دستگاه‌های غیراستاندارد در بیمارستان‌ها

اتوکلاو یا دستگاه استریل‌کننده با بخار یک محفظه دارای فشار است که در آن از بخار اشباع شده برای افزایش دما جهت استریل و ضدعفونی در آزمایشگاه‌های میکروبیولوژی مراکز بهداشتی و خصوصا بیمارستان‌ها استفاده می‌شود.

مدیرکل استاندارد استان تهران به بیان این‌که در بسیاری از بیمارستان‌ها مسوولان از مشکل‌دار بودن دستگاه‌های اتوکلاو متعلق خود بی‌اطلاع هستند، در گفت‌وگو با ایسنا ادامه می‌دهد: برخی بیمارستان‌ها برای رفع نقص اتوکلاوهای خود اقداماتی انجام داده‌اند و ‌موضوع غیراستاندارد بودن اتوکلاوها در شورای سلامت استان و با سازمان نظام پزشکی در میان گذاشته شده است.

بیات اضافه می‌کند: هنوز هم بیمارستان‌هایی هستند که اقدام به رفع نقص دستگاه‌های اتوکلاو خود نکرده‌اند و امسال مجددا این دستگاه‌ها را در سطح استان بازرسی می‌کنیم.

مدیرکل استاندارد استان تهران با بیان این‌که اپراتورهای دستگاه‌های اتوکلاو نیز باید واجد صلاحیت باشند، می‌گوید: دستگاه‌های اتوکلاو به دلیل اهمیت زیادی که دارند باید به صورت دوره‌ای آزمون شوند.

بیات به کیفیت دستگاه​های اتوکلاو در سایر مناطق کشور اشاره‌ای نمی‌کند، اما توضیح می‌دهد: در استان فارس نیز به صورت همزمان تایید شد که دستگاه‌های اتوکلاو در بسیاری از موارد از لحاظ ایمنی و عملکردی مطابق استاندارد نیستند.

در خصوص خطرات استاندارد نبودن دستگاه‌های اتوکلاو گفته می‌شود که نتیجه این مساله، انتقال عفونت در بیماران است چرا که تجهیزاتی مانند ابزار و وسایل مورد استفاده در اتاق عمل، اگر به درستی ضدعفونی نشود، می‌تواند هنگام استفاده در بیماران مختلف، عفونت‌ها و عوامل بیماری را در سایر بیماران انتقال دهد.

عفونت‌های بیمارستانی از عوامل مهم مرگ‌ومیر بیماران محسوب می‌شود که در کشور ما عدد و رقمی در خصوص میزان تلفات آن وجود ندارد، اما سال گذشته نتایج یک آمار رسمی نشان داد که عفونت‌های معمول در بیمارستان‌های آمریکا، سالانه 400 هزار نفر قربانی می‌گیرند.

با وجود این، وزارت بهداشت در خصوص خبر خبرگزاری ایسنا هیچ واکنشی نشان نداد و تماس جام‌جم و مطرح شدن موضوع با معاون درمان وزیر بهداشت، به خاطر حضور در جلسه به عصر موکول شد و تماس‌های مکرر جام‌جم تا لحظه چاپ خبر بی‌پاسخ ماند.

علاوه بر معاون درمان، تماس با مدیرکل تجهیزات پزشکی وزارت بهداشت و مسوول دیگری در این وزارتخانه نیز بدون پاسخ ماند تا همه هشدارها در خصوص وجود دستگاه‌های غیراستاندارد اتوکلاو در 59 بیمارستان پایتخت در سکوت وزارت بهداشت مطرح شود.

این در حالی است که چندی پیش گزارش رسانه‌ها در خصوص ضعف بهداشتی در استفاده از دستگاه آندوسکوپی و امکان انتقال بیماری‌هایی مانند ایدز و هپاتیت ابتدا با سکوت وزارت بهداشت و در نهایت با محکوم کردن رسانه‌ها به بهانه ایجاد نگرانی در بیماران پایان یافت.

در خصوص ضعف بهداشتی در استفاده از دستگاه آندوسکوپی عنوان شد که به دلیل استفاده چندباره از پنس بیوپسی (نمونه‌برداری) یک‌بار مصرف در دستگاه‌های آندوسکوپی، احتمال انتقال بیماری‌های خطرناکی چون ایدز و هپاتیت وجود دارد، دلیل این کار هم بالا بودن قیمت پنس بیوپسی اعلام شده بودکه بویژه پس از گرانی ارز و بالا‌رفتن تورم در کشور، این هزینه نسبت به قبل بسیار بیشتر شده است.

