جنگل حرا؛ نگین شناور خلیج فارس
استان هرمزگان 11 جزیره کوچک و بزرگ را در خود جای داده که نزدیکترین آنها به ساحل جزیره هرمز و بزرگترین آن قشم است.
این جنگلها در ساحل شمال غربی جزیره قشم ، از بندر لافت تا روستای طبل به صورت نوار سبزی کشیده شده اند. این زیستگاه طبیعی ، فوق العاده زیبا و دیدنی ، مملو از درختچه هایی است که ارتفاعی بین 3تا 6متر دارند. حرا که درختی شورزی است به هنگام مد دریا تقریبا به طور کامل زیر آب مدفون می شود و هنگام جزر دوباره سر از آب بیرون می آورد.
این درخت به دلیل خاصیت تصفیه کنندگی پوست خود قادر است آب را بدون املاح آن جذب و نمک و دیگر املاح همراه آن را دفع کند. این جنگل وسیع علاوه بر چشم اندازهای زیبایش زیستگاه امن انواع پرندگان مناطق گرمسیری و سایر ماکیان است.
عزیمت به این جنگل دیدنی از هر دو جاده ساحل شمالی و جنوبی ممکن است و با شهر قشم حدود 68کیلومتر فاصله دارد.
حرا، نگین سبز خلیج فارس
سوار بر شناورهای تندرو موج موج دل آب را می شکافیم تا لحظه ای بکر و به یادماندنی را در دل چشمانمان بنشانیم.
آب آرام و بی صدا در لابه لای سرشاخه های سبز و همیشه بهار این درختان آرمیده است و تنها موجی که بر دل صاف و شفاف آب نقش می بندد، موجی است که از حرکت قایق روی آن نقش می گیرد.
اگر گذرتان به این منطقه افتاد، غروب دل انگیز این دریا را از دست ندهید. رقص درختان زیر آب در هنگام مد و آمد و شد پرندگان و موجودات دریایی هنگام جزر یکی از بکرترین صحنه های خلقت است که برای همیشه در ذهنتان جای می گیرد؛ موجودات و پرندگانی چون ماهی های خزنده و پرندگان نادری همچون آگرت بزرگ ، گیلان شاه ، حواصیل هندی در کنار عقاب ماهیگیر، نوک قاشقی ، پلیکان ها، فلامینگوها، پرستوهای دریایی ، سلیم خرچنگ خور.
این جنگلها هنگام بالا آمدن آب دریا به حالت شناور می مانند و هنگام جزر 6تا 7ساعت مانند مناطق خشک نمایان می شوند. در گذشته استفاده از چوب درختان حرا برای سوخت رواج بسیاری داشته است.
اما در حال حاضر تنها از برگ درختان حرا برای تعلیف دام و گلهای آن برای تهیه عسل و زنبورداری (در منطقه نای بند) استفاده می شود.
همچنین به واسطه غنای محیط آبی رویشگاه ، گرایش بسیاری در استفاده از عرصه این جنگل برای آبزی پروری خصوصا احداث استخرهای پرورش میگو دیده می شود.
رویشگاه جنگلهای حرا در استان بوشهر آخرین نواحی پراکنشی این اجتماعات درختی کمیاب در ناحیه ساحلی شمالی خلیج فارس است و عملا در قیاس جهانی ، آخرین محدوده پراکنشی جهانی آنها در سواحل شمال غربی آسیا محسوب می شود. هر چند قطعاتی کوچک از اجتماعات حرا در بندر دیر (با وسعت یک هکتار) و یوزه ماشه در منطقه مگه کنزه (به وسعت 22هکتار) وجود دارد، اما اجتماعات حرا در خلیج نای بند با وسعت 39هکتار وسیع ترین اجتماعات حرا در مدارهای بالای 27درجه در خلیج فارس محسوب می شود و به عنوان آخرین مجموعه انبوه و وسیع از این درختان در جنوب غربی آسیا ساخته می شوند.
به روایتی این گیاه اسطوره ای از اشک چشم آدم روییده است و به افتخار دانشمند شهیر ایرانی ، بوعلی سینا نیز نامگذاری شده است.
