تجارت اسکناس نو در روزهای پایانی سال

دستفروشان پول در این منطقه از شهر به فراخور حال و هوای ایام و نزدیکی به اعیاد خصوصا عید نوروز، قیمت‌های مختلفی را برای اسکناس‌های نو تعیین می‌کنند. در حال حاضر  که کمتر از 10 روز به پایان سال باقی مانده یک بسته 100 تایی اسکناس نوی 500 ریالی در چهارراه استانبول تهران بین 8 تا 10 هزار تومان فروخته می‌شود. یک بسته صدتایی اسکناس هزار ریالی نیز به قیمت 14 تا 16 هزار تومان و بسته‌های صدتایی اسکناس‌های نوی 2000 ریالی حدود 22 تا 24 هزار تومان فروخته می‌شود.

گزارش‌ها از بازار تهران نیز حاکی است یک بسته 100 تایی اسکناس 5000 ریالی 52 تا 55 هزار تومان عرضه می‌شود. همان گونه که مشاهده می‌کنید، دستفروشان اسکناس‌های نو در روزهای پایان سال ، این اسکناس‌ها را گاه تا 2 برابر ارزش اسمی آنها به مشتاقان پول نو می‌فروشند.

اما سوال اینجاست که چرا باید بازار این دلالی، پررونق باشد و مردم مجبور باشند برای تهیه اسکناس نو به بازار سیاه و غیررسمی مراجعه کنند؟

به علت نزدیکی چهارراه استانبول به مراکز تجاری و صرافی، تعداد شعب بانک‌ها در حوالی این منطقه بسیار زیاد است. برای یافتن پاسخ مطرح شده در قسمت قبل سراغ چند شعبه از شعبه‌های بانک‌های مختلف رفتیم و از مسوولان شعب سوال کردیم که آیا ممکن است در صورت تقاضای مشتریان به آنها پول نو ارائه کنند و با کمال تعجب در تمامی موارد پاسخ یکسانی دریافت می‌کردیم: خیر!

البته مسوولان شعب در توجیه این موضوع دلایل مختلفی را عنوان می‌کردند، از جمله این‌که تعداد اسکناس‌های نویی که از سوی بانک مرکزی در ایام پایانی سال توزیع می‌شود، بسیار اندک است یا این‌که به دلیل وجود متقاضیان کاذب، اساسا از ارائه پول و اسکناس نو صرف‌نظر می‌کنیم و  ...

با شنیدن این پاسخ‌ها، به جای پرسش پیشین، پرسش‌ دیگری مطرح می‌شود که؛ پس اسکناس‌‌های نویی که در دست دلالان وجود دارد، از چه طریقی توزیع شده است؟

به نظر می‌رسد پاسخ این پرسش‌ها را باید در ورای میله‌های قطور و درهای بسته خزانه کشور جستجو کرد که دست بر قضا در همان چهارراه استانبول نیز قرار دارد!

در طبقه همکف اداره نشر اسکناس، باجه‌ای قرار دارد به نام «بخش توزیع» این شعبه وظیفه مدیریت توزیع اسکناس را بین نظام بانکی کشور به عهده دارد، اما در پایان سال، وظیفه توزیع اسکناس نو میان کارمندان بانک مرکزی را نیز انجام می‌دهد، به این ترتیب که هریک از کارکنان این بانک با اخذ مجوزی صوری از مدیر بخش خود به این شعبه مراجعه کرده و معادل پول خود، اسکناس نو دریافت می‌کند. ظاهرا این روال همواره برقرار است با این تفاوت که در روزهای پایانی سال، حجم مراجعات به این شعبه به صورت چشمگیری افزایش می‌یابد.

از این رو، کارمندان بانک مرکزی از این شانس برخوردارند که وقتی مردم بیرون در بانک مرکزی به دنبال پول نو، مجبور می‌شوند مبلغ بیشتری پرداخت کنند، این کارمندان براحتی به اسکناس‌های نو دسترسی دارند!

حال سوال ابتدای این بخش را مجددا مطرح می‌کنیم که دلیل تشکیل این بازار غیررسمی چیست؟ و مردم از چه روشی می‌توانند به اسکناس‌های نو دست یابند؟