اجرای اصل‌ 44 اثرات تحریم را خنثی می‌کند

وقتی انسان در تنگنا باشد فکرش بیشتر به کار می‌افتد تا مشکلات خود را حل کند. تحریم هم برای ما نوعی محدودیت ایجاد کرد. ما مجبور شدیم به تکاپو بیفتیم. راه دیگری پیدا کنیم که تولید متوقف نشود. این سبب شد که استفاده از توانمندی‌های داخلی به صورت جدی مورد توجه قرار گیرد. اخیرا 2 کمپرسور مورد نیاز بود که قطعات آنها خاص بود و نیاز بود که از خارج وارد شود، اما ما شرکت‌های داخلی را وادار کردیم این قطعه‌ها را برای ما بسازند. من عملا دیده‌ام که تحریم یک فرصت است. روشن است بچه‌ای که در رفاه است کمتر موفق است،‌ اما بچه‌ای که با محدودیت بزرگ شده موفق‌تر است. نخبه‌های جهان که اختراعاتی داشته‌اند همه با محرومیت بزرگ شدند. تحریم عرصه را به ما تنگ می‌‌کند پس ما برای حفظ خودمان بیشتر تلاش می‌کنیم و خلاقیت‌های مغز خود را به کار می‌اندازیم، توانمندی‌ها و ساخت داخل به راه می‌افتد و بسیاری از امکانات داخلی جایگزین خارجی‌ها خواهد شد.

در این که تحریم هزینه‌ها را بالا برده شکی نیست، اما در عوض در آینده داخلی کردن این مسائل باعث برطرف شدن هزینه‌های فعلی خواهد شد. ممکن است تولیدات اولیه از کیفیت پایینی برخوردار باشد یا در تولید مدتی وقفه باشد، اما این فرصتی است که در داخل نهادینه شده یعنی استفاده از توانمندی داخلی امروز نیاز به تعریف ندارد، اتوماتیک‌وار کار انجام می‌شود زیرا اگر از این توانایی استفاده نشود کار مملکت می‌خوابد.

صنعت پتروشیمی از بخش‌ها و تکنولوژی‌های مختلف تشکیل شده. در بخش استاتیک (تجهیزات)‌ می‌توان گفت صددرصد به خودکفایی رسیدیم. در حال حاضر 75 درصد کل تجهیزات و دستگاه‌های مورد نیاز پتروشیمی کاویان داخلی و عمدتا استاتیک است، اما بعضی دستگاه‌های دوار مانند پمپ، کمپرسور و دستگاه‌‌های الکترونیک و ابزار دقیق که در ساخت این تجهیزات را داریم که در تولید آنها پیشرفت‌هایی داشتیم ولی درصدش نسبت به ساخت دستگاه‌های استاتیک پایین‌تر است. اخیرا در کمپرسور یکی از واحدها مشکلی ایجاد شد و شرکت زیمنس هم حاضر به همکاری نبود. این در حالی است که ما با این شرکت توافق کرده بودیم و پول داده بودیم که فرصت ایجاد کند و برای ما آن را تعمیر کند، زیمنس زیربار نرفت و ما مجبور شدیم مشکل را حل کنیم. یک شرکت با متخصصان داخلی از مشهد آوردیم، مشکل حل شد. اگرچه واحد تولیدی ما یک هفته خوابید، اما با کمترین هزینه کار توسط نیروی داخلی انجام شد. در حال حاضر تکنولوژی کنترلی، برق، کمپرسور و... تا حدودی داخلی شده است. همین کمپرسوری را که توضیح دادم به اصفهان بردند که نمونه آن را بسازند. ما باید جرات ریسک داشته باشیم. باید به نیروی داخلی میدان دهیم، یک بار خراب کردند اشکالی ندارد.

اینها هزینه نیست، سرمایه‌گذاری است. سرمایه‌گذاری در بخش آموزش را هیچ‌وقت نباید هزینه محسوب ‌کرد، چون نیروی انسانی را توانمند می‌کنیم که بعدا خدمات او باز خواهد گشت.

وقتی فرصت وجود داشته باشد، پژوهشگاه‌ها مجبورند فعال شوند. ما می‌خواهیم حیات‌مان را حفظ کنیم لذا باید تلاش کنیم. تحریم تلنگری زده که ما توانمندی‌هایمان را به کار ببندیم. الان کشور ما شرایط خاصی دارد. در تکنولوژی‌های هسته‌ای موفقیت‌های زیادی حاصل شده، در پژوهشگاه‌های ساخت مواد شیمیایی و کاتالیزور در ابتدای کار قرار داریم. ما می‌توانیم در آینده به آنها دست پیدا کنیم به نظرم هنوز جا دارد که به رقابت بازارهای جهانی برسیم. ولی خوشبختانه جوانان فعال شده و مسیر را پیدا کردند. چند سال دیگر صاحب لیسانس و تکنولوژی خواهیم شد و نیازی نیست از خارج چیزی را وارد کنیم. معتقدم ابتدا باید وابستگی را قطع کنیم، سپس رقابت را شروع کنیم. وقتی محصولی را هنوز تولید نکردیم چطور می‌خواهیم رقابت کنیم؟

با تحریم‌ها، وابستگی به خارج را قطع می‌کنیم و در واقع روی راه‌اندازی توانمندی‌های داخل سرمایه‌گذاری کرده‌ایم. لذا درست است که هزینه‌ها بالا رفته اما این هزینه بعدا به سرمایه تبدیل می‌شود.

فکر می‌کنم حداقل در حوزه پتروشیمی هنوز این پتانسیل به فعلیت نرسیده است زیرا ما معتقدیم تا صنایع پایین‌دستی‌ها را توسعه ندهیم. امکان رسیدن به اهداف بلند اشتغالزایی که در برنامه‌های توسعه‌ای کشور نیز وجود دارد نخواهیم رسید. صنایع ما در بخش میانی اشتغالزایی زیادی ندارد.