این درختچه در سواحل و مرداب های ساحلی مصر، عربستان و سواحل جنوب ایران دیده می شود. حرا در هشت منطقه حفاظت شده بین المللی ایران می روید که در این میان جنگلهای همیشه سبز دریایی حرا در حاشیه شمال غربی قشم ، از زیباترین گردشگاه های خلیج فارس به شمار می آید. به این گیاه در بندرعباس حرا، در بلوچستان «تمر» و در بعضی از نقاط «تول» گفته می شود. به عربی نیز آن را «شوری» یا «شوره» می نامند.
حرا گیاهی از تیره شاه پسند است. دانه آن روی درخت مادر می روید و نهال تولید می کند. سپس از درخت جدا می شود و داخل مرداب می افتد. جنگل حرا روی دریا و آب شور قرار دارد و این سازش با آب شور و شرایط نامناسب از حرا یک درخت استثنایی ساخته است.
درختان حرا، در قسمتهای کم عمق خورخوران کنار و روی تپه های جزیره مانندی که هنگام پایین رفتن آب دریا از آب بیرون می مانند، قرار گرفته است. عمق آب این مناطق از یک تا یک و نیم متر تجاوز نمی کند. بنابراین ، این جنگل هنگام بالا آمدن آب دریا، در آبهای نیلگون خلیج فارس به حالت شناور می ماند و با فروکش آب دریا به مدت 6تا 7ساعت مانند جنگلهای مناطق خشک نمایان می شود.
به همین دلیل به جنگلهای حرا در این منطقه ، 3عنوان جهانی «منطقه حفاظت شده بین المللی»، «ذخیره گاه زیست کره» و «تالاب بین المللی» نام داده اند، چرا که 80درصد آبزیان خلیج فارس دوره تخم ریزی خود را در این منطقه می گذرانند. گیاهان حرا برگهایی با ظاهر بیضی شکل و قاعده ای باریک (دوکی شکل با رویه سبز و براق) دارند.
پشت برگها سفید یا خاکستری رنگ است و طول این برگها حدود 5تا 5/7 سانتی متر است. میوه حرا، بادامی شکل است و به یک خامه باریک منتهی می شود. ریشه های زانویی ، شکل منظمی ندارند. اما گل حرا که از فرط کوچکی ناپیداست ، حکایتی عجیب دارد.
گلی به رنگ طلایی با 4گلبرگ ، که هر گلبرگ آن بیشتر از چند میلی متر طول ندارد. عطری شیرین و خنک دارد که تا شعاع چند متری اطراف آن پراکنده می شود. گیاه حرا که گاه به عنوان علوفه خشک برای خوراک چارپایان استفاده می شود، فواید شگفت انگیزی دارد. پوست حرا بر باسیل هایی که موجب جذام می شود، موثر است.
شیره درون آوندهای آن بر بیماری خشکی که بیماری پوستی شایع در منطقه هرمزگان است ، تاثیر قابل توجه دارد. در صنعت از «تانن» موجود در حرا، برای تولید «جوهر مازو» استفاده می شود. چسب تخته و خمیر چوب از دیگر مصارف صنعتی آن است. از راه خشکی راهی به درون جنگلها نیست و تنها راه دیدن آنها، راه آبی است.
برای تماشای این جنگل نیز باید با ناخدایان پرتجربه همراه شد، چون تنها آنها می توانند آبراهه های کوچک و متعدد جنگل را شناسایی کنند.
زهرا کشوری 
تازه ها
پیشنهاد سردبیر
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
جنبش مردمی سوریه
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
زمان دیپلماسی برای حمایت از مقاومت
عضو دفتر حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
نقش ویژه اهالی اندیشه، رسانه و هنر در مقابله با تهدیدات نرم
گفت و گو
دکتر محمد اسحاقی، استاد دانشگاه تهران:
کلیدهای تاب‌آوری ملت ایران
محمدرضا مهدوی در گفت‌وگو با «جام‌جم»:
با این لیگ نباید از تیم ملی انتقاد کرد
