خام فروشی؛ دغدغه بهشت معادن در ایران

به همین منظور در سال‌های اخیر بحث جلوگیری از خام‌فروشی مواد معدنی و ایجاد صنایع تبدیلی برای فرآوری این مواد و ایجاد ارزش افزوده در دستور کار مسوولان استان قرار گرفته است تا بر اساس برنامه‌ریزی‌ها طی چند سال آینده بهشت معادن دیگر خام‌فروشی نکند. همچنین بر اساس پیشنهاد کمیسیون صنایع و معادن مجلس در پایان برنامه پنجم توسعه از خام فروشی مواد معدنی در کشور جلوگیری خواهد شد تا ارزش افزوده بیشتری از این بخش نصیب کشور شود.

رئیس سازمان صنایع و معادن استان کرمان یکی از مسوولانی است که با خام‌فروشی مواد معدنی مخالف بوده و بسترسازی برای ایجاد صنایع تبدیلی معدنی را محور استراتژی توسعه صنعتی استان می‌داند.

محمد عابدی‌نژاد با اشاره به این‌که این سازمان با هدف شناسایی پتانسیل‌های صنعتی و معدنی قابل سرمایه‌گذاری در استان و جلوگیری از خام‌فروشی اقدام به ارائه طرح فرآوری بسیاری از مواد و محصولات معدنی در قالب طرح آمایش صنعت و معدن استان کرده است، می‌گوید: طرح آمایش صنعتی و معدنی با هدف ایجاد توازن منطقه‌ای ایجاد شده و با توجه به تسهیلات و حمایت‌های ویژه مسوولان استانی و کشوری فرصت مناسبی برای به ثمر رساندن قابلیت‌های بالقوه استان در عرصه صنعت و معدن و تکمیل زنجیره ارزش افزوده، ایجاد اشتغال پایدار و شکوفایی استان است. عابدی‌نژاد، فرآوری مواد خام معادن را یکی از محورهای اساسی در سرمایه‌گذاری صنعتی و معدنی استان می داند و می افزاید: در استان کرمان حدود 43 میلیارد تن ذخیره قطعی انواع مواد معدنی داریم که مهم‌ترین آنها حدود 2 میلیارد تن ذخیره مس است. همچنین در این استان حدود 5/1 میلیارد تن ذخیره قطعی سنگ آهن، 200 میلیون تن ذخیره قطعی زغال‌سنگ از نوع کک شو، 600 میلیون تن ذخیره تیتانیوم و 3 میلیون تن ذخیره قطعی کرومیت داریم که در کنار این معادن انواع خاک‌های صنعتی و سنگ‌های تزئینی بی‌نظیری همچون مرمر، گرانیت و مرمریت نیز وجود دارد که باعث شده استان کرمان رتبه نخست کشور را در زمینه معادن داشته باشد.به گفته عابدی‌نژاد، از نظر حجم سرمایه‌گذاری پروژه‌های فرآوری مواد معدنی نیز استان کرمان رتبه نخست کشور را داراست و در حال حاضر 18 پروژه فرآوری معدنی با سرمایه‌گذاری 5/5 میلیارد دلار در این استان در حال اجراست. وی ابراز امیدواری می‌کند تا 3 سال آینده با بهره‌برداری از پروژه‌های فرآوری در حال احداث، نقشه اقتصادی و اجتماعی استان کرمان متحول شود.

در حالی‌که استان کرمان برای جلوگیری از خام‌فروشی به ایجاد صنایع فرآوری مواد معدنی نیاز مبرم دارد، کمبود آب و برق در این استان به دلیل خشکسالی‌های چندین ساله باعث شده است روند ایجاد صنایع فرآوری با مشکل مواجه شود. کم‌آبی باعث شده عملیات اجرایی ده‌ها پروژه ریز و درشت صنعتی در بخش فولاد، پتروشیمی و نیروگاه‌ها مدت‌ها بلاتکلیف بماند و اجرای برخی از آنها همانند کارخانه‌های فولاد و صنایع پتروشیمی نه تنها معطل مانده بلکه زمان راه‌اندازی آنها نیز مشخص نیست. علی‌اکبر محرابیان وزیر صنایع و معادن با اشاره به این‌که برای جلوگیری از ارسال مواد خام معدنی از استان کرمان به سایر استان‌ها باید کارخانه‌های فرآوری ایجاد شود، می‌گوید: ایجاد صنایع فرآوری معدنی در استان کرمان به آب و برق لازم نیاز دارد که باید برای تامین آنها چاره‌اندیشی شود. رئیس مجمع نمایندگان استان و نماینده مردم کرمان و راور در مجلس شورای اسلامی نیز، می‌گوید: فرآوری هر محصولی ارزش افزوده‌ای را در بر دارد که سود آن با فروش خام آن محصول قابل مقایسه نیست.

غلامرضا کرمی با اشاره به عزم مدیران استان برای جلوگیری از خام فروشی مواد معدنی و عوارض اختصاص یافته توسط وزارت صنایع و معادن برای صادرات مواد معدنی خام می‌افزاید: به دلیل این که برخی از معادن استان کرمان همانند معادن سنگ براساس خام فروشی شکل گرفته‌اند، در حال حاضر توان این‌که یک مرتبه صنایع فرآوری ایجاد کنند را ندارند و دولت باید مهلت زمانی را برای این معادن در نظر بگیرد تا آنها بتوانند نسبت به ایجاد صنایع فرآوری محصولات خود اقدام کنند. وی تاکید می کند: باید در برنامه ریزی کلی و کلان استان روند فرآوری محصولات معدنی طوری پیش رود که در چند سال آینده دیگر خام فروشی مواد معدنی نداشته باشیم.

حکمت قاسم‌خانی‌/‌‌ جام‌جم کرمان