انتخابات، مظهر مردمسالاری دینی است

در هر حال تلاش زیادی از سوی جبهه متحد اصولگرایان که با هدایت جامعه روحانیت مبارز و جامعه مدرسین فعالیت می‌کند انجام شد که مجموعه اصولگرایان در یک وحدت حداکثری،‌ وارد انتخابات مجلس نهم شوند. منتها ظاهرا دوستان جبهه پایداری هم یک مطالب و یک‌سری تحفظ‌هایی دارند که موجب شد چنین اتفاقی نیفتد.

به هر حال ما بر اساس اظهارات خود افراد، جریان‌ها و گروه‌ها قضاوت می‌کنیم.

بله، حتی این تعبیر را به کار برد که جای اعضای جبهه پایداری خالی است.

بله، این انتقادات را تحت عنوان «شرایط» مطرح کرده‌ است.

این‌که آن دوستان چه شرایطی داشتند و آیا اعضای جبهه متحد می‌توانستند این شرایط را بپذیرند یا خیر باید مسوولان جبهه متحد و سخنگویان این جبهه توضیح دهند. بنده چون سخنگوی جبهه متحد نیستم طبعا نمی‌توانم در این زمینه اظهار نظر کنم، اما به نظرم بر اساس آن چیزهایی که آدم از رسانه‌ها می‌شنود بعضی از این شرایط،‌ خودشان ناقض تشکیل جبهه متحد اصولگرایان بوده و مستلزم این است که عده‌ای از اصولگرایان کنار گذاشته شوند تا عده دیگری به این جبهه بپیوندند. اما این مساله همان‌طور که اعلام شد برای جبهه متحد اصولگرایان قابل قبول نبود.

من چنین برداشتی ندارم. یعنی اگر کسی به ائتلاف، اعتقاد نداشت قطعا نماینده معرفی نمی‌کرد و این نماینده در تمام مراحل و ساز و کار ائتلاف، حضور نداشت. من نشنیده‌ام که ایشان هم چنین اظهار نظری کرده باشد.

نه دیگر، با حدس و تحلیل و اینها که نمی‌شود. ما همان‌طوری‌که اظهارات جبهه پایداری را از همان چیزهایی که صریح از سوی اعضایشان اعلام می‌شود تحلیل می‌کنیم در این زمینه هم باید به همین شکل رفتار کنیم. در اینجا هم نمی‌شود بگوییم که ایشان اعتقاد ندارد، طبعا همین که نماینده مشخص کرده و نماینده‌اش هم در تمام مراحل حضور داشته است معنی‌ آن این است که اعتقاد دارد. بله، ایشان در ساز و کار 6+5 در مجلس هفتم حضور نداشت، اما باز معنی آن این نبود که خارج از دایره اصولگرایی قرار داشت. اما در اینجا ایشان هم حضور دارد و هم نماینده‌اش فعال است.