همچنین دکتر ایرج خسرونیا، رییس انجمن متخصصان داخلی کشور درخصوص نحوه استفاده از این پنس‌ها در آندوسکوپی به جام‌جم گفته بود: در مطب‌های پزشکی که شاید بیشتر از یک یا دو بیمار برای آندوسکوپی مراجعه نمی‌کنند، زمان و امکان ضدعفونی کردن دستگاه و پنس فراهم است، اما در بیمارستان‌های خصوصی و خصوصا مراکز دولتی که تعداد مراجعه‌کنندگان زیاد است احتمال این‌که ضدعفونی این وسایل به‌درستی انجام نشود، وجود دارد.

مدیرکل تجهیزات پزشکی وزارت بهداشت پیش از این در خصوص وجود تجهیزات پزشکی بی‌کیفیت در ایران گفته بود: از بازار حدود ۹۰۰ میلیون دلاری تجهیزات پزشکی کشور، ۱۰ درصد در اختیار کالاهای چینی، ۳۰ درصد ایرانی و ۶۰ درصد غربی است و این‌که عده‌ای می‌گویند بازار در محاصره تجهیزات بنجل چینی است صحت ندارد.

با وجود این، بسیاری از انجمن‌های پزشکی بارها در خصوص تجهیزات پزشکی بی‌کیفیت و حتی دست دوم در کشور هشدار می‌دهند.

رئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی در خصوص واردات تجهیزات پزشکی بی‌کیفیت و دست دوم به کشور می‌گوید: من این موضوع را نه رد و نه تایید می‌کنم چون، سندی در دست نیست.

حسینعلی شهریاری ادامه می‌دهد: اما واردات تجهیزات پزشکی بی‌کیفیت و دست دوم امکان دارد که اتفاق افتاده باشد، زیرا وقتی قیمت تجهیزات پزشکی افزایش پیدا می‌کند بویژه بخش خصوصی در ورود تجهیزات پزشکی ناتوان می‌شود و از همین رو مجبور است از تجهیزاتی استفاده کند که چند سالی از عمر آنها گذشته است.

نایب رییس کمیسیون بهداشت و درمان در مورد ورود تجهیزات پزشکی چینی به کشور ادامه می‌دهد: ورود تجهیزات پزشکی چینی به کشور هم مانند بقیه اجناس چینی است که به کشور وارد می‌شود.

به گفته شهریاری، واردات تجهیزات پزشکی بی‌کیفیت چینی از طریق مسافر به کشور صورت می‌گیرد و قطعا وزارت بهداشت مجوزی برای ورود چنین کالای بی‌کیفیتی صادر نمی‌کند.

در مطالعات گوناگون چهار عفونت ادراری، تنفسی، خونی و محل جراحی به عنوان مهم‌ترین و شایع‌ترین عفونت‌های بیمارستانی شناخته شده است که میزان و درصد بروز این نوع عفونت‌ها در بیمارستان‌ها و مراکز درمانی مختلف تا حدودی متفاوت است.

دکتر کمال بشارتی اصل، متخصص بیماری‌های عفونی در این خصوص به ایسنا می‌گوید: در مجموع و براساس مطالعات مختلف بیش از 40 درصد موارد عفونت‌های بیمارستانی مربوط به عفونت‌های ادراری است.

او ادامه می‌دهد: پس از عفونت‌های ادراری، ‌به ترتیب عفونت‌های تنفسی با 30 درصد، عفونت‌های محل جراحی با 20 درصد و عفونت‌های خونی نیز با حدود 10 درصد در زمره عفونت‌های بیمارستانی شایع در اغلب بیماستان‌ها و مراکز درمانی است.

وی با اشاره به این‌که رعایت مسائل بهداشتی در تمام موارد عفونت بیمارستانی بویژه عفونت‌های ادراری ضروری است، می‌گوید: استفاده صحیح از مداخلات پزشکی، ‌رعایت مسائل بهداشتی از سوی کارکنان بخش‌ها، آموزش بهداشت و نظارت مداوم در سطح بیمارستان، کاربرد صحیح وسایل یک‌بار مصرف، استفاده کنترل شده از آنتی‌بیوتیک‌ها و مراقبت دقیق از زخم‌های جراحی از مهم‌ترین راه‌های پیشگیری از عفونت‌های بیمارستانی است.

مستوره برادران نصیری - گروه جامعه