زنان بی‌خانمان زیرچتر حمایت

گرمخانه‌ای برای زنان ؛ همان جایی که قرار است اولین نمونه آن در یکی از مناطق جنوبی شهر تهران احداث شود. مسوولان شهرداری تهران می‌گویند درهای این مرکز روی زنان بی‌خانمان و کارتن‌خواب باز خواهد بود، البته آنها این را هم می‌گویند که با توجه به امکانات محدودی که در اختیار دارند فقط به طور موقت و آن هم شب‌ها می‌توانند از زنان بی‌خانمان نگهداری کنند و با فرارسیدن روز، آنها باید این مرکز را ترک کنند و اگر خواستند دوباره شب به این مکان بازگردند.

هرچند ایجاد نخستین گرمخانه ویژه زنان بی‌خانمان به‌منظور حمایت از زنانی که به هر دلیل بی‌جا و مکان هستند در جای خود قابل تقدیر است، اما چرخه ناقص مسائل مرتبط با آسیب‌های اجتماعی و از جمله کارتن‌خوابی و بی‌خانمانی همواره از چالش‌های اساسی چنین موضوعاتی بوده است؛ چرخه ناقصی که با آمدن زنان بی‌خانمان به گرمخانه‌ها و اقامت شبانه آنها در این مرکز به عنوان یک نگهداری موقت هرچند با ارائه خدماتی مطلوب آغاز می‌شود اما با فرارسیدن روز و اجبار این زنان به ترک گرمخانه‌ها همه چیز نیمه‌کاره رها می‌شود تا این زنان یک بار دیگر با حضوری از سر اجبار در سطح شهر به کانون آسیب‌های اجتماعی بازگردند.

این همان واقعیتی است که به نظر می‌رسد مسوولان امر در سازمان‌ها و دستگاه‌های اجرایی متولی از آن غافل شده‌اند؛ نکته‌ای که معاون سازمان رفاه، خدمات و مشارکت‌های اجتماعی شهرداری تهران هم با اشاره به آن از بی‌مهری دیگر سازمان‌های متولی در این مقوله گلایه کرده و می‌گوید که با وجود بازدید مسوولان استانداری تهران و وزارت کشور و تاکید آنها برای همکاری سازمان‌های مرتبط با امور بی‌خانمان‌ها و متکدیان هنوز هیچ نهادی برای بررسی وضعیت بی‌خانمان‌ها و متکدیان تهرانی اعلام آمادگی نکرده و شهرداری تنها وظیفه نگهداری موقت آنها را بر عهده دارد.

در چنین شرایطی با توجه به امکانات محدود شهرداری برای نگهداری دائم از زنان بی‌خانمان در گرمخانه‌های شهر همکاری سایر سازمان‌های متولی آسیب‌های اجتماعی؛ از نیروی انتظامی و استانداری گرفته تا سازمان بهزیستی واقعیتی است که نباید از آن غافل شد.

تا زمانی که زنان بی‌خانمان فقط شب‌ها امکان ماندن در گرمخانه‌ها را دارند و روزها دوباره در شهر رها شده و هیچ برنامه تکمیلی از سوی دیگر سازمان‌های متولی بخصوص سازمان بهزیستی برای ساماندهی و نگهداری از این زنان و حمایت از این افراد در بحث کاریابی و اشتغال به منظور تامین هزینه‌های زندگی وجود نداشته باشد قطعا نمی‌توان به کنترل آسیب‌های اجتماعی امیدوار بود و برخی اقدامات موثری که از سوی سازمان‌های متولی در این زمینه انجام می‌شود نیز همچون احداث گرمخانه‌ها به تنهایی راه‌به‌جایی نخواهد برد.

واقعیت تلخ دیگری که این مقام مسوول در شهرداری تهران به آن اشاره می‌کند افزایش تعداد افراد بی‌خانمان و کارتن‌خوابی است که تقاضای آمدن به گرمخانه‌ها را دارند، هرچند رضا جاگیری ارائه خدمات بهداشتی و اقامتی مطلوب را دلیل این استقبال می‌داند، اما این موضوع یک پرسش اساسی و مهم را مطرح کند و آن این‌که دلیل این روند افزایش سالانه چیست؟ قطعا این سخن منطقی نیست که بگوییم کیفیت بالای خدمات ارائه شده در این گرمخانه‌ها و جذابیت این مکان آنقدر برای افراد بی‌خانمان زیاد است که این افراد برای آمدن به این مکان سر و دست می‌شکنند!

پاسخ این پرسش را باید در حلقه مفقوده این ماجرا جستجو کرد؛ نبود تعامل و همکاری میان سازمان‌های متولی در بحث آسیب‌های اجتماعی.

قطعا تا زمانی که همکاری میان سازمان‌ها و دستگاه‌های متولی در بحث آسیب‌های اجتماعی مانند حلقه‌های یک زنجیر به هم متصل نشوند، چرخه آسیب‌های اجتماعی با دورتسلسلی ناقص همچنان خواهد چرخید.

پوران محمدی - گروه جامعه