‌ مثلا چه انتقاداتی؟

‌من ایرادهای آنها را وارد نمی‌دانم، زیرا معنی آن این می‌شود که یک سری از اصولگرایان بگویند که عده دیگری از اصولگرایان، اصولگرا نیستند، در حالی که در مجموع، نظام همه اینها را جزو اصولگرایان می‌داند. اکثر اعضای جبهه متحد کسانی هستند که یک دوره 4ساله، مجلس هشتم را اداره کرده‌اند و مدیریت و رهبری مجلس هشتم را داشته‌اند و با توجه به مواضعی که اکثریت مجلس داشته است، می‌بینیم که عمده آنها مواضع اصولگرایانه دارند. حالا فرضا ممکن است عده‌ای به بعضی از مواضع برخی اشخاص در بعضی مقاطع، انتقاد داشته باشند، اما مگر این انتقادها را نمی‌شود به بعضی از مواضع بعضی از اشخاص حاضر در جبهه پایداری هم در برخی مقاطع وارد کرد؟ یعنی اگر قرار باشد این‌گونه قضاوت کنیم، وقتی به گذشته بعضی از اعضای جبهه پایداری که دوستان خیلی خوب ما هم هستند رجوع کنیم ممکن است در برخی مقاطع، به بعضی مواضع آنها بشود انتقاد کرد. پس می‌شود با این استدلال گفت که این اشخاص اصولگرا نیستند و جبهه پایداری باید آنها را کنار بگذارد و بعد بیاید ائتلاف کند، اما به نظر من چنین ایرادهایی وارد نیست و شرایطی که با این استدلال گذاشته می‌شود از نظر سیاسی معقول نیست. همان‌طور که بارها حضرت آیت‌الله مهدوی‌کنی هم توضیح داده‌اند جبهه متحد اصولگرایی باید فراگیر باشد و همه اصولگرایان را پوشش دهد که البته این مساله شدت و ضعف‌هایی دارد. بله، بعضی‌ها در برخی مقاطع‌، مواضع خیلی صریح داشتند و بعضی‌ها در مقطع کوتاهی ممکن است که سکوت داشته‌اند و بعد مواضعشان صریح شده باشد. این مساله متفاوت است با کسی که مثلا به طور مشخص، اصلا جریانی به نام فتنه را قبول نداشته یا در مقابل آنها ساکت بوده و موضع نداشته است. حالا این‌که در مقطعی، بعضی‌ها مواضع خیلی صریحی نداشته‌اند و با فاصله‌ای مواضعشان صراحت پیدا کرده است اگر بخواهیم به اینها ایراد بگیریم و بگوییم فلانی اصولگرا نیست این به نظر من قابل قبول نیست. مثلا ممکن است بعضی‌ها به آقای قالیباف ایراد داشته باشند. آقای قالیباف هر موضعی در انتخابات داشته است بلافاصله بعد از انتخابات، وقتی مواضع غیرقانونی اصلاح‌طلبان روشن شد ایشان آمد در تلویزیون و موضع‌گیری کرد. بنابراین نمی‌توانیم بگوییم که ایشان را باید برای همیشه از دایره اصولگرایی خارج کنیم.

به نظر من وجود چند فهرست، حداقل دور از احتیاط است و تجربه تاریخی نیز همین را ثابت می‌کند. زمانی که اصلاح‌طلبان بی‌احتیاطی کردند و در انتخابات شوراهای دوم احساس کردند که اصولگرایان دیگر مضمحل شده‌اند و از بین رفته‌اند و وجود خارجی ندارند، گفتند بیاییم در داخل خودمان، وزن‌کشی کنیم. بر همین اساس با فهرست‌های مختلف در انتخابات حضور یافتند و همین مساله، آغازی بر شکست‌های آنها بود. البته در آنجا روشن شد که آنها اقبال عمومی‌ را نیز از دست داده‌اند، ولی می‌خواهم این را بگویم که این بی‌احتیاطی را هم کردند و گفتند که هریک از فرقه‌های مختلف اصلاح‌طلب آزادند فهرست انتخاباتی جداگانه بدهند و در میان یک ناباوری مشاهده کردند که در دومین دوره انتخابات شوراهای اسلامی ‌شهر و روستا، یک فهرست اصولگرا به نام «آبادگران» در تهران رای آورد. این انتخابات آغاز پیروزی‌های اصولگرایان در دوره‌های مختلف انتخابات بود، بنابراین حتما به نظر من دور از احتیاط است که اصولگرایان به شکلی در انتخابات حاضر شوند که آرای اصولگرایان بشکند. من همین‌جا می‌‌خواهم اعلام کنم که اگر طیفی از اصولگرایان دعوت وحدت را نپذیرفت و آرای اصولگرایان به شکلی شکسته شود که منجر به شکسته شدن مجموع آرای اصولگرایان در مجلس نهم شود، این طیف از اصولگرایان از نظر تاریخی باید نسبت به این بی‌احتیاطی یا کم‌تدبیری خود پاسخگو باشند. یعنی اگر من صریح‌تر بخواهم بگویم اگر تعدد فهرست‌ها منجر به از دست رفتن اکثریت اصولگرای مجلس نهم شود، طبعا خطای خیلی بزرگی به نام آن کسانی که حاضر به وحدت و ائتلاف نشدند، نوشته‌ می‌شود و من فکر نمی‌کنم که آنها بتوانند با وجود این‌همه دعوتی که به احتیاط و ائتلاف انجام شد، پاسخگوی این خطای بزرگ باشند.