ما در مورد صنایع پایین‌دستی زیاد حرف زدیم اما در عمل آن را توسعه ندادیم. اشتغالزایی در پایین‌دستی است، اما من برنامه اجرایی یا مشوقی برای اجرا نمی‌بینم.

الان پلی‌اتیلن‌های امیرکبیر و سایر واحدهای پتروشیمی ایران در تمام دنیا معروف است. در مسکو برای اولین بار شرکتی از ما این محصول را خرید، وقتی رفت و محصول در آنجا توزیع شد 8 ـ 7 شرکت متقاضی خرید محصولات ایرانی شدند.

ما تجربه داریم، سال‌هاست محصولات پتروشیمی تولید می‌کنیم به راه‌ا‌ندازی و نگهداری وارد هستیم.

یکی از راه‌های کنترل مصرف انرژی قیمت است، چون مصرف انرژی پایین آمده نیاز ما کمتر می‌شود و موادی مانند بنزین که قبلا بخش عمده آن وارد می‌شد با این قانون از میزان واردات آن کاسته می‌شود. در حال حاضر قیمت‌ها آزاد شده و مردم مصرف را کنترل می‌کنند.

تقریبا تمام خانه‌ها از لامپ کم‌مصرف استفاده می‌کنند مثل قدیم نیست که شوفاژ باز باشد و پنجره را باز کنند و این صرفه‌جویی‌ها می‌تواند یک عامل بازدارنده برای واردات خارجی باشد.

وقتی اصل 44 تصویب شد ما خیلی خوشحال شدیم زیرا معتقدیم این اصل یکی از مواردی است که نجات‌دهنده اقتصاد و بهره‌وری کشور ما خواهد بود. فکر می‌کنم پتروشیمی بیشتر در معرض اجرای این طرح قرار گرفت.

من به اصل 44 اعتقاد شدید دارم و باید اجرا شود. الان هم اگر در جایی متوقف شدیم به نظرم اشتباه است. اوایل توجه کارشناسی کمتر بود. واگذاری‌ها در صنعت پتروشیمی بهتر می‌توانست صورت بگیرد. اما می‌بینیم که بعضی از آنها با مشکل مواجه شد. ما باید خصوصی‌سازی واقعی را پیاده کنیم نه این که شرایطی ایجاد کنیم، مشکلاتی ایجاد شود که آن وقت به دوره دولتی بودن آن شرکت‌ها افسوس بخوریم.

معمولا در تحریم‌ها، بخش‌های دولتی تحریم می‌شوند. اگر واگذاری به معنای واقعی اجرا شود، تحریم‌ها تاثیر کمتری خواهد داشت.

از طرف دیگر وقتی شرکتی خصوصی شد قوانین دست و پاگیر در مسیر آن دیگر نیست. بنابراین راحت‌تر می‌تواند برای دور زدن تحریم‌ هر گونه تصمیمی که صلاح می‌داند، بگیرد و از توانمندی‌های خود استفاده و تحریم را خنثی کند. به نظرم اگر اقتصاد به معنی واقعی به بخش خصوصی واگذار شود می‌تواند آثار تحریم را کم کند.

چند سال پیش چشم‌اندازی کلی با توجه به افق 20 ساله کشور تعریف شد و اوایل هم خوب پیش می‌رفت. به نظر من برای رسیدن به چشم‌انداز پتانسیل لازم وجود دارد، اما باید مدیریت شود. از نظر منابع، انرژی و خوراک مشکلی نداریم. اگر این منابع درست مدیریت نشود مشکل پیدا می‌شود.

اگر در پتروشیمی مدیریت‌ها کمی تخصصی‌تر شود و پروژه‌ها براساس اولویت‌های تخصصی و کارشناسی واگذار شود کار راحت‌تر جلو می‌رود و معتقدم این پتانسیل در کشور وجود دارد.

تحریم‌نفتی اروپا تاثیری در محصولات پتروشیمی و نفت ما ندارد لذا زیاد احساس نگرانی نمی‌کنیم، خود اروپایی‌ها هستند که به مشکل برمی‌خورند. آنها منابع انرژی ندارند. اگر کسی هم بخواهد تامین کند از فرصت استفاده می‌کند و قیمت را بالا می‌برد.

در حال حاضر طبق اخبار وضعیت کشورهای اروپایی به هم خورده، قیمت بنزین بالا رفته، بعضی از پالایشگاه‌هایی که با نوع نفت ما هماهنگ است، به این راحتی خوراک آن نمی‌تواند تغییر کند. به نظرم اگر تحریم اروپا جدی باشد این اروپاست که ضرر می‌کند نه ما. ما برای 10 درصد صادراتی که به اروپا داریم می‌توانیم مشتری هم پیدا کنیم.

بله. قطعا همین طور است. با دیپلماسی قوی می‌توان جلوی بسیاری از اقدامات را گرفت. موضوعی که می‌تواند در سطح دیپلماتیک حل شود، به شورای امنیت کشیده نشود، بسیار کم‌هزینه‌تر و البته موثرتر خواهد بود.

دست‌اندرکاران انرژی هسته‌ای در گذشته و حال و ان‌شاءالله آینده مسیر خوبی را طی کرده‌آند. آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نتوانسته مدرکی علیه فعالیت‌های هسته‌ای صلح‌آمیز به دست آورد. مصوبه‌های تحریم‌ همه سیاسی است، می‌خواهند تهدید کنند، جو روانی ایجاد کنند، شاید 90 درصد آن هم عملی نشود، خود آنها زودتر از پا می‌افتند، پس شاید دست به این کارها نزنند.