و قیمت تشکیل شد.

همچنین فروش فوق‌العاده در واحدهای صنفی سراسر کشور را برنامه‌ریزی کرده‌ایم، اما برای سال آینده هم باید برنامه داشته باشیم، اما برخی برنامه‌ریزی‌ها دست ما نیست.

به عنوان مثال، مصرف مرغ و گوشت قرمز در کشور مشخص است پس باید با برنامه‌ریزی درست، کمبود کالا را بموقع تامین کنیم نه آن‌که دست روی دست بگذاریم و پس از گران‌شدن کالا تازه به فکر بیفتیم. این مسائل در حوزه کاری ما تعریف نمی‌شود و هدایت آنها به عهده وزارت صنعت، معدن و تجارت و جهاد کشاورزی است.

وظیفه ما این است که در حوزه توزیع کالا، نظارت کامل داشته باشیم به طوری که برخی حق مردم را پایمال نکنند، یعنی وظیفه ما این است که اگر قیمت کالایی 10 تومان است، مردم آن را ده تومان و یک ریال نخرند.

تکاپویی برای انجام برنامه‌ریزی کاهش قیمت‌ در نهادهای مسئول می‌بینید؟

باید این تکاپو وجود داشته باشد، چرا اصناف و وزارتخانه‌های دیگر هر کدام بر مبنای مسئولیت خود برای ماه اسفند برنامه‌ریزی می‌کنند؟ چرا این برنامه‌ریزی را در طول سال نداریم؟

خوب، چرا ندارید؟

آنچه به مسئولان بازمی‌گردد را باید از خود آنها بپرسید، اما اگر بپرسید چرا اصناف برنامه‌ریزی مشخص ندارند، باید بگویم چون امکانات آن را ندارند. ما هر سال نمایشگاه‌های عرضه مستقیم کالا را زیر چادر هم که شده برگزار می‌کنیم. بارها به استاندار تهران، شهردار تهران و دولت اعلام کرده‌ایم زمینی را در اختیار اصناف بگذارند تا اصناف برای خود یک مرکز نمایشگاهی داشته باشند و تا زمانی که لازم است از این مکان برای عرضه کالا و زمانی که لازم نیست برای برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی استفاده کنند.

متاسفانه تاکنون این اتفاق نیفتاده است و ما هرسال برای برگزاری این نمایشگاه‌ها باید زمینی را پیدا و اجاره کنیم سپس با ایجاد داربست در آن فضا چادرهایی ایجاد کنیم. کف را موکت و نایلون کنیم و بکوشیم به امکانات رفاهی خریداران هم بیندیشیم.

خوب همه این موارد هزینه‌بر است در حالی که این امکانات برای زمان محدودی کاربرد دارد و در نهایت مجبوریم همه آنها را دور بریزیم و دفعه بعد، بازهم برای تهیه آنها هزینه کنیم. این هزینه‌ها را چه شخص یا سازمانی به ما پرداخت می‌کند؟ هیچ‌جا. در حقیقت به جای یک بار، هر بار هزینه می‌کنیم.

یعنی می‌خواهید بگویید اگر این مشکل حل شود، تاثیرگذاری اصناف بر کنترل بازار به طور چشمگیری افزایش می‌یابد؟

خب ما می‌توانیم برنامه‌ریزی کنیم و بر مبنای فصل سال و عرضه و تقاضای مردم هر سه ماه یک‌بار در این مرکز، نمایشگاه عرضه مستقیم کالا برگزار کنیم. در ایام دیگر سال نیز می‌توان نمایشگاه تخصصی اصناف برگزار کرد و به معرفی فناوری‌های اصناف در حوزه تولید پرداخت. این مورد می‌تواند یکی از برنامه‌ها برای تنظیم بازار باشد. ما برنامه‌های زیادی را در دستورکار داریم. البته مشکلات خاص خود را نیز داریم. پنج سال است که اصناف به دنبال اصلاح قانون نظام صنفی هستند. ما هنوز در این مورد مشکل داریم. لذا تنها یک گروه نمی‌تواند با انجام درست وظایف خود، کار را به نتیجه برساند.