معنی بعضی از شرایط چیزی جز این نیست که ائتلاف، حداکثری نباشد. اگر 2 جریان بخواهد با یکدیگر ائتلاف کند و یکی از آنها شرایطی بگذارد که معنی آن این باشد که یک قسمتی از اصولگرایان کنار گذاشته شود و مجددا این اصولگرایان بروند و یک فهرست دیگر بدهند این خلاف اصل پذیرش ائتلاف است. اصلا ائتلاف برای این است که در مواقعی که احتمال خطر و شکست هست، شما ائتلاف حداکثری داشته باشید و به‌گونه‌ای رفتار کنید که آرای جریان اصولگرا نشکند. حالا اگر شما یک شرطی بگذارید که خود این شرط، ناقض اصل ائتلاف حداکثری باشد، در نتیجه این شرط شما نمی‌تواند قابل قبول باشد. بعلاوه این‌که همان‌طور که گفتم برخی از ایرادهایی که بعضی از افراد و دوستان جبهه پایداری می‌گیرند به بعضی افراد خودشان هم وارد است.

نه، من مثال نمی‌زنم. من در مقام این نیستم که کسی را تضعیف کنم، ولی می‌خواهم بگویم که اگر به گذشته افراد رجوع کنیم مثل این ایرادهایی که آنها می‌گیرند حتما می‌توان در سابقه افراد شاخص جبهه پایداری هم مشاهده کرد.

این داستان خیلی روشن نیست و برای همین است که من سخن از احتیاط گفتم. یعنی ما در یک نقطه عطفی هستیم و میان انتخابات سال 88 و انتخابات مجلس نهم، نقطه عطفی است، زیرا در حقیقت، رهبران شناخته‌شده اصلاح‌طلبی، به نوعی مردود و از صحنه خارج شدند و در این انتخابات هم تقریبا به شکل غیررسمی، انتخابات را تحریم کرده‌اند و می‌توانیم بگوییم که عملا انتخابات را تحریم کرده‌اند. قاعدتا هم صلاحیت‌های قانونی خود را از دست داده‌اند، زیرا اصلا خارج از مرزهای قانونی حرکت کرده‌اند. منتها این‌طوری نیست که بگوییم جریان اصلاح‌طلب در جامعه وجود ندارد یا اصلاح‌طلبانی که درون چارچوب قانون و نظام باقی مانده‌اند، وجود ندارند و واقعیت این است که اینها در انتخابات حضور دارند. بنابراین، خیلی صحنه روشن نیست و ما نمی‌توانیم این را منکر شویم که اصلاح‌طلبان، یک بدنه اجتماعی داشته‌اند. این بدنه اجتماعی که ساختار‌شکن نبوده‌اند و بعضی از آنها اصلا بدون ذکر تابلوی اصلاح‌طلبی وارد انتخابات شده‌اند و در تهران و جاهای دیگر نیز حضور دارند. حالا این‌که الان وزن اجتماعی و تاثیر آنها در انتخابات چقدر است و چه مقدار می‌توانند یک ضلع رقابتی تشکیل دهند این روشن نیست؛ اما به هر حال این‌طور نیست که آنها وجود نداشته باشند و من می‌خواهم بگویم آن اشتباه تاریخی اصلاح‌طلبان را که آنها در مقطع انتخابات شوراهای دوم مرتکب شدند، اصولگرایان نباید مرتکب شوند. آنها آن روز مثل بعضی‌ها در شرایط فعلی تصور کردند که دیگر اصلا اثری از اصولگرایی نیست. الان هم بعضی نشریات در جریان اصولگرایی می‌گویند که دیگر اثری از اصلاح‌طلبی نیست، ولی من می‌خواهم بگویم که این حرف، یک اشتباه بزرگ تاریخی است و اصولگرایان نباید بر اساس این حرف بخواهند با یکدیگر رقابت و وزن‌کشی کنند و بعد یکدفعه چشمشان را باز کنند و ببینند که مجلس را تحویل اصلاح‌طلبان داده‌اند. حالا من نمی‌خواهم بگویم که اگر اکثریت مجلس را اصلاح‌طلبان درون نظام بگیرند، فاجعه است، من چنین منظوری ندارم اما می‌خواهم بگویم جریانی که دارد رقابت می‌کند، اگر صحنه رقابت را درست نشناسد، دچار اشتباهات تاریخی می‌شود و در نتیجه حداقل از نظر احتیاط سیاسی که اتفاقا در اینجا خیلی مهم است، اصولگرایان نباید احساس کنند با خیال راحت و فارغ از اصلا‌ح‌طلبان می‌توانند میان خودشان وزن‌کشی و رقابت کنند.

