دغدغه بهداشت در سفره‌خانه‌های سنتی

متاسفانه رشد روزافزون این اماکن غیرمجاز به حدی رسیده که مشتریان دیگر قادر به تشخیص یک سفره‌خانه اصیل سنتی نیستند، اما پرسش اینجاست طبق چه اصول و موازین بهداشتی یک سفره‌خانه سنتی را انتخاب کنیم؟

1 ـ نمای سالن پذیرایی سفره‌خانه باید سنتی و از مواد و مصالحی به کار رفته باشد که مقاوم، قابل شستشو و بدون درز و شکاف باشد. در اکثر سفره‌خانه‌های غیرمجاز برای نما دادن طاق، از سقف کاذب و برای سنتی کردن دیوارها از کاهگل استفاده می‌شود. این سقف‌ها اغلب بدون رعایت شرایط بهداشتی بنا شده و پناهگاهی برای حشرات و جانوران موذی چون هزارپا، سوسک، عنکبوت، مارمولک و گاهی موش بوده و دیوارهای کاهگلی به دلیل عدم قابلیت شستشو و نظافت، اغلب دارای کپک‌های سفید ابری شکل و در قسمت‌هایی از زوایای آن تار تنیده شده عنکبوت دیده می‌شود.

2ـ اگر در فضای سفره‌خانه حوضچه‌های آب تعبیه شده، باید آب آن روان و در حال گردش باشد. سکون آب موجب رشد خزه و ایجاد لجن و بوی نامطبوع شده و می‌تواند زمینه‌ساز رشد و تکثیر انواع میکروب‌های بیماری‌زا باشد.

3ـ در این اماکن معمولا از میز و صندلی یا تخت قالی‌شده استفاده می‌شود. میزها باید رومیزی، رنگ روشن و قابل تعویض داشته و قالیچه‌های استفاده ‌شده بر سطح تخت تمیز و فاقد ذرات به جای مانده از غذا باشد. بد نیست بدانید کوچک‌ترین ذره غذا می‌تواند صدها باکتری بیماری‌زا را در خود جای داده و در تماس با دست یا غذای شما موجب مسمومیت شود.

4ـ به ازای هر 25 صندلی یا 6 تخت 4 نفره باید یک توالت و دستشویی با رعایت تمامی موازین بهداشتی موجود باشد.

5ـ نگهداری حیوانات اهلی چون اردک، غاز، سگ و همچنین انواع پرندگان خوش‌آواز چون قناری در محیط سفره‌خانه ممنوع است. متاسفانه برخی سفره‌خانه‌های غیرمجاز برای جذاب شدن محیط و هماهنگ شدن آواز پرندگان با موسیقی سنتی، پرندگان زیبایی را در محیط سفره‌خانه آزاد می‌کنند. فضولات این پرندگان حاوی انگل و باکتری‌هایی است که در اثر تماس با بدن یا غذا می‌تواند بشدت حساسیت‌زا و بیماری‌زا باشد.

1ـ در سفره‌خانه یا چایخانه‌های سنتی افرادی که در امر پذیرایی مشارکت و با غذا و نوشیدنی، سر و کار دارند ملزم به پوشیدن روپوش و کلاه سفید هستند. سایر افراد می‌توانند از لباس‌های محلی تمیز و به رنگ روشن استفاده کنند. ضرورت استفاده از کلاه‌سفید به دلیل داشتن یک سبک اروپایی یا مدرن نیست. کلاه از ریزش مو و عرق به داخل غذا جلوگیری می‌کند.

2ـ‌ افراد پذیرایی‌کننده هنگام سرو غذا باید از دستکش استفاده کنند تا از انتقال میکروب‌های موجود در پوست، ترشحات عرق و چرک زخم‌های احتمالی دست به داخل غذا جلوگیری شود.

3ـ در این اماکن اغلب برای نزدیک شدن به سبک سنتی از ظروف سفالی و سرامیک یا استکان‌های پرنقش و نگار عکس‌دار استفاده می‌شود. این ظروف به دلیل کاربرد زیاد اغلب ترک‌خورده و لب پر بوده و جایگاه مناسبی برای رشد انواع میکروب‌ها و انتقال باکتری‌های بیماری‌زا از فردی به فرد دیگر هستند. بدتر آن که برخی متصدیان غیرمجاز به دلیل افزایش ماندگاری نقش و نگار ظروف و استکان‌ها کمتر از مواد شوینده استفاده کرده و آنها را فقط آبشویی می‌کنند. این کار نیز می‌تواند موجب انتقال میکروب‌های بیماری‌زا گردد.

از مصرف غذا در ظروف سرامیک و سفالی آبی‌رنگ خودداری کنید، چرا که در رنگ و لعاب این ظروف، ترکیبات سربی به کار رفته و احتمال بروز مسمومیت غذایی افزایش می‌یابد.

4ـ معمولا روی میز اردو اغلب سفره‌خانه‌ها انواع و اقسام سالاد سبزیجات دیده می‌شود. وسوسه تست این سالادها از یک‌سو و هزینه‌ای که بابت آن پرداخت کرده‌ایم از سوی دیگر اغلب ما را ناگزیر به مصرف می‌کند، اما بد نیست بدانید به دلیل عدم نظارت دقیق برخی متصدیان در شستشوی اصولی سبزیجات سالاد احتمال دارد به وبا یا بیماری‌های انگلی دچار شوید. بنابراین بهتر است از مصرف این پیش‌غذا صرف‌نظر کنید.

5 ـ پولکی، نبات، آجیل و انواع میوه‌های خشک از جمله تنقلاتی هستند که در اغلب سرویس‌های غذایی سفره‌خانه‌ها موجود است. در سفره‌خانه‌های غیرمجاز این تنقلات اغلب نامرغوب و کهنه بوده و احتمال دارد باقیمانده از میز مراجعان قبلی باشد.

بنابراین به دلیل آن که تشخیص سفره‌خانه‌های بهداشتی و مجوزدار کار آسانی نیست، توصیه می‌شود به محض ورود به محیط سفره‌خانه رعایت موارد بهداشتی ذکر شده را موشکافانه بررسی کنید.