منظور شما این است که آن‌طور که باید به اصناف در حوزه تنظیم بازار بها داده نمی‌شود؟

وظیفه تنظیم بازار را خود وزارت صنعت، معدن و تجارت به عهده دارد و ما اکنون تنها برگزاری نمایشگاه عرضه مستقیم کالا را به عهده داریم مثلا در اسفند، اندکی در تنظیم بازار شب عید، سهیم می‌شویم، با این‌که اصناف با برگزاری این نمایشگاه‌ها مخالف هستند. آنها می‌گویند ما در طول سال هزینه آب، برق، گاز و مالیات می‌پردازیم و درست شب عید که بهترین موقع فروش است، شما نمایشگاه برگزار می‌کنید. درست هم می‌گویند، اما ما برای رفاه حال مردم و به دلیل وضع عرضه و تقاضا در اسفند و جلوگیری از سوء‌استفاده از قیمت‌ها، این نمایشگاه را برگزار می‌کنیم.

دولت تاکنون مانور زیادی روی واگذاری تنظیم بازار به اصناف داده‌است؟ کی این اتفاق می‌افتد؟

حالا هر موقع تصمیم بگیرند، نمی‌دانم. مثلا فرض کنید که ما قرار است برای تامین میوه شب عید برنامه‌ریزی کنیم. میوه شب عید را که نمی‌توان شب عید، تامین کرد. باید زمانی که میوه روی درخت است آن را خرید و بعد از برداشت، نگهداری کرد، اما مباشران این خرید چه کسانی هستند؟ شما به میادین میوه و تره‌بار بروید و از آنها سوال کنید که کدام‌یک مباشر خرید هستند؟ هیچ‌کدام. در صورتی که این کار باید دست آنها باشد. یعنی این کار باید به آنها واگذار شود و به مسئول میادین میوه و تره بار اعلام کرد که آنها مسئول تهیه میوه شب عید هستند. سپس هم از آنها انتظار پاسخگویی داشت.

یعنی می‌گویید برای انتحاب مباشران خرید، اعمال نفوذ صورت می‌گیرد؟

در هر صورت مباشران را خود وزارتخانه تعیین می‌کند.

آیا اصناف در حوزه ذخیره‌سازی کالاهای اساسی هم فعالیتی داشته‌‌اند؟

در شرایط فعلی، ذخیره‌سازی کالا به ما ارتباطی ندارد. اصلا امکانات این کار را نداریم. درخواستی هم در این زمینه از اصناف نشده است. اگر تنظیم بازار به طور کامل و با امکانات آن به اصناف واگذار شود آن وقت صفر تا صد تنظیم بازار را انجام می‌دهیم. زمانی اعلام کردند و گفتند که می‌خواهیم تنظیم بازار را به اصناف واگذار کنیم، اما نباید اسم تنظیم بازار را واگذار کنند. حدود 34 سال است که تنظیم بازار در اختیار وزارتخانه‌های دولتی است و با امکانات آنها صورت گرفته است. ترابری، سردخانه، سرمایه در گردش و بسیاری موارد دیگر در تنظیم بازار مطرح است، وزارتخانه‌های درگیر تنظیم بازار که مهم‌ترین آنها وزارت صنعت، معدن و تجارت است این امکانات را در اختیار دارند. ما نمی‌خواهیم آنها امکانات خود را مجانی در اختیار ما بگذارند، اما اگر قرار به واگذاری تنظیم بازار است، باید امکانات آن نیز واگذار شود. ابزار تنظیم بازار را واگذار کنند و به مرور پول آن راهم پس بگیرند. به هر حال اگر کسی از ما تنظیم بازار بخواهد باید به این نکته توجه کند که هیچ‌کس با اسم تنظیم بازار، بازار را تنظیم نمی‌کند. کسی نمی‌تواند تنها با یک اسم کاری انجام دهد.