در هر حال انتخابات مجلس تنوع دارد و برخی حوزه‌های انتخابیه هستند که تک‌کاندیدایی هستند. نیروهای مستقلی هم هستند که الان به صورت مستقل در انتخابات شرکت می‌کنند، اما بعدا ممکن است وقتی که به مجلس راه یافتند یک طیف یا جریان را شکل بدهند یا بعدها ماهیت واقعی‌شان را نشان دهند و مثلا تمایل اصلاح‌طلبی پیدا کنند. ضمن این‌که این مساله، دور از ذهن نیست که حتی در شهرهای بزرگی مثل تهران هم اینها بتوانند فهرستی داشته باشند و طرفداران خودشان را به صحنه بیاورند.

کار آنها در چارچوب نظام اصلا قابل توجیه نیست و هیچ توجیه سیاسی و عقلانی هم ندارد. یعنی به جای این‌که بعضی چهره‌ها که موقعیتی میانه داشتند، بیایند و مواضع خود را اصلاح کنند و نسبت به ساختارشکنی و قانون‌شکنی، موضع صریح بگیرند و مرزبندی خودشان را با اصلاح‌طلبان ساختارشکن، شفاف کنند و در حقیقت، جریان اصلاح‌طلبی را نجات دهند، آمدند موضعی گرفتند مبنی بر این‌که نه انتخابات را تحریم کنند و نه در آن شرکت کنند که این کار به اعتقاد من باعث اضمحلال بیشتر جریان اصلاح‌طلبی می‌شود. البته چهره‌های شاخصی هم در جریان اصلاح‌طلبی هستند که از نظر نظام، ساختارشکن نیستند و یک‌سری از چهره‌ها و جریان‌ها و تشکل‌های آنها در انتخابات هستند. در هر حال ما در مجلس هشتم، یک فراکسیون اصلاح‌طلب داشتیم که عمده آنها در انتخابات آینده هم حضور دارند.

البته قدری سخت است، ولی من حدس می‌زنم که اقلیت اصلاح‌طلبان در مجلس بعدی، نسبت به مجلس هشتم، تقویت شود.

