صدای قالیبافان فارس شنیده نمی‌شنود

فارس ازجمله استان‌هایی است که بیشترین تعداد عشایر و روستاییان کشور را به خود اختصاص داده است. این ظرفیت باعث شده فارس طی سالیان گذشته به عنوان تولیدکننده برتر فرش دستباف معرفی شود. داشتن چنین امکانی نه‌تنها برای استان فارس، بلکه برای خود روستاییان و عشایر نیز فرصت بزرگ کسب درآمد بوده است.

از سوی دیگر، صادرات فرش دستباف استان فارس نیز طی چند سال گذشته همواره در رتبه‌های برتر کشور قرار داشته و از این طریق علاوه بر توسعه داخلی استان، شرایط مناسبی برای افزایش صادرات مهیا کرده است، اما این روند طی دو سال گذشته به کلی متفاوت شده و دیگر از آن شرایط مناسب خبری نیست و چالش‌های مختلفی در سر راه بافندگان و صادرکنندگان فرش استان فارس قرار گرفته است.

طی این سال‌ها همچنین قاچاق پشم استان فارس ـ که از مرغوب‌ترین پشم‌های دنیاست ـ به کشورهای همسایه و الگوبرداری این کشورها از فرش فارس باعث شد صادرکنندگان فرش، برخی از بازارهای هدف خود را از دست بدهند و حتی کشوری مثل چین و هند نیز نوع دیگری از فرش را با رنگ و پشم به کار رفته در فرش‌های دستباف استان فارس ارائه کند که از لحاظ قیمتی چند برابر کمتر از فرش استان فارس است.

رئیس تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف استان فارس در گفت‌وگو با مهر با اشاره به این که امروز فقط ده هزار نفر در استان فارس به بافت فرش مشغول هستند، یادآور می‌شود: تا دو سال پیش 30 هزار بافنده در استان فارس به بافت فرش مشغول بودند که فعالیت این تعداد باعث شده بود صادرات فرش استان فارس نیز با رونق فراوان مواجه شود، اما امروز فقط ده تا 15 هزار نفر در کل استان فارس به بافت فرش مشغول هستند و جای تاسف و نگرانی است که این هنر اصیل ایرانی در حال نابودی است.

حمید ذوالنواری با بیان این که قاچاق پشم و رنگ هم بر این وضع دامن‌زده است، می‌افزاید: پشم خام استان به کشورهای هند، پاکستان و افغانستان قاچاق می‌شود و این کشورها نیز فرش‌هایی را به عنوان فرش ایرانی به بازارهای جهانی عرضه می‌کنند. از طرفی دیگر، تولید‌کنندگان فارس در فصل بهار باید مبلغ زیادی را به طور نقدی برای خرید پشم هزینه کنند، در حالی که بانک‌ها نیز از پرداخت تسهیلات خودداری می‌کنند.

رئیس تولید‌کنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف فارس تاکید می‌کند: قانون صادرات فرش دستباف نیز مانعی دیگر است، زیرا گردش مالی فرش دو ساله است و در این میان قوانین صادراتی و بانکی مانعی بزرگ در مقابل توسعه صادرات فرش استان است.

وی در عین حال به دلیل دیگری اشاره کرده و می‌گوید: نسل جدید علاقه‌ای به بافت فرش ندارد و این مشکل از زمانی خود را نشان داد که بحث پرداخت نقدینگی یارانه ها آغاز شد. به گفته ذوالنواری، تا قبل از پرداخت یارانه‌های نقدی مشکل وجود داشت، اما اجرایی شدن پرداخت یارانه‌ها وضع فرش دستباف را با خطر شدید مواجه کرد، در حالی که امروز پرداخت این یارانه‌ها به ترمزی برای بافت فرش تبدیل شده است.