در شرایط فعلی، عملکرد اصناف را با توجه به امکاناتی که در حوزه تنظیم بازار دارند، چگونه ارزیابی می‌کنید؟

باید بگویم که وضع اصناف در دولت فعلی نسبت به دولت‌های دیگر تغییرات خاص خود را پیدا کرده است. کجا در دولت‌های قبل، اصناف درامور مختلف بازی داده می‌شدند؟ کجا عضو ستاد تنظیم بازار یا عضو شورای اداری دیگری بودند؟ در این دولت احساس شد که اصناف می‌توانند بازوی خوبی برای اقتصاد کشور باشند، لذا به اصناف بها داده شد و الان اصناف در حال خدمت‌رسانی کنار دولت است. در حقیقت اصناف برحسب توان و امکاناتی که در اختیارش گذاشته‌اند، نقش خوبی در تنظیم بازار داشته است. مصداق این موضوع، اجرای فاز اول هدفمندی یارانه‌هاست. اگر اصناف برای اجرایی شدن این قانون همکاری نمی‌کردند، اجرای آن تا این حد موفق نبود.

عمده کار شما در طول اجرای فاز اول هدفمندی یارانه‌ها چه بود؟

وقتی قرار شد قانون هدفمندی به اجرا گذاشته شود، ما هر ماه یک بار در شورای اصناف کشور نشست‌هایی را با حضور 31 رئیس مجمع امورصنفی برگزار می‌کردیم تا ببینیم که با اجرایی شدن این قانون، اصناف باید چه کنند و چه کاری را و به چه شکل باید انجام دهند. بر این مبنا واحد بازرسی و نظارت ما بازار را رصد می‌کرد و گزارش آن را به مجمع و شورا می‌فرستاد تا اگر به عنوان مثال در استانی با کمبود کالایی خاص مواجه شدیم از استان دیگر، این کمبود کالا جبران شود تا مردم دچار مشکل نشوند. برای چگونگی کنترل قیمت‌ها نیز برنامه‌ریزی کردیم وهمین برنامه‌ریزی‌های اصناف موجب شد تا وزارت صنعت، معدن و تجارت اصلا به تزریق کالاهای ذخیره شده خود به بازار احتیاجی پیدا نکند، چون بازار مشکلی پیدا نکرد. به نظر من درخشش اصناف در اجرای این فاز از قانون، مثال‌زدنی است.

برای اجرای اجرای فاز دوم هدفمندی یارانه‌ها هم آمادگی دارید؟

فاز دوم قانون هدفمندی نیز باید اجرایی شود چون قانون است، اما برای اجرای آن باید زیرساخت‌های لازم آن را مانند فاز اول با برنامه‌ریزی دقیق و کارشناسی شده، فراهم و بعد آن را اجرایی کرد. تا چندی قبل، صحبت اجرای فاز دوم در اواخر سال جاری می‌شد، اما ما در حال نزدیک‌شدن به سال جدید هستیم و با توجه به شرایطی که خود بازار عید به‌صورت طبیعی رقم می‌زند، به نظر می‌رسید وقت مناسبی برای اجرای فاز دوم نیست و دیگر هم صحبت اجرایی‌شدن آن درسال جاری مطرح نمی‌شود. به هر حال اصناف مانند فاز اول به‌عنوان یک وظیفه ملی و مذهبی برای اجرای فاز دوم هم آمادگی دارند. وظیفه ما کمک‌کردن است، اما این کمک‌ باید با برنامه‌ریزی همراه باشد. باید پیش‌بینی‌های لازم را کرد. مردم حق دارند. ما و مسئولان باید از مردم یاد بگیریم. وقتی مردم وظیفه خود را انجام دهند آیا مسئولان نباید وظایف خود را انجام دهند؟ اگر ما و همه مسئولان خود را خدمتگزار مردم بدانیم، به طور حتم مشکلی در کشور و بازار پیش نخواهد آمد.

مریم موسی‌پور ‌-‌ جام‌جم