وضعیت اقتصاد در کل جهان مشکل دارد و این هم از نکات جالب و از عبرت‌های الهی است. آنها از سال‌های دفاع مقدس و بعد از آن، همیشه سعی کرده‌اند ما را از نظر اقتصادی تحریم کنند تا مردم ما به خاطر فشارهای اقتصادی علیه نظام قیام کنند اما حالا می‌بینیم که خود آنها چند سال است که گرفتار بحران اقتصادی شده‌اند و هنوز هم راه‌حلی برای آن پیدا نکرده‌اند. جنبش 99درصدی که امروز در آمریکا راه افتاده است، جنبشی علیه نظام سرمایه‌داری است، بنابراین بحران اقتصادی، خیلی بیشتر از کشور ما در کشورهای اروپایی و آمریکا وجود دارد. اما درخصوص مساله‌ای که شما گفتید، قسمتی از آن به نظر من به دلیل دیر جنبیدن دولت و مسوولان اقتصادی است و می‌توانستند تصمیماتی را که آخر گرفتند، زودتر و بموقع بگیرند و اجازه ندهند این مساله گسترش پیدا کند. این مسائل در حقیقت احتیاج به یک عقل سلیم اقتصادی دارد که قبل از این‌که یک التهاب نسبتا گسترده در بازار سکه و ارز پدید بیاید با انتخاب سیاست‌ها و تدابیر اقتصادی درست، بتوانیم اینها را پیش‌بینی و پیشگیری کنیم.

اواخر اسفند، دوره فعلی مجمع تشخیص مصلحت نظام به پایان می‌رسد که می‌شود چند روز بعد از انتخابات مجلس. آیا تغییری در ترکیب مجمع، قابل پیش‌بینی است؟

‌‌ بله، تقریبا 27 اسفند، عمر این دوره از مجمع به پایان می‌رسد و اعضای فعلی تا آن تاریخ، در مجمع عضویت دارند. البته ممکن است احکام اعضای دوره جدید، زودتر از 27 اسفند صادر شود و افرادی که در دوره بعدی حضور دارند زودتر نامشان مشخص شود. فکر می‌کنم در دوره‌های قبل نیز کمی‌ زودتر از انتهای دوره، نام اعضای دوره بعدی اعلام شد.

این مساله که در سطح ما نیست و به ما مربوط نمی‌شود. اعضای مجمع را رهبری انتخاب می‌کنند و این مجمع در مجموع، شورای مشورتی رهبری برای تنظیم سیاست‌های کلی نظام است.

جلسات این هیات به طور مرتب و به صورت یک هفته در میان در خدمت آیت‌الله شاهرودی که ریاست این هیات را بر عهده دارد تشکیل می‌شود. هر هفته نیز جلسات دبیرخانه این شورا منهای آیت‌الله شاهرودی تشکیل می‌شود، یعنی 4 نفر بقیه در جلسات دبیرخانه شرکت می‌کنند و مصوبات را برای جلسه‌ای که در خدمت آیت‌الله شاهرودی تشکیل می‌شود آماده می‌کنند. بنابراین از آن زمانی که اعلام شده است ما هر هفته،‌ جلسات دبیرخانه را داشته‌ایم و یک هفته در میان هم در خدمت آقای شاهرودی جلسه داشته‌ایم. ما در جلساتمان آمده‌ایم و سوابق کار را بررسی کردیم تا ببینیم مسائل مورد اختلاف، چه چیزهایی بوده‌اند و موارد را احصا و رتبه‌بندی کرده‌ایم که اینها در اطلاع‌رسانی از سوی دبیرخانه اعلام شد. در این بخش از کار مشخص شد که بیشترین اختلاف بین 3 قوه در موضوع بودجه‌های سالانه است که ما موارد مختلف آن را چه در مرحله تهیه آن در دولت و چه در مرحله‌ای که برای بررسی به مجلس می‌آید و چه زمانی که برای اجرا ابلاغ می‌شود بررسی و موارد اختلافی آن را مشخص کرده‌ایم و متنی تنظیم شده است که خدمت رهبری تقدیم می‌شود.

نه، آماده شده اما هنوز تقدیم نشده است. هیات عالی حل اختلاف نیز همچون مجمع تشخیص مصلحت نظام، مشاور رهبری است و ما آن چیزهایی را که کارشناسی می‌کنیم خدمت رهبری تقدیم می‌کنیم و ایشان تصمیم نهایی را می‌گیرند.